Ο «ρομαντικός αντι-καπιταλισμός» τής διαδικτυακής αντι-πληροφόρησης
Για τους νοσταλγούς της ουτοπίας σε έναν αντι-ουτοπικό κόσμο (Ράσελ Τζάκομπι)
Από την εποχή που ο Νίτσε υπενθύμισε στην ανθρωπότητα την επιμελώς θαμμένη ώς τότε δύναμη της διονυσιακής της «μανίας», πέρασαν ήδη πάνω από 100 χρόνια. Εντελώς συμπτωματικά, την εποχή που ο γερμανός φιλόσοφος χανόταν στα ντοστογιεφσκικά οράματά του, στην πατρίδα του μέγιστου πεζογράφου εξαπλωνόταν ο διονυσιασμός του «μηδενισμού». Για όσους έχουν παρευρεθεί στη σκηνή του αστικού «αντάρτικου», η παρομοίωση με το «διονυσιακό» στοιχείο της νιτσεϊκής φιλοσοφίας δεν πρέπει να φαίνεται ανοίκεια. Ωστόσο, από τον καιρό των Δαιμονισμένων «κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι» και είναι αλήθεια πως τούτη η ρήση, την οποία ο Πλάτων αποδίδει στον Ηράκλειτο, παραμένει ακόμα επίκαιρη: «δις εις τον αυτόν ποταμόν ουκ αν εμβαίης».
Ρομαντικός αντικαπιταλισμός,διαδικτυακή αντιπληροφόρηση
ΝΙΚΟΣ ΤΖ. ΣΕΡΓΗΣ – ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΡΓΥΡΟΣ
http://www.politikokafeneio.com/neo/modules.php?name=News&file=article&sid=6138&mode=thread&order=0&thold=0
Ο «ποταμός» της κοινωνικής έκρηξης
Όπως συνηθίζεται σε αυτές τις περιπτώσεις, η «σκεπτόμενη ανθρωπότητα» αναζητεί και πάλι τους «προγόνους» της πρωτόγνωρης εξέγερσης που ζει όλος ο πλανήτης, μέσα από τις εικόνες των ελληνικών οδοφραγμάτων. Δεν μας εκπλήσσει η εμμονή πολλών στις αναλογίες με τις πρόσφατες γαλλικές οδομαχίες και καταστροφές, όμως μάλλον δεν θα συμφωνήσουμε. Ως προς την εξέγερση των γαλλικών προαστίων τουλάχιστον, οι διαφορές είναι σημαντικότερες από τις ομοιότητες. Χωρίς να υπολογίσουμε την άβυσσο που χωρίζει την ισχύ της εξουσίας Σαρκοζί από την παραπαίουσα δεξιά κυβέρνηση της Ελλάδας, η ρατσιστική υποδομή της γαλλικής κοινωνίας απέναντι στους ξένους έβγαλε στην επιφάνεια εκεί έναν κοινωνικό διχασμό που συνέβαλε στην κατάληξη της κρίσης. Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί σοβαρά πως στην ελληνική κοινωνία απουσιάζει ο ρατσισμός, ούτε ότι οι μετανάστες εδώ δεν συμμετείχαν στο πρωτοφανές «πανηγύρι» του πλιάτσικου, ωστόσο τούτη η αντίσταση στην κρατική βία που ζήσαμε παραμονές εορτών εν μέσω νεφών δακρυγόνων, ξεκίνησε μέσα από τα σπλάχνα της ίδιας της εμπορευματικής κοινωνίας μας˙ και μάλιστα από το κατά τεκμήριο πιο «αθώο» κομμάτι της, τους μαθητές. Κάποιοι «ορθόδοξοι» αριστεροί ή δογματικοί της «προόδου» ταύτισαν τους εξεγερμένους τού «Αλέξη» με τους Λουδίτες που κατέστρεφαν τις μηχανές, λες και οι τράπεζες που κάηκαν είχαν παραγωγική άξια. Όχι, αυτή η εξέγερση δεν ήταν μόνο του μητροπολιτικού περιθωρίου, όπως στη Γαλλία, τούτη η εξέγερση δόνησε όλους τους καταπιεσμένους και απογοητευμένους˙ τούτο άλλωστε αποδεικνύει το χειροκρότημα στην πυρπόληση των τραπεζών και των πολυεθνικών. Τα αναρχικά χαρακτηριστικά της κοινωνικής έκρηξης είναι πράγματι πρωτόφαντα, ακόμα και για όσους έχουν μνήμη των «ημερών του Χημείου».
Η διονυσιακή «μέθη» του οδοφράγματος
Ένας «μύθος» πλανάται πάνω από την πόλη, ο «μύθος του μηδενός» στον αντίποδα της αισιοδοξίας του Σορέλ˙ μια ουτοπία δίχως ουτοπία, καθώς η παρούσα κοινωνική ρήξη αναπαράγει πιστά το «σημείο μηδέν», όπου η κοινωνία μας μαζοχιστικά πραγματοποίησε για πρώτη φορά ολοκληρωτικά τον «ευρωπαϊκό μηδενισμό» του Νίτσε. Το καλύτερο δώρο για τη γέννηση εκείνου που αναφώνησε: «αγαπάτε αλλήλους», καταδιώκοντας με βία τους εμπόρους από τον ναό, θα μπορούσε να είναι το καιγόμενο δέντρο του Δημάρχου. Έτσι τίμησαν οι προλετάριοι της Βαλκανικής Μητρόπολης τη θυσία του Αλέξη, αλλά
και τη γέννηση εκείνου που υποστήριξε πως δεν είναι αναγκαίο να εργαζόμαστε, καθώς ο Θεός μάς τα δίνει όλα… Σίγουρα δεν είναι τυχαίο ότι στα χέρια των ισχυρών της εποχής του κι εκείνος είχε την ίδια μοίρα με τους Κουμή – Κανελλοπούλου, τον Μιχάλη, τον Νίκο, τον Αλέξη κ.ο.κ. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς αναρχικός ή επαναστάτης για να καταλάβει πως η δημιουργία βρίσκεται ακριβώς στην ανάλωση του «καταραμένου αποθέματος» του ύστερου καπιταλισμού. Όταν οι Ινδιάνοι κατέστρεφαν την παραπανίσια παραγωγή στις οργιαστικές γιορτές –καθώς αναφέρουν ο Μπατάιγ και οι «καταστασιακοί»-, ίσως να είχαν περισσότερη γνώση της ουσίας από τον αλλοτριωμένο άνθρωπο του καπιταλισμού, που συσσωρεύει ακατάπαυστα χρήματα και εμπορεύματα, καταναλώνοντας δίχως να αναλώνει όπως απαιτεί η αυθεντική εν τω κόσμω ύπαρξη. Η ευτυχία του ανθρώπινου γένους αρμόζει στον αγώνα, στην εξέγερση, παρά στον διαχωρισμένο κόσμο των δούλων και των πιο δούλων από τους δούλους, των ίδιων των αφεντικών –σύμφωνα με τον φιλόσοφο που ενέπνευσε όλη τη σύγχρονη ανατρεπτική σκέψη, τον Χέγκελ.
Ο διαδικτυακός «ρομαντισμός» ενάντια στον καπιταλισμό
Στην απολογία του σχετικά με το σταλινικό του παρελθόν, ο Λούκατς, ο «καλύτερος μαθητής» τού Χέγκελ ανάμεσα στους μαρξιστές, έκανε λόγο για τον «ρομαντικό αντικαπιταλισμό» της εποχής πριν την Οκτωβριανή Επανάσταση, για το κλίμα της διάχυτης ουτοπίας που αποσκοπούσε στο γκρέμισμα του παλαιού κόσμου και σημάδεψε αυτή την εποχή του «μεταιχμίου των ιδεών». Πιστεύουμε ότι στην επαναστατική «μανία» της γενιάς του Διαδικτύου συναντά κανείς πολλά από τα «ρομαντικά» χαρακτηριστικά άλλων καιρών αμφισβήτησης. Το πολιτικό έλλειμμα που ορισμένοι ορθώς καταδεικνύουν στις μέρες μας –η αντιεξουσιαστική εξέγερση του 1985 με ίδια αφορμή είχε σαφώς περισσότερο πολιτικό «προφίλ»- δεν αρκεί ωστόσο για να καταδικαστεί καλή τη πίστη το μένος κατά των τραπεζών. Τουναντίον, αυτή η πράξη δηλώνει την οργή της κοινωνίας, ακόμη και των ανθρώπων του «καναπέ», ενάντια στο «σαρκοβόρο» κεφαλαιοκρατικό σύστημα το οποίο εσχάτως παραδέχτηκε την ένδειά του ως προς τη στοιχειώδη συνοχή του κοινωνικού συστήματος. Είναι άλλωστε γνωστό πως στις ιστορικές στιγμές που η «οργανωμένη κοινωνία» αποσυντίθεται, τον λόγο έχουν οι μάζες και η «διονυσιακή» τους ορμή, σύμφωνα με το σχήμα του Κώστα Παπαϊωάννου. Ως εκ τούτου, στις ιστορικές παρομοιώσεις που είναι τώρα του συρμού θα θέλαμε να προσθέσουμε ακόμη μία: η παρούσα εξέγερση των νέων στην Ελλάδα ομοιάζει μάλλον με την εποχή της αποκαθήλωσης του σταλινισμού. Όπως η “κομμουνιστική” εξουσία αναγκάστηκε εκ των υστέρων να παραδεχτεί την ωμή βία και τον δεσποτισμό του «πατερούλη των λαών» προκαλώντας την επανάσταση των δεσμωτών του «κομμουνισμού», έτσι και σήμερα ο εμπορευματικός καπιταλισμός σήκωσε το «καπάκι» της αποτυχίας του, απελευθερώνοντας την ενστικτώδη, «ρομαντική» αντίδραση της κοινωνίας. Συνεπώς, μάλλον με την ουγγρική και την τσεχοσλοβάκικη επανάσταση θα πρέπει να συγκριθεί η παρούσα αφύπνιση των «υγιών» δυνάμεων του κοινωνικού ιστού, παρά με τα πρόσφατα γεγονότα στη Γαλλία. Απλώς τον ρόλο του «κύκλου Πέτοφι» παίζουν πλέον το Indymedia, το «Πολιτικό Καφενείο», τα μπλογκ και ο 1431ΑΜ…
Απαλλοτριώνοντας το «καταραμένο απόθεμα»
Οι «μεγάλες νύχτες του Αλέξη» –ένεκα χειμερινού ηλιοστασίου- υπήρξαν οι πιο «παραγωγικές» νύχτες των τελευταίων χρόνων. Τι πιο «παραγωγικό» από τη «θεϊκή βία» –κατά τον Μπένγιαμιν- των νέων προλεταρίων, που ανάλωναν με «μανική» ορμή ό,τι αναπαραγόταν μέχρι σήμερα με το θράσος της «φούσκας» παρότι ήταν κατάφωρα περιττό, που απ-αλλοτρίωναν το διογκωμένο εμπόρευμα – θέαμα, απο-φετιχοποιώντας κάθε «μυθολογική» αξία τής γυαλιστερής βιτρίνας και του κίβδηλου «φαίνεσθαι». Γιατί, όπως και να το κάνεις, δεν βιώνουμε τίποτε άλλο παρά την πρώτη «στιγμή» μιας άρνησης που σύντομα θα συναντήσει την άρνησή της, καταλήγοντας σε μια κατάφαση συντριβής των σχέσεων εκείνων οι οποίες καθόρισαν τη σύγχρονη μορφή του καπιταλιστικού κράτους, τη μετατροπή της πολύμορφης παραγωγικής ικμάδας του ανθρώπου σε «θέαμα» προς κατανάλωση. Ο «ρομαντικός αντικαπιταλισμός» απαιτεί τη δημιουργία και «δημιουργία» δεν γίνεται με παλαιά υλικά˙ αυτά θα πρέπει άμεσα να αναλωθούν, το οποίο δεν διαφέρει πολύ από τον ριζικό μετασχηματισμό τους. Σίγουρα δεν ήταν σε λάθος δρόμο οι Κομμουνάροι όταν κατέστρεφαν τις τράπεζες και τον Λούβρο, ούτε ο Μπακούνιν παρέα με τον Βάγκνερ όταν πυρπόλησαν την Όπερα. Όπως ακριβώς ο «θνήσκων Θεός», είτε Διόνυσο τον ονομάσουμε είτε Χριστό, αναδύεται κάθε χρόνο μέσα από τις πυρπολημένες «τράπεζες» του παλαιού κόσμου, ομοίως και ο «ολοκληρωμένος άνθρωπος» του «νεαρού» Μαρξ θα αναγεννηθεί σαν τον Φοίνικα μέσα από τα αποκαΐδια του «λάιφ-στάιλ» και της «ψευδούς αναπαράστασης» της ζωής, με την οποία αναμετρήθηκαν θαρραλέα πρώτοι οι «καταστασιακοί».
Το «ποτάμι» κόντρα στην «πραγμοποίηση»
Εκατοντάδες χιλιάδες ή και εκατομμύρια άνθρωποι βροντοφωνάζουν πως δεν αντέχουν, δεν χωράνε σε αυτό τον κόσμο τής, κατά Λούκατς, «πραγμοποίησης». Εν τούτοις το «ποτάμι» της παγκοσμιοποίησης διαφέρει νομοτελειακά από την εποχή της «τέλειας ενοχής» που βίωσαν οι διανοούμενοι πριν την Οκτωβριανή Επανάσταση. Οι εξεγερμένοι αντιστέκονται σήμερα χωρίς ένα «εκστατικό» όραμα: παρότι δεν ελέγχουν τους όρους της ζωής τους, αδυνατούν να οραματιστούν το μέλλον, πως ανήκουν σε άλλο κόσμο˙ οι ορδές της ουτοπίας μοιάζουν πλέον χαμένες και ξεχασμένες. Οι νέοι «προλετάριοι» της μητρόπολης εκκινούν από την αρχή της απελπισίας και ουδόλως από την αρχή της ελπίδας –όπως ο Μπλοχ-, μόνο που αυτό είναι το πρώτο βήμα για να συγκροτηθούν χωρίς μεσολαβήσεις σε «τάξη για τον εαυτό της». Και μόνο η χυδαία επίθεση της ηγεσίας του Κ.Κ.Ε. θα αρκούσε για να αποδείξει την παραπάνω δυναμική... Ο «ρομαντικός αντι-καπιταλισμός» του 21ου αιώνα δεν συνιστά «τυφλή βία» ενάντια στην ιδιοκτησία, τουναντίον βασίζεται στην κατοχή ολοένα και πιο εξελιγμένων «εργαλείων» επικοινωνίας –τόσο στη Γένοβα όσο και στην ελληνική εξέγερση του 2008, οι «αφιονισμένες» μάζες του πεζοδρομίου εκμεταλλεύθηκαν στην εντέλεια τις δυνατότητες που παρέχουν τα κινητά και το Διαδίκτυο. Ο ίδιος ο κόσμος της «αποξένωσης» του εμπορεύματος γέννησε την «άρνησή» του, η γενιά της «οθόνης» καταστρέφει απειλητικά το κίβδηλο περιβάλλον των Μ.Μ.Ε., διαρρηγνύοντας τον «κύκλο με την κιμωλία» που παρενέβαλε η εξουσία μεταξύ παθητικού θεατή και πραγματικής ζωής.
Το «θέαμα» ως ιδεολογική εξουσία
Είναι βέβαιο ότι το σύγχρονο κράτος έχει ισχυρότερα όπλα από τα τανκ που εισέβαλαν στη Βουδαπέστη (1956) και στην Πράγα (1968) –η ειρωνεία της Ιστορίας είναι πως οι ανακοινώσεις του Κ.Κ.Ε. ηχούν σήμερα όπως οι απειλές των τότε «κομμουνιστών» ενάντια στις ουγγρικές και τις τσεχοσλοβακικές μάζες˙ η εξουσία διαθέτει πλέον ένα ύπουλο μέσο υποταγής μέσα σε κάθε σπίτι, την τηλεόραση. Αλλά, όπως ακριβώς οι εξεγερμένοι εργάτες – διανοούμενοι της Ανατολικής Ευρώπης διέλυσαν εν μία νυκτί τον ψεύτικο κόσμο της μονόχρωμης προπαγάνδας, έτσι και η εξεγερμένη νεότητα του 21ου αιώνα κατεδαφίζει χωρίς αιδώ τη φανταχτερή «βιτρίνα» της πλασματικής ευτυχίας, το «θέαμα» της προπαγάνδας ως φορέα της ιδεολογικής εξουσίας. Μπορεί οι ουγγρικές – τσεχοσλοβάκικες μάζες να ηττήθηκαν, αλλά είπαμε: «δεν μπορείς να μπεις δυο φορές στον ίδιο ποταμό»! Το βέβαιο πάντως είναι ότι το «ποτάμι» του «ρομαντικού αντι-καπιταλισμού» δεν θα πισωγυρίσει στον αιώνα που πριν λίγα χρόνια ξεκίνησε. Η «εξέγερση του Αλέξη» είναι το προανάκρουσμα ενός απειλητικού μέλλοντος. Σε όλη την Ευρώπη τίποτε δεν θα είναι το ίδιο ύστερα από τις «νύχτες του Αλέξη», αποδεικνύοντας πως στο «μηδέν» υπάρχει ελπίδα μόνο εάν βάλεις το «μαχαίρι στο κόκκαλο» του συστήματος, μόνο εάν εκφοβίσεις αληθινά και έμπρακτα την εξουσία. Στο μεταξύ, οι διανοούμενοι, πλην τιμητικών εξαιρέσεων, μπορούν να συνεχίσουν να «νίπτονται» στη σιωπή: έτσι κι αλλιώς, ο νεογέννητος Θεός σε λίγους μήνες θα πεθάνει…
Δημοσιεύτηκε στην ΕΠΟΧΗ 28/12/08
