- Το “μαγείρεμα” του
ελλείμματος - Η στατιστική στην υπηρεσία
της λιτότητας και της ταπείνωσης
«Τρεις ήταν οι πρώτες κινήσεις των Γερμανών εισβολέων στην Αθήνα τον Απρίλιο του 1941. Αρχικά να πάρουν τον ελληνικό χρυσό από τα θησαυροφυλάκια του ελληνικού κράτους. Το δεύτερο ήταν να επιχειρήσουν να κλέψουν ότι αρχαίο θησαυρό υπήρχε. Εμπόδιο όμως στάθηκε η πρωτοβουλία πολλών φυλάκων τότε να καταχωνιάσουν τα αρχαία στη γη και να τα καλύψουν με πέτρες. Η τρίτη τους κίνηση ήταν να επιχειρήσουν να πάρουν στα χέρια τους τα στοιχεία της απογραφής πληθυσμού της τότε στατιστικής υπηρεσίας που στεγαζόταν στο κτίριο του υπουργείου Εμπορίου στην πλατεία Κάνιγγος. Και ξέρετε τι έκαναν οι υπάλληλοι της για να μην πέσουν ποτέ στα χέρια τους αυτά τα πολύτιμα στοιχεία; Τους έβαλαν φωτιά και τα έκαψαν, με αποτέλεσμα ακόμη και σήμερα να υπάρχει μια τρύπα στα στατιστικά στοιχεία της Ελλάδας για εκείνη την περίοδο. Συγκρίνετε την στάση τους τότε με την στάση τους σήμερα»…
Με αυτά τα λόγια ξεκίνησε η συζήτησή μας με την Ζωή Γεωργαντά, καθηγήτρια του τμήματος Εφαρμοσμένης Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και μέλος από τις 29 Ιουνίου 2010 του επταμελούς διοικητικού συμβουλίου της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ). Αφορμή αποτέλεσε η πρόταση για σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής στη βουλή που (υποτίθεται πως) θα κληθεί να ρίξει φως στις καταγγελίες για τεχνητό φούσκωμα των στατιστικών στοιχείων ώστε να εμφανιστεί αναγκαία η προσφυγή στον μηχανισμό διάσωσης ΕΕ – ΔΝΤ. Στην πραγματικότητα το μόνο που θα καταφέρει θα είναι να κουκουλώσει την υπόθεση και να συγκαλύψει τις τεράστιες ευθύνες που υπάρχουν! Γι’ αυτό άλλωστε έδειξαν και τέτοια ζέση πρωτεργάτες της επιχείρησης φαλκίδευσης των στατιστικών στοιχείων όπως ο υπουργός Οικονομικών την επίμαχη περίοδο, Γιώργος Παπακωνσταντίνου, για να συσταθεί τώρα η εξεταστική επιτροπή και όχι μετά τις εκλογές. Γνωρίζουν πολύ καλά ότι έχοντας το ΠΑΣΟΚ την πλειοψηφία στην σημερινή Βουλή καμιά ευθύνη δεν πρόκειται να αποδοθεί. Τη δική της αρωγή σε αυτή την υπόθεση έχουν οι «διαδικασίες εξπρές» που καθόλου τυχαία επιλέγηκαν καθώς το πόρισμα θα πρέπει να έχει εκδοθεί μέχρι τις 23 Μαρτίου. Μέσα σε 15 εργάσιμες μέρες δηλαδή θα πρέπει να εξετασθούν δεκάδες μάρτυρες και να διαβαστούν χιλιάδες σελίδες κρίσιμου υλικού που απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις… Δεν είναι τυχαίο που η ΝΔ και τα κόμματα της Αριστεράς αρνήθηκαν να νομιμοποιήσουν αυτή την κολυμβήθρα του Σιλωάμ. Οι μόνοι οι οποίοι δέχτηκαν να συνδράμουν το ΠΑΣΟΚ στην προσπάθειά του να δοθεί συγχωροχάρτι για τα εγκλήματα που οδήγησαν στη σημερινή εξαθλίωση ήταν το ΛΑΟΣ και η ΔΗΜΑΡ…
Ευθύνες Eurostat και Προβόπουλου
Ανατρέχοντας στην επιχείρηση μαγειρέματος των στατιστικών στοιχείων πρέπει να υπογραμμίσουμε τον καθοριστικό ρόλο που διαδραμάτισε η Eurostat. Η στατιστική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκειμένου να οδηγήσει την ελληνική οικονομία στον λάκκο των λεόντων, δεν δίστασε να θυσιάσει το όποιο επιστημονικό κύρος διαθέτει στην υπηρεσία διασυρμού της Ελλάδας, στην οποία φυσικά πρωταγωνίστησαν στελέχη της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου. Ποιος ξεχνάει τον Γ. Παπακωνσταντίνου να παρομοιάζει την Ελλάδα με «Τιτανικό» ή την άθλια φιλολογία για τα greek statistics με την οποία έχει ταυτιστεί η Ελλάδα διεθνώς ως αποτέλεσμα συγκεκριμένων ενεργειών της ελληνικής κυβέρνησης; Τίποτε ωστόσο απ’ όλα αυτά δεν θα είχε συμβεί αν η Eurostat δεν παρενέβαινε συνεχώς καλύπτοντας και νομιμοποιώντας τις αυθαιρεσίες της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας, μέχρι το δημοσιονομικό έλλειμμα του 2009 να φτάσει το 15,8% και να αρχίσει να δρομολογείται η «θεραπεία σοκ».
Καθοριστικό ρόλο επίσης σε αυτή την επιχείρηση διαδραμάτισε και ο διοικητής της ανεξάρτητης υποτίθεται κεντρικής τράπεζας, Γιώργος Προβόπουλος. Θυμίζουμε πρωτοσέλιδο δημοσίευμα κυριακάτικης εφημερίδας στις 18 Οκτωβρίου 2009 με τίτλο «αναξιόπιστοι τραπεζίτες», δύο μόλις εβδομάδες μετά την εκλογική επιτυχία του ΠΑΣΟΚ και μόλις λίγες μέρες μετά τον σχηματισμό κυβέρνησης, όταν είχε ξεκινήσει να προωθείται το σχέδιο προσφυγής στον «μηχανισμό διάσωσης» ΔΝΤ – ΕΕ. Από εκείνες τις μέρες άλλωστε δεν έχει δηλώσει δημόσια, στην κρατική μάλιστα τηλεόραση, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Φίλιππος Σαχινίδης ότι το ΠΑΣΟΚ είχε αποφασίσει να εντάξει την Ελλάδα στο ΔΝΤ; Έλεγε λοιπόν το εν λόγω δημοσίευμα, συνοψίζοντας τις αλληλοαναιρούμενες δηλώσεις του ίδιου του κεντρικού τραπεζίτη: «Σούργελα έχουν γίνει οι μεγαλοτραπεζίτες της Τράπεζας της Ελλάδας, οι μεγαλομαθηματικοί της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας και οι μεγαλολογιστές του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους στην υπόθεση του ελλείμματος της χώρας… Γύρω στο 5% έλεγε η ΝΔ, το ίδιο (5,1% του ΑΕΠ) λέει και η ΕΕ, κάτι παραπάνω βάζουν ο ΟΟΣΑ (6,1%) και το ΔΝΤ (6,2%). Και πάνω που λέμε ότι “φτηνά τη γλιτώσαμε” σε σχέση με την κατάσταση που επικρατεί στην υπόλοιπη ΕΕ, πετάγεται ξαφνικά ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιώργος Προβόπουλος, και αρχίζει να μας λέει ότι το έλλειμμα δεν είναι τόσο, ότι θα ξεπεράσει το 10% και ότι θα φτάσει γύρω στο 12% με 13% ή και 14%… Το ερώτημα όμως είναι αμείλικτο: Πότε ήταν ανειλικρινής ο μεγαλοτραπεζίτης διοικητής της ΤτΕ, προεκλογικά ή μετεκλογικά; Γιατί φυσικά αποκλείεται το έλλειμμα να τριπλασιάστηκε σε… ένα μήνα. Τι έκανε λοιπόν, συγκάλυψη της κατάστασης υπέρ της ΝΔ για να μη χάσει τις εκλογές ή τεχνητό φούσκωμα του ελλείμματος ως «σέρβις» προς την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ για να διευκολύνει την επιβολή σκληρής λιτότητας;». Τα παραπάνω γράφτηκαν στα μέσα Οκτωβρίου του 2009!
Ως μη όφειλαν ενσωμάτωσαν τις ΔΕΚΟ
Τι ωστόσο προκάλεσε την στατιστική απογείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος τον επόμενο χρόνο, μετά από 7 διαδοχικές αναθεωρήσεις, που πρέπει να αποτελεί παγκόσμιο ρεκόρ, οι 6 εκ των οποίων έγιναν από το ΠΑΣΟΚ; Κι ήταν αναγκαίο να συμβεί; «Κατηγορηματικά όχι», μας δηλώνει η Ζωή Γεωργαντά, που με τη στάση της τίμησε τον ρόλο του επιστήμονα και δημόσιου λειτουργού. «Το δημοσιονομικό έλλειμμα αυξήθηκε κατ’ αρχήν με αφορμή την ενσωμάτωση στον κυβερνητικό τομέα των ΔΕΚΟ κι έτσι έφτασε στο 15,4% του ΑΕΠ στις 15 Νοεμβρίου 2010 και στη συνέχεια μέσω της μείωσης του ΑΕΠ, το καλοκαίρι του 2011, οπότε αφότου μειώθηκε ο παρανομαστής αυξήθηκε το κλάσμα, δηλαδή το έλλειμμα, φθάνοντας στο 15,8%. Ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου όμως ως υπουργός Οικονομικών και ο Ηλίας Πλασκοβίτης, γενικός γραμματέας του υπουργείου δεν είχαν καμιά υποχρέωση να ενσωματώσουν τις ΔΕΚΟ. Η μεθοδολογία ESA 95 (European Statistical Accounts) που ακολουθείται αφήνει στην διακριτική ευχέρεια της κάθε κυβέρνησης αν θα συμπεριλάβει ή όχι τις ΔΕΚΟ. Αυτοί τις ενσωμάτωσαν επικαλούμενοι την αναθεώρηση των σχετικών αρχών. Το επιχείρημά τους ωστόσο είναι αναληθές. Ανάμεσα στην πρώτη έκδοση του 2002 του παραπάνω εγχειριδίου 300 περίπου σελίδων και στην τελευταία του 2010 δεν υπάρχει καμία αλλαγή που να υποχρεώνει τις κυβερνήσεις να ενσωματώσουν τις ΔΕΚΟ. Δεν έχει αλλάξει ούτε ένα κόμμα. Η κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου το έπραξε χωρίς ποτέ μάλιστα να εξηγήσει ποιές ΔΕΚΟ συμπεριέλαβε και γιατί. Άλλες φορές έλεγαν ότι συμπεριλαμβάνονται 11 ΔΕΚΟ, άλλες φορές 14, άλλες 17 κοκ. Μέχρι και φιλανθρωπικά ιδρύματα έβαλαν μέσα. Στο συγκεκριμένο εγχειρίδιο αναφέρεται ότι για να συμπεριληφθεί μια ΔΕΚΟ πρέπει να πληροί ταυτοχρόνως 15 τουλάχιστον κριτήρια. Η κυβέρνηση απομόνωσε ένα απ’ αυτά τα κριτήρια, το κόστος παραγωγής να μην καλύπτεται τουλάχιστον κατά 50% από τον τζίρο, χωρίς και πάλι να παρουσιάσει κάποια έκθεση υπογεγραμμένη από λογιστές, οικονομολόγους, νομικούς και άλλους επιστήμονες γι’ αυτό το κόστος. Άρα δεν υπάρχει σχετική μελέτη»!
Να υπενθυμίσουμε σε αυτό το σημείο ότι την ίδια άποψη, πως η κυβέρνηση δεν είχε καμιά υποχρέωση να συμπεριλάβει στο έλλειμμα τις ΔΕΚΟ, έχει υποστηρίξει και ο Γιάννης Στουρνάρας, γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ και πέραν πάσης αντι-μνημονιακής υποψίας. Μιλώντας συγκεκριμένα στην Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Έρευνας και Τεχνολογίας της Βουλής είχε δηλώσει «η κάθε χώρα χρησιμοποιεί το σύστημα εθνικών λογαριασμών και τις γκρίζες ζώνες προς όφελός της. Νομίζω ότι δεν ήταν πολύ σοφό αυτό που έγινε, όπως έγινε… έχω πολλά και σοβαρά ερωτηματικά για την επαναταξινόμηση», είχε δηλώσει. Το ίδιο υποστηρίζει και ο πρώην υπουργός Οικονομικών του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Χριστοδουλάκης, στο τελευταίο βιβλίο του με τίτλο Σώζεται ο Τιτανικός (εκδ. Πόλις, 2011): «η Ελλάδα δεν έπρεπε να έχει αποδεχθεί πρωτοβουλίες που οδήγησαν σε απρόσμενη διόγκωση του ελληνικού χρέους… κανένα από αυτά δεν ήταν κρυφό, άγνωστο ή μη εξυπηρετούμενο χρέος… άλλες χώρες δεν περιλαμβάνουν τις εγγυήσεις των ΔΕΚΟ στο κρατικό χρέος».
Μείωσαν αντί να αυξήσουν όπως έπρεπε το ΑΕΠ
«Σε ό,τι αφορά την μείωση του ΑΕΠ που επέτρεψε την απογείωση του ελλείμματος ήταν εντελώς αυθαίρετη κι επίσης απρόσμενη», συνεχίζει η Ζωή Γεωργαντά. «Το αναμενόμενο απ’ όλους εμάς ήταν η αύξηση του ΑΕΠ ως αποτέλεσμα της ενσωμάτωσης της παραοικονομίας – πρόκειται για μια τυποποιημένη διαδικασία – κι αυτό που είδαμε ήταν την μείωση του ΑΕΠ. Κάτι μάλιστα που έγινε παρά τα στοιχεία του ΚΕΠΥΟ που έδειχναν αύξηση του ΑΕΠ! Σε εμάς ως μέλη του διοικητικού συμβουλίου ουδέποτε μας επιτράπηκε να αποκτήσουμε πρόσβαση στα επίμαχα στοιχεία κατά παράβαση κάθε πρακτικής και δεοντολογίας».
Αντί επιλόγου, το σχόλιο της ίδιας της Ζωής Γεωργαντά: «Εξ ιδίων χειρών, με καλπάζοντα ρυθμό και πιθανά ανεπανόρθωτα συντελείται η άλωση της χώρας»…
Ακόμη μεγαλύτερη αδιαφάνεια στην ΕΛΣΤΑΤ
Την «ενός ανδρός αρχή» και την αποθέωση της αδιαφάνειας επιβάλει η τρίτη στη σειρά τροποποίηση του ιδρυτικού νόμου της στατιστικής υπηρεσίας, που συμπεριελήφθη στο σχέδιο νόμου με τίτλο «ρυθμίσεις συνταξιοδοτικού περιεχομένου και άλλες επείγουσες ρυθμίσεις εφαρμογής του Μνημονίου Συνεννόησης του ν. 4046/2012» η οποία εισήχθη στην Βουλή την Τρίτη 28 Φεβρουαρίου 2012. Οι αλλαγές είχαν περιγραφεί στο αντι-συνταγματικό Μνημόνιο που ψηφίσθηκε στη Βουλή την Κυριακή 12 Φεβρουαρίου. Αναφέρεται συγκεκριμένα στη σελίδα 11 σε αυτό το κείμενο της ντροπής που προκάλεσε την διαγραφή σχεδόν 50 βουλευτών, με τίτλο Ποιότητα των στατιστικών στοιχείων: «Η συνεχιζόμενη ενίσχυση του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος περιλαμβάνει την υιοθέτηση δεσμεύσεων εμπιστευτικότητας στα στατιστικά στοιχεία… Η δέσμευση αυτή περιλαμβάνει την αναθεώρηση του νόμου περί στατιστικών στοιχείων για την μεταρρύθμιση του καθεστώτος διακυβέρνησης της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) και τη συγκρότηση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΛΣΤΑΤ ως συμβουλευτικού σώματος, καθώς και για την περαιτέρω διευκρίνιση της επαγγελματικής ευθύνης του προέδρου της ΕΛΣΤΑΤ ως βασικού λειτουργού και συντονιστή του εθνικού στατιστικού συστήματος». Αυτά κατά το Μνημόνιο.
Κατά την Ζωή Γεωργαντά, «το ζητούμενο είναι να αφαιρεθούν αρμοδιότητες από το διοικητικό συμβούλιο και να δοθούν στον πρόεδρο, συγκεκριμένα στον Ανδρέα Γεωργίου, ο οποίος μάλιστα στερείται των επιστημονικών προσόντων για μια τέτοια θέση». Ο πρόεδρος της ΕΛΣΤΑΤ πριν έρθει στην Ελλάδα και τοποθετηθεί στην ηγεσία της ΕΛΣΤΑΤ ήταν υπάλληλος του ΔΝΤ στην Αφρική και το Ουζμπεκιστάν, ενώ το διδακτορικό του αφορούσε τις υπανάπτυκτες χώρες… «Το νέο καταστατικό της ΕΛΣΤΑΤ», υποστηρίζει η Ζωή Γεωργαντά «πρέπει να δόθηκε κατ’ ευθείαν από την Τρόικα στα αγγλικά και εδώ απλώς να το μετέφρασαν. Η ασυλία και το ακαταδίωκτο που κατοχυρώνει για τον πρόεδρο της ΕΛΣΤΑΤ είναι εντελώς αδικαιολόγητα καθώς αν κάποιος δημόσιος λειτουργός κάνει σωστά τη δουλειά του δεν έχει να φοβάται τίποτε». Για την ίδια πάντως είναι απορίας άξιο πως παίρνονται οι αποφάσεις για δαπάνες όλο αυτό το διάστημα, σχεδόν 1,5 χρόνο, χωρίς να υπάρχει έγκριση από τη διοίκηση… Εξευτελιστική επίσης χαρακτηρίζει η Ζωή Γεωργαντά την υποχρέωση των έξι μελών της διοίκησης να στέλνουν πρώτα στον Ραντερμάχερ, γενικό διευθυντή της Eurostat, την ετήσια έκθεση και μετά στη Βουλή των Ελλήνων. Ποιος την υπολογίζει αυτή, φαίνεται να σκέφτονται…
(Επίκαιρα 2 Μαρτίου 2012)
Λεωνίδας Βατικιώτης
