Η «υγειονομική βόμβα» των πολιτικών του Μνημονίου

Η «υγειονομική βόμβα» των πολιτικών του Μνημονίου

Οι αγώνες, που πυκνώνουν στο χώρο της Υγείας υποδηλώνουν πως οι πολιτικές της κατεδάφισης απειλούν ολόκληρο το οικοδόμημα, από την πρωτοβάθμια περίθαλψη και την πρόνοια ώς τα νοσοκομεία και από τη φαρμακευτική κάλυψη μέχρι τους κλάδους υγείας των ασφαλιστικών ταμείων. Η κατάσταση φτάνει σε οριακό σημείο. Αξιόπιστες διεθνείς έρευνες πιστοποιούν τα δραματικά αποτελέσματα των ακραίων νεοφιλελεύθερων πολιτικών, όπου κι αν εφαρμόστηκαν οι συνταγές λιτότητας, περικοπών και ιδιωτικοποιήσεων υπό το ΔΝΤ. Τα στοιχεία, πλέον, επαληθεύονται και στη χώρα μας, μετά τα δύο χρόνια της σαρωτικής επέλασης των μνημονίων. Είναι τώρα η στιγμή για μια καταγραφή και ανάλυση όχι μόνο των ισοπεδωτικών συνεπειών, αλλά και των προοπτικών και των ελπίδων που γεννούν τόσο οι μαχητικές αντιστάσεις των εργαζόμενων στο χώρο, όσο και οι πρωτοβουλίες αλληλεγγύης μέσω των κοινωνικών ιατρείων που ξεφυτρώνουν σε όλη τη χώρα.

Γιώργος Νικολαΐδης - Τάσος Γιακουμής - Παναγιώτης Χρονόπουλος - Νίκος Κιούσης - Βασίλης Καφετζόπουλος

«Ελληνική τραγωδία: Οι κακοί οιωνοί». Μία έρευνα-καταπέλτης

Με τίτλο: Health effects of financial crisis: omens of a Greek tragedy (Οι επιπτώσεις στην Υγεία της χρηματοπιστωτικής κρίσης: Oι οιωνοί μιας ελληνικής τραγωδίας) η ομάδα με επικεφαλής τον Dr A.Kentikelenis και τον Dr D.Stuckler του Cambridge University και τον καθηγητή M.McKee από το φημισμένο London School of Hygiene and Tropical Medicine δημοσίευσε ηλεκτρονικά, στις 10 Οκτωβρίου 2011, στο πλέον έγκυρο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Lancet μία ενδελεχή έρευνα των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης και των πολιτικών του Μνημονίου στη δημόσια Υγεία της Ελλάδας.

Η έρευνα αφορά 26.484 πολίτες, χωρισμένους αντιπροσωπευτικά, τηρώντας όλους τους όρους της στατιστικής επιστήμης και συνδυάζοντας στοιχεία από τις εισαγωγές στα νοσοκομεία, εκθέσεις ερευνητικών ινστιτούτων και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων που δραστηριοποιούνται σε προγράμματα πρόληψης και θεραπείας σε ευπαθείς ομάδες του γενικού πληθυσμού. Πρόκειται για μια έρευνα που εκτυλίχθηκε κυριολεκτικά «εν θερμώ», εξασφαλίζοντας όμως απόλυτη εγκυρότητα σε στοιχεία και συμπεράσματα: Παρατίθενται χωρίς σχόλια.

Κατά 40% περικόπηκαν οι δαπάνες στο ΕΣΥ. Καταγράφεται στατιστικά σημαντική μείωση των επισκέψεων σε ιδιωτικά ιατρεία και τακτικά ιατρεία των νοσοκομείων, παρά το ότι εξίσου στατιστικά σημαντική καταγράφεται η υποκειμενική αίσθηση χειροτέρευσης της κατάστασης υγείας του πληθυσμού. Οι επισκέψεις στα εξωτερικά ιατρεία μειώνονται, προφανώς λόγω της υποχρέωσης καταβολής του χαρατσιού των πέντε ευρώ. Όμως, αυξάνουν κατά 24% οι εισαγωγές στα νοσοκομεία μεταξύ 2007 και 2009, ενώ στο 8% περαιτέρω αύξηση καταγράφεται στο πρώτο μισό του 2011 σε σχέση μα το 2010. Παράλληλα, μειώθηκαν κατά 25-30% οι εισαγωγές σε ιδιωτικά νοσηλευτήρια.

Οι αυτοκτονίες σημειώνουν αύξηση κατά 17% στη διετία 2007-09, 25% μεταξύ 2009-10, ενώ ανεπίσημα στοιχεία εκτοξεύουν την αύξηση στο 40% στο πρώτο μισό του 2011 σε σχέση με το αντίστοιχο τα προηγούμενης χρονιάς. Καταγράφεται ανησυχητική αύξηση του AIDS μέσα στο 2010. Κατά 52% υπολογίζεται η αύξηση μεταξύ 2010 και 2011 με το μισό ποσοστό να αφορά χρήστες τοξικών ενδοφλέβιων ουσιών. Μέσα στους πρώτους εφτά μήνες του 2011 καταγράφεται κατά δέκα φορές αύξηση των λοιμώξεων από ΗΙV (AIDS) σε χρήστες!

Υπολογίζεται κατά 20% η αύξηση του αριθμού των χρηστών το 2009. Τα προγράμματα πρόληψης, καταγραφής και περίθαλψης «στο δρόμο» για τις ευπαθείς ομάδες των χρηστών είχαν ήδη περικοπεί κατά το 1/3, ενώ πλέον οι δομές έχουν ολοκληρωτικά συνθλιβεί.

Οι ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στην παροχή υπηρεσιών Υγείας σε πληθυσμούς μεταναστών, ανασφάλιστων και φτωχών έχουν παρατηρήσει αύξηση κατά 30% των Ελλήνων που καταφεύγουν στις δομές τους.

Παραλληλισμοί των επιπτώσεων των πολιτικών του ΔΝΤ στην Ελλάδα και διεθνώς

Του Γιώργου Νικολαΐδη*

Με αφορμή μια αποκαλυπτική διεθνή μελέτη επιχειρείται μια «ακτινογραφία» των πολιτικών του ΔΝΤ στην Υγεία και των δραματικών επιπτώσεων τους στα λαϊκά στρώματα και τίθενται τα ερωτήματα μιας αντιστροφής της καταστροφικής πορείας.

Το 2008 οι Stuckler, King και Basu δημοσίευσαν μία συγκριτική μελέτη της διακύμανσης της νοσηρότητας και θνησιμότητας από φυματίωση (TBC) σε 21 χώρες της Ανατολικής Ευρώπης στα έτη 1991-2002, αναφορικά με την ύπαρξη ή μη δανειακής σύμβασης με το ΔΝΤ. Τα ευρήματα είναι αποκαλυπτικά: Στο σύνολό τους οι χώρες με δανειακή σύμβαση με το ΔΝΤ εμφάνισαν 16,6% μεγαλύτερη θνησιμότητα από TBC σε σχέση τις χώρες που δεν είχαν τέτοια σύμβαση. Για κάθε χρόνο επιπλέον παραμονής στο ΔΝΤ η νοσηρότητα και θνησιμότητα από TBC αυξάνονταν κατά 4,1%! Για κάθε επιπλέον 1% ποσό δανείου από το ΔΝΤ η νοσηρότητα και θνησιμότητα από TBC αυξάνονταν κατά 0,9%! Η χώρα με τους καλύτερους δείκτες υγείας, αναφορικά με την TBC, ήταν η Σλοβενία που δεν «μπήκε» ποτέ στο ΔΝΤ. Οι χώρες που εντάχθηκαν σε προγράμματα του ΔΝΤ είχαν πολύ καλύτερους δείκτες υγείας αναφορικά με την TBC τη διετία προ των συμβάσεων με το ΔΝΤ. Με την εφαρμογή των συμβάσεων, οι δείκτες υγείας κατέρρεαν. Η κατάρρευση διαρκούσε μεσοσταθμικά 4 χρόνια από την έναρξη των συμβάσεων. Αντιστρόφως, οι χώρες που διέκοπταν τις συμβάσεις τους με το ΔΝΤ παρουσίαζαν μείωση των δεικτών νοσηρότητας από TBC κατά 30,7%! Ακόμα και οι χώρες που συνάπτανε δάνεια με άλλους εταίρους, πλην του ΔΝΤ, είχαν στατιστικά καλύτερους δείκτες υγείας αναφορικά με την TBC από εκείνες που «μπήκαν» στο ΔΝΤ. Κι όλα αυτά, ανεξάρτητα από επίπεδο πρότερης οικονομικής ανάπτυξης, δείκτες TBC, έκτασης δανειακών αναγκών και δημοσίου χρέους, προηγούμενο επίπεδο δεικτών υγείας και δεικτών του συστήματος περίθαλψης! Με λίγα λόγια, δεν υπάρχει πια καμία αμφιβολία για το ότι η σύναψη δανειακής σύμβασης με το ΔΝΤ ήταν ο καθοριστικότερος παράγοντας που εξώθησε στο θάνατο εκατοντάδες ανθρώπους από μια νόσο όπως η φυματίωση, μια νόσο που στην Ευρώπη είχε θεωρηθεί πλέον ως αντιμετωπίσιμη και ελέγξιμη.

Γενικότερα, τώρα, με βάση και σειρά ερευνών όπως η παραπάνω, είμαστε πλέον σήμερα σε θέση να διατυπώσουμε με κώδικα τους κοινούς παρονομαστές για τις επιπτώσεις από την επέλαση του ΔΝΤ στον ιδιαίτερα ευαίσθητο χώρο της Υγείας με βάση και τη σχετική εμπειρία σε μία σειρά χώρες.

Οι άμεσες επιπτώσεις

Έτσι, σε πλείστες όσες χώρες καταγράφηκαν με σχεδόν πανομοιότυπο τρόπο οι παρακάτω άμεσες επιπτώσεις:

• Καταγράφεται πτώση των δεικτών υγείας συνολικά για τον πληθυσμό. Περισσότερο αναμένεται να αυξηθεί η θνησιμότητα από καρδιαγγειακά νοσήματα, κακοήθεις νεοπλασίες, διαταραχές σχετιζόμενες με τη χρήση αλκοόλ, λοιμώδη νοσήματα σχετιζόμενα με τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό.

• Οι περικοπές των διατιθέμενων πόρων για την Υγεία σε σχετικές και απόλυτες τιμές είναι καθολικές. Οι αναπτυσσόμενες χώρες της Αφρικής, Ασίας και Λ. Αμερικής με δανειακές συμβάσεις με το ΔΝΤ την δεκαετία του ’90 μείωσαν, καθήλωσαν ή στην καλύτερη περίπτωση αύξησαν κατά 0,25% του ΑΕΠ τις δαπάνες Υγείας, ενώ αφενός το ΑΕΠ τους συρρικνώνονταν, αφετέρου οι άλλες όμορες χώρες αύξαναν τις δαπάνες Υγείας σε μέσο όρο κατά 0,6% του ΑΕΠ ετησίως.

• Με την εφαρμογή των προγραμμάτων «σταθεροποίησης» που συνοδεύουν τα δάνεια του ΔΝΤ, πρώτα φαίνεται συνήθως να καταρρέουν τα καθολικά προγράμματα δημόσιας Υγείας όπως εμβολιασμοί, επιδημιολογική επιτήρηση και προληπτικά προγράμματα. Ακολούθως οι ιδιωτικοποιήσεις και η δραματική υποχρηματοδότηση που πλήττουν εξίσου την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και τη νοσοκομειακή περίθαλψη. Τα καθολικά συστήματα δημόσιας Υγείας («τύπου Beveridge»: αυτά που όπως στη Βρετανία ή τις σκανδιναβικές χώρες η παροχή δωρεάν υπηρεσιών περίθαλψης παρέχεται σε όλους μέσα από δημόσιες δομές) εκφυλίζονται στην κατεύθυνση της συμπληρωματικότητας των καλύψεων και των δράσεων για τους πλέον φτωχούς (κατά τα πρότυπα των ΗΠΑ όπου η δημόσια «περιοχή ευθύνης» για την παροχή δωρεάν υπηρεσιών περίθαλψης περιορίζεται μόνο σε «ευάλωτες» κοινωνικές ομάδες «μη εχόντων» ή εναλλακτικά ο χρήστης υπηρεσιών πληρώνει ανάλογα με τα εισοδήματά του «συμπληρώνοντας» έτσι το «λογαριασμό» των δαπανών περίθαλψής του) με ραγδαία συνακόλουθη πτώση των καλύψεων της μεσαίας-μικροαστικής τάξης.

• Αντίστοιχες είναι οι επιπτώσεις στην ασφαλιστική κάλυψη.

Καταγράφεται, συνήθως, αύξηση του ποσοστού των ανασφάλιστων (π.χ. στην Αργεντινή από 63% οι ασφαλισμένοι το 1991 έφθασαν στο 52% το 2002 μετά την «σωτηρία» του ΔΝΤ). Υπό τη ρητορική και το πρόσχημα της ενοποίησης και επέκτασης των καλύψεων (χαρακτηριστικά παραδείγματα η Ν. Κορέα 1997 και η Αργεντινή το 2001-2 αλλά και η Μαλαισία, η Λετονία κ.ο.κ.) αρχικά ενοποιούνται οι κατακερματισμένοι ασφαλιστικοί φορείς ενώ, αμέσως μετά, υπό το βάρος της έλλειψης εισφορών και της δημόσιας υποχρηματοδότησης, σταδιακά μειώνεται μέχρι ολοσχερούς εξάλειψης η συμμετοχή των ταμείων στις ασφαλιστικές δαπάνες (π.χ. στην Λετονία αρχικά μείωση στο 50%, μετά στο 25% και τελικά κατάργηση της συμμετοχής των ταμείων στην πλειονότητα των παροχών). Άλλοτε, πάλι, η επέκταση των ασφαλιστικών καλύψεων δεν συνοδεύτηκε εξαρχής από ανάλογη χρηματοδότηση (π.χ. Μεξικό) με παρόμοια αποτελέσματα. Ο διαχωρισμός συνταξιοδοτικών και κοινωνικοασφαλιστικών εισφορών, ταμείων και λογαριασμών έχει ως αποτέλεσμα την ταχύτατη «χρεοκοπία» αμφότερων και τη συνακόλουθη μείωση των παροχών. Παράλληλα, παντού ενισχύθηκε το μερίδιο της ιδιωτικής ασφάλισης.

Οι έμμεσες επιπτώσεις

Παράλληλα, παρατηρήθηκαν και μια σειρά έμμεσες μεν αλλά πολύ σημαντικές επιπτώσεις με καθοριστικό ρόλο στην τελική διαμόρφωση του επιπέδου υγείας των χωρών που σύναψαν συμβάσεις με το ΔΝΤ. Έτσι, για παράδειγμα, η πτώση του Α.Ε.Π., η συρρίκνωση των λαϊκών εισοδημάτων και η εκτόξευση της ανεργίας, πυροδότησε την όξυνση των κοινωνικο-οικονομικών ανισοτήτων. Από αυτό εκπορεύεται, σύμφωνα με όλα τα σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα, η δραματική αύξηση της ψυχο-κοινωνικής επιβάρυνσης («burden») και όλων των συνακόλουθων ψυχικών διαταραχών, άγχος, κατάθλιψη, αυτοκτονικές τάσεις κ.λπ. Έτσι, ερμηνεύεται και η ανάλογη εικόνα που παρουσιάστηκε στις «χώρες του ΔΝΤ». Επίσης, στην κοινωνική απορύθμιση που ακολούθησε τις πολιτικές «σταθεροποίησης» αποδίδεται κυρίως και η αύξηση της εγκληματικότητας (βιαιοπραγίες, πορνεία, διακίνηση ναρκωτικών κ.ο.κ.). Ραγδαία πτώση των μισθών των εργαζόμενων συντελέστηκε και ειδικότερα στην υγεία και περίθαλψη (π.χ. Αργεντινή 40%, Λετονία έως και 60% σε σχέση με την περίοδο προ ΔΝΤ). Η «επιστημονική» μετανάστευση και η απορφάνιση των υπηρεσιών Υγείας από σημαντικό μέρος του εξειδικευμένου προσωπικού τους, είναι άλλη μία παράπλευρη συνέπεια, που πλήττει μεσοπρόθεσμα το νευραλγικό ζωτικό ιστό των συστημάτων υγείας. Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί πως τα κλιμάκια του ΔΝΤ πιέζουν διαρκώς για περικοπές δημοσίων δαπανών. Τυπικά, οι ίδιοι δεν προτείνουν πάντα από πού θα περικοπούν αυτές οι δαπάνες. Ωστόσο, οι κυβερνήσεις για να παραμείνουν εντός των στόχων των δανειακών συμβάσεων πρακτικά δεν έχουν άλλες επιλογές από την Υγεία, την Παιδεία και την Πρόνοια. Χαρακτηριστικά παραδείγματα οι υπουργοί Υγείας σε Ισλανδία και Λετονία κ.κ. Johansson και Eglitis που παραιτήθηκαν από ευθιξία λόγω των διαρκών τέτοιων πιέσεων που δέχονταν από τα κλιμάκια του ΔΝΤ για εγκληματική συρρίκνωση των υπηρεσιών των υπουργείων τους. Οι δικοί μας, πάλι δεν έδειξαν να έχουν παρόμοιες ευαισθησίες… Κι ακόμα, η μόνιμη προσήλωση του ΔΝΤ σε στόχους χαμηλού πληθωρισμού και υψηλών συναλλαγματικών αποθεμάτων συχνά εκτρέπει ακόμα και την εξωτερική βοήθεια σε λιμοκτονούσες χώρες προς συναλλαγματικά αποθέματα «σκληρών» νομισμάτων προς χάριν του σεβασμού στα νάματα του νεοφιλελευθερισμού. Με αυτά και με αυτά έχει υπολογιστεί ότι για κάθε 1$ που δίνει το ΔΝΤ για την Υγεία και την Πρόνοια τελικά διατίθεται μόνο 1 cent...

Στο «πειραματόζωο» Ελλάδα

Στο «πειραματόζωο» Ελλάδα, τώρα, πολλά από τα παραπάνω ήδη συντελούνται την τελευταία διετία. Τέτοια παραδείγματα αποτελούν π.χ.:

• Η κατάρρευση των καθολικών συστημάτων επιτήρησης και δημόσιας Υγείας.

• Η υποχρηματοδότηση και υποστελέχωση του δημοσίου τομέα περίθαλψης.

• Η «ενοποίηση» και εν συνεχεία απονέκρωση των ασφαλιστικών καλύψεων των ταμείων.

• Η δραματική διάχυτη κοινωνική ανασφάλεια και η καταρράκωση του λαϊκού εισοδήματος.

• Η συρρίκνωση των μισθών των υγειονομικών.

• Η κοινωνική απορύθμιση και η παραβατικότητα και τόσα άλλα.

Αξίζει, ίσως, να αναφερθούν μερικά παραδείγματα από την εφαρμογή του Μνημονίου, του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος και του δεύτερου Μνημονίου:

• Με το σχέδιο συγχωνεύσεων των νοσοκομείων του ΕΣΥ αυτά μειώθηκαν από 137 σε 83 (από 46.000 κλίνες σε 35.000) σε μια διετία ήδη. Αυτό έχει προκαλέσει σημαντικές δυσλειτουργίες στην παροχή υπηρεσιών περίθαλψης ιδιαίτερα στην επαρχία. Τον Αύγουστο εξαγγέλθηκαν μαζικές συγχωνεύσεις των (ούτως ή άλλως ελάχιστων και με τραγικές ελλείψεις πόρων ανθρώπινων και υλικών) προνοιακών φορέων (από 94 σε 22-26).

• Με την απόφαση της 26ης/08 του Φ. Σαχινίδη οι περισσότεροι Οργανισμοί (ΝΠΙΔ κ.λπ.) του υπ. Υγείας. υπέστησαν περικοπές της τάξης του 45% του ετήσιου προϋπολογισμού τους για το έτος 2011. Στο δε χρόνο προετοιμασίας και ψήφισης του δεύτερου Μνημονίου, οι εγκεκριμένοι προϋπολογισμοί των φορέων Υγείας και Πρόνοιας μειώθηκαν δραματικά (π.χ. επιχορήγηση ΝΠΔΔ αθροιστική μείωση 50%, υπερωρίες προσωπικού ΕΣΥ μείωση 40%, εφημερίες γιατρών ΕΣΥ μείωση 20%, ΝΠΔΔ πρόνοιας, μείωση 44%, μονάδες ψυχικής υγείας μείωση 52%, κέντρα πρόληψης μείωση 40%, ΟΚΑΝΑ μείωση 33%, ΚΕΘΕΑ μείωση 20% κ.ο.κ.). Και είναι πασίγνωστο στους «παροικούντες στην Ιερουσαλήμ» ότι μετά το αναμενόμενο τον Ιούνιο νέο πακέτο μέτρων είναι πολύ αμφίβολο τι από την απομειωμένη αυτή επιχορήγηση τελικά θα δοθεί στους φορείς αυτούς.

• Οι μισοί σχεδόν από τους 151 φορείς που πρωτοτέθηκαν σε καθεστώς «εφεδρείας» ανήκαν στο χώρο της Υγείας και της Πρόνοιας. Το ίδιο ίσχυσε και για την τελική εφαρμογή του μέτρου δημιουργώντας δραματικές πλέον ελλείψεις προσωπικού που δεν καλύπτονται λόγω της απαγόρευσης προσλήψεων.

• Για τη δε ιατροφαρμακευτική δαπάνη ισχύει μάλλον η λαϊκή ρήση «ακριβοί στα πίτουρα και φτηνοί στο αλεύρι». Στη διετία του ΔΝΤ οι ασφαλισμένοι ήδη έχουν δει τη λίστα των συνταγογραφούμενων (άρα και καλυπτόμενων φαρμάκων) να συρρικνώνεται δυο φορές. Ωστόσο, οι φαρμακοβιομηχανίες παρά τους λεονταρισμούς της κυβέρνησης ακόμα δεν αποδίδουν το δήθεν «ανταποδοτικό» τέλος, παζαρεύοντας διαρκώς τις τιμές των φαρμάκων. Το κείμενο, μάλιστα, του δεύτερου Μνημονίου περιλαμβάνει σελίδες επί σελίδων για τον περιορισμό της φαρμακευτικής δαπάνης που αποζημιώνεται από τα ταμεία, ενώ παράλληλα θεσπίζει ένα αυστηρότατο πλαίσιο αντικατάστασης «πραγματικών» φαρμάκων με τα λεγόμενα «γενόσημα» ανοίγοντας έτσι διάπλατα τις θύρες για την αθρόα εισαγωγή αμφίβολης ποιότητας αντιγράφων φαρμάκων από συγκεκριμένες πολυεθνικές και ελληνικές φαρμακευτικές εταιρίες που αίφνης θα θησαυρίσουν ελέγχοντας την αγορά ΕΣΥ και ΕΟΠΥΥ.

• Επίσης, στο τέλος του 2011 δόθηκε στη δημοσιότητα μια πρώτη λίστα με «ενοποιημένες» (προς τα κάτω) καλύψεις του ΕΟΠΥ για βοηθήματα κύησης και μητρότητας, φυσιοθεραπείες, λογοθεραπείες, ψυχοθεραπείες κ.ο.κ.: κι αυτά πολύ γρήγορα φάνηκε πως ήταν μόνο η αρχή! Στη συνέχεια η ολοκλήρωση του Κανονισμού Παροχών του ΕΟΠΥΥ επιβεβαίωσε την υποψία ότι η Ελλάδα βάδιζε σταθερά στα χνάρια της Ν. Κορέας, της Αργεντινής και της Μαλαισίας: εισαγωγή συμμετοχής των ασφαλισμένων (25% στο φάρμακο και 15% στις εξετάσεις) εκεί που οι παροχές ήταν πριν δωρεάν, σειρά αποκλεισμών φαρμάκων από την κάλυψη του ΕΟΠΥΥ, σωρεία γραφειοκρατικών εμποδίων με στόχο να στραφεί ο κόσμος στην απευθείας αγορά φαρμάκων και υπηρεσιών περίθαλψης από ένα λαϊκό εισόδημα που βαίνει διαρκώς συρρικνούμενο!

• Τέλος, η εισαγωγή των Κλειστών Ενοποιημένων Νοσηλίων και η σχεδιαζόμενη ομοιόμορφη εφαρμογή τους σε δημόσια νοσοκομεία και ιδιωτικές κλινικές εκτός από «δωράκι» στους μεγαλοκαρχαρίες της ιδιωτικής περίθαλψης αποσκοπεί (όπως, εξάλλου, αναφέρεται ρητά στο κείμενο του δεύτερου Μνημονίου) στην ολοκληρωτική εκμηδένιση της άμεσης κρατικής επιχορήγησης στα νοσοκομεία του ΕΣΥ. Με αυτόν τον τρόπο, τα τελευταία για να μην κλείσουν θα αναγκαστούν να λειτουργήσουν επιχειρηματικά και ανταγωνιστικά ως προς τις ιδιωτικές κλινικές υιοθετώντας τα πρότυπα λειτουργίας τους αλλά και την πάγια στάση τους απέναντι στον ασθενή που θα αντιμετωπίζεται πλέον ως πηγή κέρδους και όχι ως φορέας δικαιωμάτων υγείας και περίθαλψης. Ούτως ή άλλως στους εγκεκριμένους προϋπολογισμούς του υπουργείου Υγείας για το έτος 2012 οι δαπάνες για κάλυψη ανασφαλίστων από νοσοκομεία του ΕΣΥ βρίσκονται μειωμένες κατά 46% σε σχέση με το 2011. Και μετά, βέβαια, ο κ. Λοβέρδος διαπιστώνει με θράσος πως οι παράνομοι λαθρομετανάστες αναπαριστούν απειλή για τη δημόσια Υγεία στη χώρα μας, ενώ στην πραγματικότητα, η μεγαλύτερη απειλή φαίνεται να είναι ο ίδιος, η κυβέρνηση, το ΔΝΤ και η εφαρμοζόμενη πολιτική.

Από την πλευρά, λοιπόν, κυβέρνησης, κεφαλαίου και ΔΝΤ, η εφαρμοζόμενη πολιτική στη χώρα μας φαίνεται να είναι ίδια και ως προς τα χαρακτηριστικά της και ως προς τις συνέπειές της στην υγεία και την περίθαλψη με εκείνες που ασκήθηκαν σε πλήθος άλλων χωρών με δανειακές συμβάσεις με το ΔΝΤ και που επέφεραν δραματικά αποτελέσματα. Και φυσικά, όταν κάτι επαναλαμβάνεται πανομοιότυπα σε τόσο διαφορετικές χώρες και συστήματα υγείας, τότε μάλλον είναι κάτι περισσότερο από σύμπτωση: είναι μάλλον η ομοιόμορφη εκτέλεση ενός ενιαίου σχεδιασμού. Ωστόσο, πέρα από το τι κάνει ο ταξικός αντίπαλος, από την ίδια κατάσταση προκύπτουν πλέον ώριμα και εξίσου εύλογα και επίκαιρα μια σειρά από ερωτήματα για το λαϊκό κίνημα και τις δυνάμεις της αριστεράς:

• Είναι δυνατή μια άλλη πορεία για την κοινωνία;

• Είναι δυνατό ένα σύστημα Υγείας προς όφελος του λαού που να μπορεί η κοινωνία να το συντηρεί;

• Είναι δυνατό το κίνημα στους χώρους της υγείας να βρεθεί σύμμαχο με τις λαϊκές τάξεις στη διεκδίκηση μιας άλλης διαδρομής;

• Πως μπορεί να αποφευχθούν «παγίδες» του παρελθόντος (όπου π.χ. ο οικονομισμός ωθούσε το υγειονομικό και το λαϊκό κίνημα σε μια κατεύθυνση που αύξανε μεν ανεξέλεγκτα τις παροχές, αλλά προς όφελος του ιατρο-βιομηχανικού συμπλέγματος);

• Ποια είναι η εμπειρία από άλλες χώρες και κοινωνίες και τι μπορούμε να μάθουμε από αυτήν την εμπειρία;

Και η ικανότητα απάντησης σε αυτά τα ερωτήματα φαίνεται πως θα κρίνει σε ένα βαθμό και την επάρκεια του κινήματος να αποκρούσει την πολυμέτωπη επίθεση που δέχεται στο χώρο της Υγείας και να αντιτάξει την δική του προγραμματική ατζέντα διεκδικώντας μια άλλη πορεία για την κοινωνία και τον τόπο…

* Ο Γιώργος Νικολαΐδης είναι ψυχίατρος

Υπό κατεδάφιση νοσοκομεία και ταμεία

Η τρόικα «στραγγαλίζει» ΕΣΥ και ΕΟΠΥΥ

Του Τάσου Γιακουμή*

Έφτασαν, πια, να μη βγαίνουν τα νούμερα… Η «ομάδα δράσης» του Ράιχενμπαχ «κλείδωσε» το συνολικό προϋπολογισμό των νοσοκομείων στα 6 δισ. για το τρέχον έτος(!) συν άλλα 6 δισ. για τον ΕΟΠΥΥ. Οι ποικιλώνυμες «επιτροπές σοφών» που αδρά και σκοτεινά χρηματοδοτήθηκαν από το υπουργείο έστρωσαν το έδαφος για την απειλούμενη κατάργηση τουλάχιστον 50 νοσοκομείων στην επικράτεια και τη δραστική συρρίκνωση των υπηρεσιών των εναπομεινάντων.

Ιδρύματα και υπηρεσίες, ζωτικές για την προσφορά τους στην κοινότητα είτε έχουν κλείσει (Καρδιοθωρακοχειρουργικό Παίδων Αγ. Σοφίας) είτε βαίνουν προς κατάργηση (Ινστιτούτο Υγείας Παιδιού, ΟΚΑΝΑ, ΚΕΘΕΑ, διάφορες δομές φροντίδας των ΑΜΕΑ). Έφτασαν ακόμη και να παρακρατούν τις συντάξεις των ψυχικά ασθενών και των ΑΜΕΑ, για να καλύπτουν τη χρηματοδότηση των φορέων χρονίως πασχόντων. Οι αναγκαίες εφημερίες περικόπτονται σωρηδόν από τα νοσοκομεία, τα υλικά είναι δυσεύρετα, τα φάρμακα παρέχονται με το σταγονόμετρο. Το νοσηλευτικό προσωπικό πασχίζει μαζί με τους γιατρούς που έχουν απομείνει για να εξυπηρετηθούν στοιχειωδώς όσοι (κι είναι όλο και περισσότεροι μέσα στην κρίση) προστρέχουν στο ακόμη -παρά τα χαράτσια και τη διαφθορά- δημόσιο σύστημα Υγείας.

Σε όλα αυτά προστίθεται και το μέγα σκάνδαλο του ριφιφί της Τράπεζας της Ελλάδας, που απομείωσε κατά 50 εκατ. ευρώ τα διαθέσιμα των νοσοκομείων για την «επιτυχία» του PSI.

Γιατροί και νοσηλευτές με «μπλοκάκι» παροχής υπηρεσιών θα ακολουθήσουν τις αθρόες απολύσεις που θα έρθουν μετά τον Ιούνιο. Από τα νοσοκομεία είναι προγραμμένοι προς απόλυση περίπου 4.000 εργαζόμενοι για το 2012 και άγνωστος αριθμός για τη διετία 2013-14. Λίγες ώρες πριν παραιτηθεί για να πολιτευτεί ο γραμματέας του υπ. Υγείας κ. Πολύζος, υπέγραψε απόφαση για την επέκταση των ΚΕΝ (Κλειστά Ενοποιημένα Νοσήλια) στην πρωτοβάθμια Περίθαλψη και στην τιμολόγηση όλων των υπηρεσιών που παρέχονται, προκειμένου να χρεώνεται ο ΕΟΠΥΥ, τα ταμεία και βέβαια απ’ ευθείας οι ανασφάλιστοι ασθενείς.

Ο Λοβέρδος κάτω από τις διαταγές της task force προωθεί το «γερμανικό μοντέλο», σύμφωνα με το οποίο το κράτος αποσύρεται από τη χρηματοδότηση και πιθανώς και από τη διοίκηση των νοσοκομείων (δημοσιεύματα θεωρούν έτοιμη την πώληση στη γερμανική εταιρία Asklepios των Ερ. Ντυνάν, Ωνάσειο, ΚΑΤ και Σωτηρία).

Ο ΕΟΠΥΥ με τα ποσά που προβλέπονται για τη χρηματοδότησή του κινδυνεύει με άμεση χρεοκοπία. Μόνο για το ΙΚΑ δινόταν το 1,2% του ΑΕΠ, ενώ στον καινούργιο οργανισμό (με σχεδόν όλα τα ταμεία) δίνουν το... 0,4% ενός ήδη συρρικνωμένου ΑΕΠ. Ο ΕΟΠΥΥ προχωρεί σε επίσημη στάση πληρωμών σε γιατρούς και φαρμακοποιούς. Εννοείται πως προτεραιότητα δίνεται στις μεγάλες ιδιωτικές κλινικές με τις οποίες έχει συνάψει συμβάσεις, κάτι που ακόμα δεν έχει συμβεί με τα δημόσια νοσοκομεία. Είναι, έτσι, αναμενόμενο οι εργαστηριακοί και πολλοί κλινικοί γιατροί να μην καλύπτουν τους ασφαλισμένους του ΕΟΠΥΥ.

Οι ασφαλισμένοι όλων των ταμείων βλέπουν πια την «πόρτα» στα δημόσια νοσοκομεία, είτε γιατί δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τη γραφειοκρατία στην πρόσβασή τους σε γιατρό στην πρωτοβάθμια Υγεία, είτε γιατί πρέπει να πληρώνουν όλο και πιο ακριβές συμμετοχές στις υπηρεσίες που μέχρι πρότινος απολάμβαναν δωρεάν.

Σε όλη την Ελλάδα ξεφυτρώνουν προσπάθειες αλληλεγγύης και ανάδειξης της τραγικής έλλειψης των δομών Υγείας. Κοινωνικά ιατρεία, φαρμακεία, υπηρεσίες πρόνοιας από υγειονομικό προσωπικό που πασχίζει όχι να υποκαταστήσει αυτή την έλλειψη, αλλά να «σταθεί» ιδίως στους μη έχοντες και τους ανασφάλιστους κατοίκους αυτής της χώρας, χωρίς διακρίσεις καταγωγής θρησκείας ή εθνότητας. Σε Ρέθυμνο, Πρέβεζα, Θεσ/νίκη, Πάτρα και αλλού, οι προσπάθειες αυτές παίρνουν σάρκα και οστά. Ενώ σε περιοχές που επίκεινται καταργήσεις δομών (Κάρυστος, Ιεράπετρα, Ρέθυμνο, Αχαΐα και αλλού) οι κάτοικοι συσπειρώνονται και η υπόθεση υπεράσπισης της δημόσιας Υγείας γίνεται υπόθεση όλου του λαού.

* Ο Τάσος Γιακουμής είναι μέλος του Γενικού Συμβουλίου της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας (ΟΕΝΓΕ)

Νοσοκομείο Κιλκίς: Μία μάχη σε εξέλιξη και ένας απολογισμός

Του Παναγιώτη Χρονόπουλου*

Συμπληρώνονται περίπου δύο μήνες από την έναρξη της κινητοποίησης των εργαζομένων στο Νοσοκομείο Κιλκίς. Μια περίοδος με πολλά, πυκνά γεγονότα η οποία όχι μόνο δεν έχει κλείσει αλλά φαίνεται να μπαίνει σε νέα φάση με κλιμάκωση του αγώνα. Είναι, παρ’ όλα αυτά, σκόπιμο να επιχειρηθεί ένας απολογισμός τής μέχρι τώρα πορείας. Τα συσσωρευμένα προβλήματα στο χώρο της πάλαι ποτέ δημόσιας Υγείας είναι γνωστά και χιλιοειπωμένα. Εν ολίγοις: πεπαλαιωμένες κτιριακές υποδομές από την εποχή του Μεταξά (κυριολεκτικά), τραγικές ελλείψεις σε προσωπικό (συνταξιοδοτήσεις, πάγωμα προσλήψεων), σε υλικά (ακόμα και μια απλή εξέταση αίματος είναι πολυτέλεια), απλήρωτες υπερωρίες προσωπικού εδώ και μήνες (ειδικά το νοσηλευτικό προσωπικό είναι απλήρωτο από το καλοκαίρι του 2011), μειώσεις μισθών και γενικά ένα κλίμα πλήρους διάλυσης, απαξίωσης, υποβάθμισης κατά παραγγελία όλου του συρφετού των εθελόδουλων οσφυοκαμπτών της πατρίδας μας, που εδώ και δύο χρόνια υποτάσσονται στα κελεύσματα των κατοχικών δυνάμεων της τρόικας.

Η όλη κατάσταση έφερε στο προσκήνιο ένα ερώτημα: Τι κάνουμε; Οι συνθήκες αυτές γέννησαν κάτι πρωτόγνωρο για τα δεδομένα του συγκεκριμένου εργασιακού χώρου: μια μετωπική συνεργασία όλων των εργαζομένων του νοσοκομείου μέσα από τη δημιουργία μιας κοινής γενικής συνέλευσης. Σκοπός ήταν η διεκδίκηση των δεδουλευμένων με την έναρξη επισχέσεων εργασίας, το μπλοκάρισμα του αντισυνταγματικού εισπρακτικού μηχανισμού των 5 ευρώ στα ταμεία του νοσοκομείου, η κατάληψη της γραμματείας του διοικητή για τον έλεγχο διοικητικών εγγράφων που θα αφορούσαν τυχόν συγχωνεύσεις τμημάτων, απολύσεις ή εφεδρείες προσωπικού και τον προγραμματισμό κινητοποιήσεων για την ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας.

Οι πρώτες εβδομάδες κύλησαν αρκετά δυναμικά με συμμετοχή των εργαζομένων, με δημιουργία γεγονότων (πορεία στην πόλη, προβολή της ταινίας Το Δόγμα του Σοκ, αποκλεισμός κεντρικού κόμβου της πόλης, συνάντηση με φορείς κ.ά.) που έφεραν στο προσκήνιο το πρόβλημα του νοσοκομείου. Αξίζει να σημειωθεί ότι όταν άρχιζε η κινητοποίηση, πανελλαδικά το Κιλκίς κατέγραψε μια πρωτοπορία με την άποψη ότι ήταν ο πρώτος χώρος υγειονομικών που έμπαινε στο χορό των κινητοποιήσεων για να ακολουθήσουν ύστερα και άλλοι και να φτάσουμε σήμερα στο σημείο πριν από την έκρηξη.

Η συνέχεια υπήρξε προβληματική για μια σειρά από λόγους. Πρώτο και κύριο η εξαπόλυση ενός πρωτοφανούς κλίματος τρομοκρατίας και υπονόμευσης του αγώνα από ανθρώπους τόσο εντός, όσο και εκτός νοσοκομείου που έφτασε στο σημείο να μετακινήσει συνάδελφο αναισθησιολόγο σε άλλο νοσοκομείο με πρόσχημα την κάλυψη αναγκών εκεί. Απειλές σε προσωπικό για δήθεν τήρηση λίστας με ονόματα όσων πρωτοστατούν, η οποία «θα ληφθεί υπ’ όψιν στην ερχόμενη αξιολόγηση», γκεμπελισμός για κομματικά υποκινούμενη κινητοποίηση, στοχοποίηση ανθρώπων αλλά και ο καιρός που περνούσε δίχως ορατά άμεσα αποτελέσματα, έφεραν μια κάμψη στο ηθικό των εργαζομένων και το κλίμα άρχισε σιγά-σιγά να ατονεί και να ζητείται επίμονα μια επιστροφή στη κανονικότητα (ρετούρ α λα νορμάλ). Σημαντικό ρόλο σε αυτό το σημείο έπαιξε και η αδυναμία σύνδεσης του αγώνα στο νοσοκομείο με παράλληλα μέτωπα που έχουν ξεσπάσει στην περιοχή (αγώνας για μεταλλεία) και το άνοιγμα με όρους ξεσηκωμού στην τοπική κοινωνία, μην ξεπερνώντας τα φοβικά σύνδρομα του παρελθόντος και περιορίζοντας μια κινητοποίηση σε έναν κλειστό εργασιακό χώρο. Οι τελευταίες εξελίξεις στο χώρο της Υγείας έφεραν πάλι στο προσκήνιο αυτά τα ζητήματα με πιο έντονο τρόπο και σε πανελλαδική κλίμακα, δείχνοντας ότι στο εξής τίποτα δεν θα είναι το ίδιο. Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές είναι σε εξέλιξη μια διαδικασία που, πλέον, βρίσκει σύμφωνους και πολλούς από όσους αντιδρούσαν νωρίτερα. Σύμφωνα, λοιπόν, με τη συγκεκριμένη διαδικασία τίθεται ως στόχος ακόμα και η αναστολή της εφημερίας του νοσοκομείου από τον Μάιο, εάν δεν αλλάξει ριζικά κάτι.

Με γνώμονα τα κέρδη από τη μέχρι τώρα πορεία και με πιο πλούσια εμπειρία σχετικά με ένα δύσκολο αγώνα, ίσως να επιχειρηθεί μια υπέρβαση με όρους που θα εγγυώνται μεγαλύτερη συμμετοχή και άνοιγμα πλατιά στην τοπική κοινωνία σε ένα μέτωπο για την ανασυγκρότηση του χώρου της δημόσιας Υγείας.

* Ο Παναγιώτης Χρονόπουλος εργάζεται στο Νοσοκομείο Κιλκίς και είναι μέλος του Δ.Σ. της Ένωσης Νοσοκομειακών Ιατρών Κιλκίς.

Ρέθυμνο: Για το Εθελοντικό Ιατρείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης

Του Νίκου Κιούση

Σε μια εποχή που όλοι τείνουν να πιστέψουν ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος· ότι καλά αυτά που λέτε αλλά είναι ρομαντικά, γραφικά, έξω από την πραγματική ζωή και «δεν γίνονται αυτά τα πράγματα»· ότι η υγεία και η παιδεία είναι αγαθά που μας ανταποδίδονται μετά από σκληρή δουλειά και που δεν ανήκουν δικαιωματικά σε κάθε ανθρώπινη ζωή. Σε μια εποχή που έχουμε ξεχάσει τι σημαίνει να λειτουργούμε σαν ομάδα η οποία δουλεύει συλλογικά, για να μπορούμε όλοι να μορφωθούμε και να θεραπευτούμε· που η έννοια της συντροφικότητας θεωρείται ξεπερασμένη, θελήσαμε να δούμε πώς θα ήταν εάν…

Με αυτές τις «ουτοπικές» σκέψεις άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά το Εθελοντικό Ιατρείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ρεθύμνου πριν από 4 περίπου χρόνια. Πρόκειται για μια εθελοντική προσπάθεια γιατρών, φαρμακοποιών, νοσηλευτών, μαιών, οδοντίατρων και εθελοντών από τους εργαζόμενους στις κοινωνικές δομές του δήμου, που λειτουργεί από το Ιούλιο 2008 αρχικά στο χώρο του Δ΄ ΚΑΠΗ το οποίο παραχώρησε ο δήμος, και από τον Οκτώβριο του 2009 σε ανεξάρτητο χώρο στην Καστρινογιαννάκη 12 στην παλιά πόλη του Ρεθύμνου. Η ανάγκη για αυτόνομη στέγη προέκυψε από τη συνεχώς αυξανόμενη προσέλευση του κόσμου και την επιθυμίας μας να επεκτείνουμε τις δραστηριότητες του ιατρείου και σε άλλους τομείς και να συμπεριλάβουμε δράσεις και άλλων εθελοντών όπως είναι οι φαρμακοποιοί και οι γυναικολόγοι.

Στην περίοδο του όξυνσης της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, των ακραία νεοφιλελεύθερων πολιτικών που επιβάλλουν οι από πάνω και των γενοκτονικών συνταγών «διάσωσης» της χώρας σε σύνθεση της τρόικας και εκτέλεση απ’ το εγχώριο πολιτικό κατεστημένο, οι κοινωνικές δαπάνες και ιδιαίτερα αυτή της υγείας αποτελούν περιττό λογιστικό βάρος. Οι επιπτώσεις των πολιτικών αυτών αποτυπώνονται στα στατιστικά στοιχεία που έχουν συλλέξει οι εθελοντές του Κοινωνικού Ιατρείου. Το 2011 αυξήθηκε ο αριθμός των ασθενών που επισκέφτηκε το ιατρείο κατά 1.000 επισκέψεις συγκριτικά με το 2009. Όσον αφορά τις επισκέψεις είναι χαρακτηριστικό ότι η σύνθεση του κόσμου που επισκέπτεται το Ιατρείο έχει αλλάξει τον τελευταίο χρόνο, ειδικά το τελευταίο εξάμηνο του 2011. Οι μετανάστες χωρίς έγγραφα έχουν μειωθεί, ενώ έχει αυξηθεί ο αριθμός των Ελλήνων που επισκέπτονται το ιατρείο. Το στοιχείο αυτό αποτυπώνει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο τις εκρηκτικές διαστάσεις της ανεργίας και της ανασφάλιστης εργασίας στα χρόνια του μνημονίου. Μέσα από τη συμμετοχή και τη δράση σε αυτό το εγχείρημα, ερχόμαστε συνεχώς αντιμέτωποι με τη διαπίστωση της αποσύνθεσης του ΕΣΥ και του αποκλεισμού όλο και περισσότερων συνανθρώπων μας από στοιχειώδεις παροχές Υγείας.

Μέσα από τη από την καθημερινή αντιμετώπιση των συνεπειών της κατάρρευσης της δημόσιας υγείας, διαμορφώθηκε σε ένα δυναμικό προοδευτικών ανθρώπων η συνείδηση ότι τα κοινωνικά προβλήματα μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο μέσα απ’ την ενεργοποίηση, την αλληλεγγύη την συλλογική δράση και αντίσταση. Οι συντροφικές σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ των εθελοντών, διαμορφώνουν τους όρους για την οργάνωση και την οικοδόμηση μιας δομής ικανής να προσφέρει ιατρική περίθαλψη σε ανθρώπους που αποκλείονται απ’ τη δημόσια Υγεία. Η σύνδεση με την τοπική κοινωνία και τα κινήματα αντίστασης, αποτελεί άμεση ανάγκη. Σκοπός μας είναι εξίσου και η ανάδειξη του μεγέθους της αποσύνθεσης της δημόσιας περίθαλψης στην Ελλάδα της χρεοκοπίας. Εν τέλει, αγωνιζόμαστε για την αυτοκατάργησή μας μέσα απ’ τους κοινωνικούς αγώνες για δημόσια και δωρεάν Υγεία.

Πρέπει να πιστέψουμε ότι αυτός ο κόσμος που θέλουμε, μπορεί να υπάρξει. Τον δημιουργήσαμε και τον ζούμε. Καιρός να τον διεκδικήσουμε…

* Ο Νίκος Κιούσης είναι αγροτικός ιατρός, εθελοντής στο Ιατρείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης.

Το κίνημα των νέων γιατρών

Ένα ελπιδοφόρο υπόδειγμα απέναντι στα αδιέξοδα

Του Βασίλη Καφετζόπουλου*

Πριν από περίπου ένα χρόνο και με αφορμή την κατάληψη του υπουργείου Υγείας, φάνηκε ότι κάτι έχει αρχίσει να αλλάζει. Ένας κλάδος με πολλές ιδιαιτερότητες, έδωσε έναν αγώνα, που εμπεριείχε στοιχεία από αυτό που θα έβλεπε η ελληνική κοινωνία λίγο αργότερα, στις πλατείες. Η έκβαση, αν και όχι απολύτως νικηφόρα, κρίνεται και από τι άφησε πίσω. Το Κίνημα Νέων Γιατρών προήλθε από αυτή την κίνηση. Τα χαρακτηριστικά του όντως έμοιαζαν με αυτό που γέννησαν οι πλατείες: ακηδεμόνευτο, αγωνιστικό, φρέσκο. Χρησιμοποιώντας νέα μέσα αλλά και παλιά, επαναπροσδιορίστηκε το χρήσιμο, η έννοια του «συμμετέχω» και «συναποφασίζω». Ήταν ένα μάθημα, μια δοκιμή αλλά και ένα προμήνυμα, μέσα από το λόγο αλλά και μέσα από τον τρόπο.

Όλο αυτό το διάστημα, από εκείνη την κατάληψη μέχρι σήμερα με τις επισχέσεις που ξεσπούν σε σειρά νοσοκομείων, υπάρχουν κοινοί παρονομαστές, εσκαμμένα που έχουν ξεπεραστεί αλλά και εμπόδια που ακόμη στέκονται στη μέση.

Καταρχήν, η λέξη ενότητα είναι στα χείλη όλων. Μεγαλύτερο σαράκι δεν υπάρχει από τους διαχωρισμούς σε έναν «επιούσιο» κλάδο. Πανεπιστημιακοί και ΕΣΥτζήδες, ειδικευόμενοι και ειδικοί και ο κατάλογος πάει λέγοντας...

Επιμελώς κρυμμένες κάτω από πολλές πέτρες βρίσκονται οι λογικές που δεν επιτρέπουν να δεις το κύριο κάθε φορά, να αναγνωρίσεις το μεγάλο παιχνίδι που παίζεται. Νιώθεις ίσως ότι είσαι ξεχωριστός, δεν σε αγγίζει τίποτα και δυστυχώς δεν έχει ξεπεραστεί αυτό το στάδιο. Πόσοι γιατροί σε μια χώρα χωρίς Υγεία θα έχουν δουλειά ή, ακόμη περισσότερο, κάτω από ποιους όρους θα ασκείται το ιατρικό «λειτούργημα»;

Κι εδώ η μετανάστευση του επιστημονικού δυναμικού αποκτά καίρια σημασία. Μας στερείται, συλλογικά ως χώρα, αλλά και ατομικά, η δυνατότητα να δημιουργήσουμε επιστημονικό, επιμορφωτικό, εκπαιδευτικό παραγωγικό έργο.

Η μετανάστευση είναι μια πραγματική αιμορραγία. Το δικαίωμα του να ζήσεις και να δουλέψεις στην πατρίδα σου, όμως, είναι αναφαίρετο.

Έχει νόημα να μιλήσει κανείς ενάντια στη μετανάστευση; Είναι εξαιρετικά κρίσιμο σήμερα όλοι οι νέοι γιατροί, όλοι οι νέοι επιστήμονες, να στρατευτούν σε μια κατεύθυνση που λέει «παίρνω τη ζωή μου στα χέρια μου». Συμμετέχω σε ένα ρεύμα αλλαγής. Δεν ανταλλάσσω την εξαθλίωση με τη φυγή. Αναλαμβάνω χρέη αλληλεγγύης και συλλογικότητας. Είμαστε κομμάτι του κόσμου γύρω μας και μπορούμε να συμβάλουμε καταλυτικά στην αναγέννηση της ελπίδας.

Αλλά πώς; Το παράδειγμα της συμμετοχικότητας, της δημοκρατίας, της διαφορετικότητας του Κινήματος Νέων Γιατρών ίσως μας προσφέρει κάποιες κατευθύνσεις. Το παράδειγμα των τωρινών επισχέσεων εργασίας των ειδικευομένων γιατρών στα νοσοκομεία ίσως κάποιες ακόμη. Είναι και κάτι παραπάνω που σηματοδοτούν οι νέες αγωνιστικές εμπειρίες. Η αίσθηση του συνόλου, το ότι αποτελεί κανείς κομμάτι ενός παζλ, πως αν δεν ενωθεί με τον διπλανό του το μέλλον στερείται νοήματος.

Ένα είναι σίγουρο: Για όσα ήδη έχουν έρθει κι όσα ακόμη αναμένονται, ό,τι έχει διαμορφωθεί ως σχηματοποιημένη αντίσταση, αλλά και ως συνειδητοποίηση της πραγματικότητας, δεν αρκεί. Αλλά υπάρχει δυναμική πια. Οι νέοι γιατροί δεν είναι εκεί που θα περιμέναμε. Στέλνουν, όμως, μηνύματα.

*Ο Βασίλης Καφετζόπουλος είναι γιατρός και συμμετέχει στο Κίνημα Νέων Ιατρών (ΚΙΝΙ)

ΔΡΟΜΟΣ της ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ