ΑΝΤΙΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ

ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΝΤΙΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
Στοχεύοντας να δώσει παράταση σε ένα σύστημα που έχει χάσει εδώ και πολλή καιρό τον ιστορικό προοδευτικό ρόλο. Εάν θεωρήσουμε πως έπαιξε κάποτε ένα τέτοιο αντικειμενικό προοδευτικό ρόλο και δεν ήταν η αντεπαναστατική θεμελίωση των νέων απελευθερωτικών δυνατοτήτων που γεννήθηκαν την περίοδο του διαφωτισμού.
Δημήτρης Αργυρός

http://www.politikokafeneio.com/neo/modules.php?name=News&file=article&sid=5857&mode=thread&order=0&thold=0

Το τέλος των δογμάτων

Οι βεβαιότητες και τα νεοφιλελεύθερα δόγματα κατέρρευσαν και όπως γνωρίζουμε και από παλαιά το καπιταλιστικό κράτος προστρέχει για να σώσει το καπιταλιστικό σύστημα από την οικονομική κατάρρευση και καταστροφή. Ένα κράτος που δημιουργεί τους όρους σε περιόδους κρίσης να πληρώνει πάντα η μια μεριά της αντίθεσης , η εργασία – άντε και τα πιο αδύνατα τμήματα του κεφαλαίου- και όχι το κεφάλαιο ως ολότητα και σχέση.
Στοχεύοντας να δώσει παράταση σε ένα σύστημα που έχει χάσει εδώ και πολλή καιρό τον ιστορικό προοδευτικό ρόλο. Εάν θεωρήσουμε πως έπαιξε κάποτε ένα τέτοιο αντικειμενικό προοδευτικό ρόλο και δεν ήταν η αντεπαναστατική θεμελίωση των νέων απελευθερωτικών δυνατοτήτων που γεννήθηκαν την περίοδο του διαφωτισμού.
Ότι και να ήταν, ότι και να είναι, ένα είναι το βέβαιο: Δεν πρόκειται να αποσυρθεί από το ρου της ιστορίας μόνος του. Θα προτιμηθεί να σύρει την ανθρωπότητα στην πιο σκληρή βαρβαρότητα ή και στην καταστροφή, παρά να μας πει αντίο.
Μόνο να ανατραπεί μπορεί από ένα νέο παγκόσμιο απελευθερωτικό κίνημα των ίδιων αυτών των ανθρώπων που καταπιέζονται. Οδηγώντας σε μια νέα κοινωνική συγκρότηση που θα βασίζεται σε μια διαφορετική σχέση ατομικότητας–συλλογικότητας, σε μια κοινωνία εργατικών και κοινωνικών δικαιωμάτων και ισόρροπης ανάπτυξης με την φύση.
Η φούσκα του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού έσκασε…
Οι πιο σκληροί οπαδοί του νεοφιλευθερισμού στην πλέον νεοφιλελεύθερη χώρα στο κόσμο στις ΗΠΑ κρατικοποιούν όποια τράπεζα κινδυνεύει να χρεοκοπήσει, για να μην τιναχτεί το σύστημα στον αέρα Παρόλο που φαίνονται ανίκανοι να προτείνουν ένα συνολικότερο σχέδιο για να βγουν από την οικονομική / χρηματιστηριακή κρίση, ανεξάρτητα με την ψήφιση ή όχι του σχεδίου Πόλσον στα νομοθετικά όργανα των ΗΠΑ. Ένα τεράστιο πρόγραμμα 700 δισεκατομμυρίων δολαρίων για να σωθεί το σύστημα, που καλείται να το πληρώσει ο αμερικάνος πολίτης και κατά βάση τα μεσοστρώματα και η εργατική τάξη.
Και όμως ούτε αυτή η ψήφιση αυτού του τεράστιου οικονομικού προγράμματος δεν ηρέμησε τις χρηματιστηριακές αγορές που αμέσως μετα την ψήφιση σημείωσαν νέα πτώση. Ένα γεγονός που αναδεικνύει την ανασφάλεια του κεφαλαίου που κινείται στο επίπεδο των χρηματιστηριακών-τραπεζικών επενδύσεων, το πλέον φετιχοποιημένο και κίβδηλο από την φετιχοποιημένη και κίβδηλη καπιταλιστική οικονομία.
Η βαθιά οικονομική κρίση στις ΗΠΑ, στο πιο αναπτυγμένο ολοκληρωτικό καπιταλισμό- δηλαδή η κρίση στο πιο ψηλό επίπεδο των παγκόσμιων καπιταλιστικών αντιθέσεων και αντιφάσεων- δεν εκφράζει τίποτε άλλο παρά την βαθιά και δομική κρίση του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού στην υψηλότερη βαθμίδα ανάπτυξης, απόρροια των άλυτων αντιθέσεων ανάμεσα στις όλο και πιο αναπτυγμένες παραγωγικές δυνάμεις και στις υπάρχουσες παγιωμένες παραγωγικές σχέσεις.
Ανάμεσα στις νέες, υπεραναπτυγμένες παραγωγικές δυνάμεις που παράγουν τόσο πλούτο και εμπορεύματα που είναι δυνατή η παγκόσμια καταπολέμηση της πείνας και της φτώχιας -μια παραγωγή που χρειάζεται όλο και λιγότερο εργατικό δυναμικό- και στις καθυστερημένες/ απαρχαιωμένες και πρωτόγονες, πολλές φορές, παραγωγικές σχέσεις που συνεχίζουν να δουλεύουν με βάση την εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης και του χρόνου εργασίας. Σε μια εποχή που σημαντικό τμήμα της παραγωγικής διαδικασίας, μέσω της νέας τεχνολογίας, δεν μπορεί αντικειμενικά να μετρηθεί με βάση την ποσότητα αλλά τη ποιότητα της εργασίας. Κατά συνέπεια ο χρόνος εργασίας δεν μπορεί να συνεχίζει να είναι μέτρο της αξίας της εργατικής δύναμης.
Ανεξάρτητα από την σχετική αυτονομία της οικονομίας – καζίνου, η βάση του χρηματιστηριακού deal δεν μπορεί παρά να είναι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο η βάση της παραγωγής. Ας μην ξεχνάμε πως η κρίση εκδηλώθηκε σε τραπεζικούς οργανισμούς που έχουν σχέση με ενυπόθηκα δάνεια στην κατοικία. Δηλαδή με το κύκλωμα εμπορίας κατοικιών , δανείων και χρηματιστηριακών παιχνιδιών σχετικά με τα δάνεια και την εμπορία κατοικιών.
Δηλαδή έχει άμεση σχέση με την κρίση υπερσυσσώρευσης στο πεδίο της βιομηχανίας των κατοικιών και κατά συνέπεια όλου του κυκλώματος που συσχετίζεται με την βιομηχανία κατασκευής και εμπορίας κατοικιών. Με πιο απλά λόγια έχει σχέση με την ολοφάνερη αδυναμία να πουληθούν οι κατοικίες ή να πληρωθούν τα δάνεια
Ένα πράγμα που το συναντάμε και στην Ελλάδα με το πάγωμα των πωλήσεων κατοικιών, εξαιτίας της εκτίναξης των τραπεζικών επιτοκίων. Καθώς όλο το προηγούμενο «μπουμ» στις πωλήσεις κατοικιών δεν βασίστηκε στην μεγάλη αξία της εργατικής δύναμης και του εργατικού μισθού αλλά στο σχετικό φτηνό τραπεζικό χρήμα. Όταν το τελευταίο εξαιτίας της βαθιάς δομικής καπιταλιστικής κρίσης και της απουσίας συνολικού δημοκρατικού οικονομικού προγραμματισμού ξανακρίβαινε, δίχως να ακριβύνει αντίστοιχα και η εργατική δύναμη- δηλαδή το μεροκάματα και το μηνιάτικο- τότε απλά εκδηλώθηκε η κρίση στα δάνεια και στις πωλήσεις κατοικιών.
Όσο θα αναπτύσσεται ο πλούτος της κοινωνίας και ο συσχετισμός δύναμης παραμένει αρνητικός για την εργασία, τόσο θα διευρύνεται η ανισοκατανομή του και η κλίμακα ανισότητας μεταξύ των πλουσίων και των φτωχών. Και όσο οι φτωχοί γίνονται φτωχότεροι και οι πλούσιοι πλουσιότεροι - με τον ένα ή τον άλλο τρόπο- τόσο θα αυξάνονται οι τιμές στα βασικά αγαθά. Αδυνατώντας ο κόσμος εργασίας να αγοράσει τα εμπορεύματα που πουλιούνται, με αποτέλεσμα να μένουν τα εμπορεύματα απούλητα και να προκαλείτε κρίση υπερπαραγωγής.
Το ξανάλεμε παρόλο την ηγεμονία και την σχετική αυτονομία του χρηματιστηριακού κεφαλαίου αυτό δεν είναι μια φούσκα που πουλάει και αγοράζει χρήμα δίχως να έχει κανένα αντίκρυσμα σε μια πραγματική οικονομία. Η τεραστία υπερσυσσώρεση κεφαλαίου και εμπορευμάτων είναι που προκαλεί και μια εξίσου πραγματική και τεραστία διόγκωση πλασματικού κεφαλαίου με κίνδυνο να εκτιναχτεί στον αέρα, συμπαρασύροντας στην δίνη και την πραγματική οικονομία. Γνωρίζοντας πως σε μια πρώτη φάση η χρηματιστηριακή παγκοσμιοποίηση και συσσώρευση ήταν και συνεχίζει να είναι μια διέξοδος στην συσσώρευση πραγματικού κεφαλαίου.
Όποτε είναι λάθος να θέλουμε να πολεμήσουμε το λεγόμενο μη-παραγωγικό- παρασιτικό κεφάλαιο και να ενισχύσουμε το παραγωγικό κεφάλαιο. Το ένα δεν υπάρχει δίχως τα άλλο, το ένα ζει και ενισχύει το άλλο. Ενα πολιτικό κίνημα/ κόμμα/ πρόγραμμα που προσβλέπει σε ένα μετα-καπιταλιστικό κοινωνικό/οικονομικό σύστημα, δεν μπορεί παρά να βάλει ως στόχο συνολικά την κεφαλαιακή σχέση και όχι απλώς το μη-παραγωγικό, παρασιτικό κεφάλαιο. Σε κάθε διαφορετική περίπτωση γίνεται μέρος του προβλήματος και όχι η λύση του.
Για να επιλύσει τις δομικές αντιφάσεις του το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα ξαναεπιστέφει στην πιο βαθιά αντίληψη που διέπει την λογική του, μια λογική που δεν είναι άλλη από την βαρβαρότητα. Ιδιαίτερα σε αυτή την εποχή της βαθιάς σήψης και παρακμής του όψιμου καπιταλισμού τα παραδείγματα είναι άπειρα.
Οι δυο πλέον κερδοφόρες βιομηχανίες στο κόσμο παράγουν τα πλέον άχρηστα και επικίνδυνα εμπορεύματα για την ανθρωπότητα, τα ναρκωτικά και τα όπλα. Η τρίτη δε- η εμπορία ανθρώπων- συσχετίζεται με τα πιο πρωτόγονα ένστικτα του ανθρώπου και με το βάρβαρο ταξικό παρελθόν μας.
Ενώ πάντα παραμένει ο πόλεμος μια λύση στο μπλοκάρισμα των καπιταλιστικών αντιφάσεων , ένας πόλεμος που στις σημερινές τεχνολογικές συνθήκες μπορεί να καταστρέψει σε πιο μεγαλύτερη κλίμακα από ποτέ την φύση και την ανθρωπότητα
Από την κρίση…. στην ρήξη και την ανατροπή.
Η βαθιά δομική κρίση μπορεί από ώρα σε ώρα να σμπαραλιάσει τα πάντα και καμία χώρα να μην γλιτώσει από τον τυφώνα του οικονομικού κραχ. Σε αυτές τις δυο περιπτώσεις ανοίγονται δυο δρόμοι: Ο πρώτος δρόμος είναι υπο εξέλιξη στις ΗΠΑ. Το καπιταλιστικό κράτος αναλαμβάνει να σώσει με οποιοδήποτε τρόπο το καπιταλιστικό σύστημα και τους επιχειρηματίες, εντείνοντας την επίθεση ενάντια στους εργαζόμενους.
Ο δεύτερος δρόμος είναι να οικοδομηθεί από την αριστερά, αλλά και από τους ίδιους τους εργαζόμενους, μια αντικαπιταλιστική απάντηση απέναντι σε κρίση. Μια απάντηση που θα δίνει λύση στα άμεσα βιοτικά προβλήματα του κόσμου της εργασίας για να αντιμετωπιστεί η φτώχια και η ανεργία. Διεκδικώντας ριζικές αυξήσεις στους μισθούς στα επιδόματα ανεργίας και στις συντάξεις και αντίστοιχα ριζική μείωση των ωρών εργασίας. Πληρώνοντας την νύφη της κρίσης αυτοί που ευθύνονται. Και αυτοί δεν είναι άλλοι από τους καπιταλίστες που με απληστία θέλουν διαρκώς να κερδίζουν.
Μια απάντηση που θα οικοδομεί την προοπτική μιας δημοκρατικά οργανωμένης και σχεδιοποιημένης οικονομίας και κοινωνίας. Για μια δημοκρατία των ελεύθερα συνεταιρισμένων εργαζόμενων- καταρχήν- και παραγωγών κατόπιν.

ΔΕΗ: Ομολογία χρεοκοπίας από τη νεοφιλελεύθερη διοίκηση

ΔΕΗ: Ομολογία χρεοκοπίας από τη νεοφιλελεύθερη διοίκηση
Το ναυάγιο της νεοφιλελεύθερης πολιτικής , ακόμη και στην περίπτωση της πλέον κερδοφόρας πρώην ΔΕΚΟ, της ΔΕΗ Α.Ε., επισημοποίησε ουσιαστικά την προηγούμενη Κυριακή το απόγευμα ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της επιχείρησης κ. Αθανασόπουλος, όταν με ανακοίνωσή του προέβλεψε ότι στο τέλος του έτους, η επιχείρηση θα έχει ακόμη μεγαλύτερες ζημιές από αυτές που είχε στο πρώτο εξάμηνο, οπότε και ανέρχονταν στα 99 εκ.ευρώ.
ΠΑΥΛΟΣ ΜΟΥΡΟΥΖΙΔΗΣ

http://www.politikokafeneio.com/neo/modules.php?name=News&file=article&sid=5856&mode=thread&order=0&thold=0

Υπενθυμίζουμε πως πριν μερικά χρόνια η επιχείρηση παρουσίαζε ετήσια κέρδη ύψους μισού δις ευρώ (!). Οι λόγοι που σύμφωνα με την ίδια τη διοίκηση (και τους οποίους θα αναλύσουμε παρακάτω) οδηγούν σε αυτή την κατρακύλα, είναι οι αυξημένες δαπάνες για καύσιμα,οι αυξημένες εισαγωγές ρεύματος,η μειωμένη εξόρυξη λιγνίτη, η μειωμένη παραγωγή ρεύματος, οι αγορές ενέργειας από τρίτους ιδιώτες παραγωγούς καθώς και η αγορά δικαιωμάτων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, που υπερβαίνουν σημαντικά τις αρχικές προβλέψεις της ΔΕΗ. Έτσι τα παραπάνω κόστη έρχονται να υπερκαλύψουν κατά πολύ τα έσοδα από τις αυξήσεις των τιμολογίων κατανάλωσης.
Δεν έφταναν οι δυσοίωνες οικονομικές προβλέψεις για τη ΔΕΗ Α.Ε., η σπουδή που επέδειξε να ανακοινώσει την παραπάνω πρόβλεψη ο κ. Αθανασόπουλος, είχε σαν αποτέλεσμα την κατρακύλα της μετοχής της εταιρίας στο χρηματιστήριο κατά 22%! Συνολικά 3,8 εκ. μετοχές άλλαξαν χέρια σε μία μόνο μέρα και από κεφαλαιοποιητική αξία 8,8 δισ. ευρώ που είχε όταν έμπαινε στο Χρηματιστήριο, κατρακύλησε στα 2,3 δις! Με την ανακοίνωσή της αυτή η διοίκηση της ΔΕΗ αφενός προλειαίνει το έδαφος για να ζητήσει και νέες αυξήσεις στα τιμολόγιά της (ούτως ή άλλως από το 2009 πρόκειται να αυξηθούν 5,5% με 6% χάρη στη ρήτρα καυσίμων), αφετέρου επιχειρεί να αποδώσει τις όποιες ευθύνες για τον οικονομικό κατήφορο της εταιρείας σε εξωγενείς παράγοντες, και όχι στο μάνατζμεντ και στην ακολουθούμενη πολιτική της επιχείρησης.
Στην παραδοχή της καταστροφικής πορείας της επιχείρησης, η ΓΕΝΟΠ/ΔΕΗ απάντησε με εξώδικο προς τη διοίκηση της ΔΕΗ, καταθέτοντας παράλληλα και μήνυση στον Άρειο Πάγο για πλημμελή άσκηση των καθηκόντων της. Τόσο στο κείμενο της μήνυσης όσο και στο εξώδικο, η ΓΕΝΟΠ/ΔΕΗ επικεντρώνεται στην «αλχημεία της Οριακής Τιμής Συστήματος». Σύμφωνα με στοιχεία της Ομοσπονδίας, μόνο στο πρώτο εξάμηνο του 2008 η ΔΕΗ επιβαρύνθηκε με 128 εκατ. ευρώ από την πώληση βιομηχανικού ρεύματος υψηλής τάσης στις βιομηχανίες!
ΟΤΑΝ ΤΟ ΚΡΕΑΣ ΒΑΦΤΙΖΕΤΑΙ ΨΑΡΙ ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΦΑΓΟΠΟΤΙ ΤΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ
Μαθητευόμενος μάγος αποδείχτηκε μπροστά στις δυνάμεις που απελευθέρωσε ο κ. Αθανασόπουλος την προηγούμενη Κυριακή με την ανακοίνωσή του, καθώς φέρεται πλέον «τελειωμένος» από το Υπουργείο Ανάπτυξης. Η αψυχολόγητη πρόβλεψή του για αυξημένες ζημιές της ΔΕΗ Α.Ε. κατά το τρέχον εξάμηνο έναντι του προηγούμενου , έφερε πανικό και σοβαρές απώλειες της μετοχής της επιχείρησης. Ακόμη κι αν πρόκειται για «εθελουσία έξοδο» όπως ήδη φημολογείται, τού ,για την ώρα, διευθύνοντος συμβούλου και προέδρου της εταιρίας, πρόκειται για το τέλος του δρόμου μπροστά στο αδιέξοδο της ανάλγητης νεοφιλελεύθερης πολιτικής που υπερασπίζεται ο ισχυρός άνδρας της ΔΕΗ, και στο φόβο της λαικής δυσσαρέσκειας που φαίνεται να αρχίζει να ζυγίζει η κυβέρνηση από την άλλη.Κάθε κατεργάρης στον πάγκο του λοιπόν.
Οι αρπαχτικές διαθέσεις του κ. Αθανασόπουλου έγιναν καθαρές με την αύξηση που έδωσε στο μισθό του κατά 100% με το καλημέρα στο τιμόνι της επιχείρησης , ενώ φροντίζει να μας τσιτώσει λίγο ακόμα και στο κλείσιμο (;) της θητείας του, ορίζοντας επιπλέον επίδομα 1500 ευρώ στα διευθυντικά στελέχη! Δεν έφταναν βλέπετε τα 26.000 ευρώ του μηνιαίου μισθού του σε μια επιχείρηση που κατέστη ζημιογόνα επί της θητείας του και χαρατσώνει τους καταναλωτές με συνεχείς αυξήσεις στα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος (30% σε δύο χρόνια!). Αλλά ας μην είμαστε άδικοι. Πολύ «βρώμικη δουλειά» βγήκε στην πορεία ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ και κατά τη διάρκεια της θητείας του νυν προέδρου της εταιρίας.
Στην ανάλυση των αποτελεσμάτων της επιχείρησης που δημοσιεύτηκαν πρόσφατα , φυσικά δε γίνεται λόγος ούτε ακροθιγώς για τα αίτια της κατάρρευσης.Σύμφωνα με τη διοίκηση για το χάλι της ΔΕΗ απλά φταίνε οι τιμές των καυσίμων,η απεργία της ΓΕΝΟΠ για το αφαλιστικό και οι κινητοποιήσεις στον Άγιο Δημήτριο!
Όταν όμως η διοίκηση αποδίδει τις ζημιές της επιχείρησης στη μειωμένη παραγωγή ρεύματος και στις αυξημένες εισαγωγές και αναφέρεται σε αυτές σα να πρόκειται για αναπόφευκτα φυσικά φαινόμενα, απλώς συσκοτίζει την αλήθεια. Κι αυτό γιατί ήταν καθαρή πολιτική επιλογή των διοικήσεων της ΔΕΗ και των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ-ΝΔ όλη τη δεκαετία που μεσολάβησε (από την υπογραφή της συμφωνίας για την απελευθέρωση της ενέργειας στις αρχές του 1998 ως σήμερα), κατά τη διάρκεια της οποίας υποχρεωτικά και λόγω Ευρωπαικής Ένωσης πάγωσε κάθε προγραμματισμός κατασκευής και ένταξης νέων ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων στο σύστημα.
Οι μονάδες που παραδόθηκαν στο σύστημα εως το 2003 (ΑΗΣ Λαυρίου-Μελίτης-Κομοτηνής) είχαν προγραμματιστεί και εξαγγελθεί πριν το 1998, για να ανακοινωθούν νέες μόλις εντός του μήνα, μετά από δέκα ολόκληρα χρόνια δηλαδή!Επομένως τη μειωμένη παραγωγή και τις αυξημένες εισαγωγές ρεύματος τις χρεώνονται εξολοκλήρου οι κυβερνήσεις και οι διοικήσεις της ΔΕΗ που εφάρμοσαν την ευρωπαική οδηγία και μείωσαν στο 80% την κάλυψης της ενεργειακής κατανάλωσης, παραδίδοντας το υπόλοιπο 20% στους μελλοντικούς ιδιώτες παραγωγούς.
Το δεύτερο μέρος του σχεδίου, το «καταστήστε τη ΔΕΗ ζημιογόνα» δηλ., είναι πιο ευφάνταστο και αφορά την παχυλή επιδότηση που δίνει στους ιδιώτες παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας (ΕΛ.ΠΕ-Λάτσης, Αλουμίνιον Ελλάδος-Μυτιληναίος και λοιπά λαμόγια της ιδιωτικής πρωτοβουλίας), μέσω της κομπίνας που επίσημα αποκαλείται «Οριακή Τιμή Συστήματος » (ΟΤΣ). Πρόκειται για την υποχρέωση της ΔΕΗ να αγοράζει πανάκριβα το ρεύμα των ιδιωτών την ίδια στιγμή που είναι σε θέση να το παράγει πολύ πιο φθηνά. Σατανικά απλό και εξαιρετικά αποτελεσματικό!
Έτσι για παράδειγμα το σωτήριο ,για τον Λάτση και τα ΕΛ.ΠΕ, έτος 2006 η ιδιωτική μονάδα των ΕΛ.ΠΕ στη Θεσσαλονίκη διέθεσε στο δίκτυο και η ΔΕΗ υποχρεώνεται (βάσει της «Ευρωπαικής Οδηγίας ενάντια στα μονοπώλια») να αγοράζει το ρεύμα των ΕΛ.ΠΕ στα 60-75 ευρώ τη μεγαβατώρα ,τη στιγμή που ο ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου παρήγαγε με 28 ευρώ τη μεγαβατώρα! Κάτι που επιβάρυνε τη ΔΕΗ, και ζέστανε ταυτόχρονα το ταμείο της ιδιωτικής μονάδας των ΕΛ.ΠΕ, με τουλάχιστον 80 εκατομμύρια ευρώ ,μόνο για το έτος 2006!
Πανομοιότυπη με την προηγούμενη η περίπτωση της «Αλουμίνιον της Ελλάδος», η οποία είχε άδεια αυτοπαραγωγού, δηλαδή παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος για εξυπηρέτηση αναγκών των βιομηχανικών της εγκαταστάσεων. Φέτος και παρά την κατακραυγή, η εν λόγω εταιρεία μετέτρεψε την άδεια της σε άδεια συμπαραγωγού αντιγράφοντας τη συνταγή κερδοφορίας που περιγράψαμε παραπάνω, επιβαρύνοντας μόνο για φέτος με άλλα 100 εκατομμύρια ευρώ τα ταμεία της ΔΕΗ!
Χαρακτηριστικό της έκτασης του προβλήματος είναι ότι μετά και τις πρόσφατες αυξήσεις των τιμολογίων, το μέσο έσοδο της ΔΕΗ ανά μεγαβατώρα, η τιμή πώλησης δηλαδή στους μικρούς καταναλωτές, φτάνει στα 100 ευρώ στη λιανική. Την ίδια περίοδο η «ΟΤΣ», η τιμή που αγοράζει το ρεύμα η ΔΕΗ από τους ιδιώτες και η οποία μεταβάλλεται ανάλογα με τη ζήτηση,τζογάρεται κανονικά δηλαδή, κυμαίνεται μεταξύ 35 και 108 ευρώ ανά μεγαβατώρα, ενώ κατά τη διάρκεια των ημερών υψηλής ζήτησης του καλοκαιριού και ειδικά σε συνθήκες καύσωνα (!) είχε εκτοξευθεί και στα 130 ευρώ ανά μεγαβατώρα!
Με λίγα λόγια, οι αετονύχηδες της αγοράς παίρνουν χαμηλότοκα δάνεια έως και 75% της «επένδυσης» και παριστάνουν τους μεγαλόσχημους μπίζνεσμεν,με εξασφαλισμένη πελατεία και εγγυημένη κερδοφορία. Εδώ και χρόνια δηλαδή η ΔΕΗ «επιδοτεί» τους ιδιώτες ανταγωνιστές της εις βάρος της κερδοφορίας της! Και σα να μη φτάνει αυτό, οι ιδιώτες αποφασίζουν και εκβιάζουν αν χρειαστεί, ανάλογα με το που κυμαίνεται η τιμή της ΟΤΣ, αν τους συμφέρει να μπουν για να πουλήσουν ρεύμα ή όχι στο δίκτυο. Μονά-ζυγά δικά τους!
Φυσικά, ο κατάλογος της αρπαχτής, πέραν των προαναφερθέντων εταιριών, μακραίνει χρόνο με το χρόνο, με τους μέχρι στιγμής υποχρεωτικούς προμηθευτές ρεύματος της ΔΕΗ, τη ΘΕΡΜΗ Σερρών Α.Ε., την ΗΡΩΝ να έχουν μπει στο δίκτυο και άλλους ομίλους-κολοσσούς (Εndesa, Edison) να ετοιμάζονται πυρετωδώς για την είσοδό τους στο ενεργειακό φαγοπότι…συγγνώμη, στην ενεργειακή αγορά της χώρας.
Τόσα χρόνια μας λέγανε ότι τα κέρδη της ΔΕΗ θα μπορούσαν να είναι πολύ μεγαλύτερα αν γινότανε ορθολογική διαχείρηση με τα περίφημα ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια κλπ. Στην ουσία,χωρίς να το λένε ανοιχτά, μας λέγανε πως η ΔΕΗ και κάθε πρώην ΔΕΚΟ αν απαλασσότανε από το «φορτίο» του κοινωνικού χαρακτήρα,θα εκτινασσότανε τα οικονομικά της, αλλά τελικά συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.
Επιπλέον η επιχείρηση, με την αναπόφευκτη μετατροπή σε ζημιογόνα, εμπίπτει αυτόματα στις διατάξεις της τροπολογίας του νομοσχεδίου που κατέθεσε ο «ξεπουλάω-δε μασάω» υπουργός Κ.Χατζηδάκης,σύμφωνα με την οποία οι ζημιογόνες επιχειρήσεις πάνε για εκκαθάριση και μπορούν να απολύουν το προσωπικό τους χωρίς αποζημείωση! Όπως αναφέρει το σωματείο εργαζομένων στην ενέργεια «Εργατική Αλληλεγγύη»: «Αυτό σημαίνει ότι ενεργοποιείται ο νόμος 3429/2005 και η τροπολογία Αλογοσκούφη για τις προβληματικές ΔΕΚΟ με μηδενικές αυξήσεις, κατάργηση των ΣΣΕ και απολύσεις!»
Η μεγαλύτερη ελληνική εταιρεία, άμεσα συνδεδεμένη με την εξασφάλιση «ομαλής κοινωνικής και οικονομικής ζωής», καταρρέει οικονομικά,διαλύεται σε θυγατρικές για να συμπράξει ή να εξαγοραστεί κατά περίπτωση από πολυεθνικές εταιρίες, οριακά πλέον εξασφαλίζει την ηλεκτροδότηση της χώρας, με τις αυξανόμενες χρόνο με το χρόνο καταναλώσεις να απειλούν με μπλακ άουτ, αναγκαστικά θα μειώσει τα στάνταρ ασφάλειας και τα κονδύλια συντήρησης όπως δείχνει και η διεθνής εμπειρία των ιδιωτικοποιήσεων στην ηλεκτροπαραγωγή,ενώ το επενδυτικό της πρόγραμμα είχε υποχρεωτικά παγώσει.
Η ψευδεπίγραφη ελεύθερη αγορά ορίζει και μετατρέπει τη ΔΕΗ και το ελληνικό δημόσιο υποχρεωτικά σε πελάτες-αγοραστές πανάκριβου ρεύματος, ρίχνοντάς τους έτσι στα νύχια επιχειρηματιών που δε ρισκάρουν απολύτως τίποτα,εξασφαλίζοντας την κερδοφορία τους εσαεί.
Το απόφθεγμα «οικονομικός σοσιαλισμός - όλα τα κέρδη στους επιχειρηματίες (και με την εγγύηση του δημοσίου) και κοινωνικοποίηση των ζημιών για τους πολλούς» που έγινε συνείδηση πλατιών λαικών μαζών εξαιτίας της παγκόσμιας κρίσης και των έκτακτων μέτρων που εξαγγέλθηκαν σε ΗΠΑ και Γαλλία με την πρόταση για «Ταμείο Βοήθειας» (!) τραπεζικών κολοσσών και ασφαλιστικών μεγαθηρίων, βρίσκει την πλήρη του εφαρμογή στην περίπτωση της ΔΕΗ και των άλλων μέχρι πρότινος ΔΕΚΟ, (Ολυμπιακή, ΟΣΕ,κλπ).
ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ
Η ιδιωτικοποίηση, η πολυδιάσπαση και η παράδοση της ενέργειας στους ιδιώτες και στο χρηματιστηριακό κεφάλαιο θα οδηγήσει σε πλήρη απαξίωση των υποδομών χάριν του γρήγορου και εύκολου κέρδους. Η εφαρμογή αυτού του μοντέλου στις ΗΠΑ και στη Γερμανία ευθύνεται για τα μεγάλα μπλακ άουτ στην Καλιφόρνια (όπου η ενέργεια παραδόθηκε στη χρηματιστηριακή ΕΝΡΟΝ, γνωστή για το μεγάλο λογιστικό σκάνδαλο), στη Νέα Υόρκη (όπου σάπιζαν οι υποδομές) και στις δυτικές περιοχές της Γερμανίας, με ευθύνη και της RWE.
Η βίαιη, απότομη και άναρχη «αποβίβαση» της χώρας από το λιγνίτη δεν οφείλεται, όπως λένε, στην πραγματική μείωση των αποθεμάτων, στην οποία οδήγησε η ληστρική εκμετάλλευσή του για τρεις δεκαετίες, αλλά στον ανταγωνισμό της ΕΕ με τις ΗΠΑ και στην επιλογή Ελλάδος για συμμαχία κυρίως με τη Ρωσία, με εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η «εμπλοκή» αυτή, πέραν του ότι θα οδηγήσει σε πλήρη ενεργειακή εξάρτηση, θα φέρει πιο κοντά την κατάρα του πολέμου, όπως έδειξε το Ιράκ και τώρα η Γεωργία.
Ήδη, η χώρα από αυτάρκης σε ηλεκτρική ενέργεια, με το χάος που επέφεραν τα πρώτα βήματα ιδιωτικοποίησης, μετατράπηκε σε εισαγωγέα.
Όλα αυτά θα έχουν σαν συνέπεια, τα κέντρα ενέργειας να διασπαστούν και να μεταφερθούν από το Λεκανοπέδιο Κοζάνης – Πτολεμαΐδας και Μεγαλόπολης σε άλλες περιοχές, χωρίς καμία μέριμνα για τους εργαζόμενους των περιοχών. Σχεδιάζεται το κλείσιμο μονάδων, που θα σπείρουν την ανεργία, την απαξίωση και την ερήμωση της περιοχής. Είναι χαρακτηριστικό ότι η κυβέρνηση δεν προχώρησε στη δημιουργία κλάδου – αγωγού φυσικού αερίου από το Πλατύ προς την Πτολεμαΐδα – Κοζάνη, όπως αρχικά σχεδιαζόταν.
Η καπιταλιστική ανάπτυξη των τελευταίων 30 χρόνων έφερε τεράστια, άναρχη και απότομη αύξηση των ενεργειακών αναγκών. Πρόκειται για μια οικονομία ενεργοβόρας κατανάλωσης, που δε διστάζει να κάνει τσιμέντο τις πόλεις και να καταστρέφει το αστικό πράσινο, που δεν διστάζει να κάνει ακόμα και εμπόριο ρύπων ,να παράγει και να πουλά τζιπάρες των 4.000 κ.ε., ενώ υπερθερμαίνει τον πλανήτη. Έτσι, δημιουργήθηκε το έδαφος για την τωρινή, παγκόσμια ενεργειακή κρίση. Η οποία, ειδικά στην Ελλάδα, παίρνει τις χειρότερες μορφές.
Η ιδιωτικοποίηση θα φέρει δυσβάσταχτες αυξήσεις στο ρεύμα για τη λαϊκή κατανάλωση, η οποία θα καλύπτεται από τα διάφορα «ευέλικτα πακέτα» των ανταγωνιστών, όπως με την τηλεφωνία. Η «απελευθέρωση», δηλαδή ο ανταγωνισμός, δεν θα φέρει μείωση, αλλά αύξηση των τιμών, όπως αποδείχτηκε στην ακτοπλοΐα, στα είδη διατροφής κ.α.
Μπροστά στις φανερές πλέον συνέπειες των ιδιωτικοποιήσεων στον ανεπτυγμένο κόσμο, ο νεοφιλελευθερισμός πλέον αρχίζει να αμφισβητείται από αναλυτές κι εργαζόμενους. Κι ενώ το κλίμα φαίνεται να αντιστρέφεται, όταν μεσούσης της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης κρατικοποιούνται τράπεζες και ασφαλιστικές εταιρίες κολοσσοί, ενώ ήδη πολύ πριν τα μπλακ άουτ σε ΗΠΑ-Καλιφόρνια,Ιταλία και Μ. Βρετανία καθώς και η επανεθνικοποίηση του ΟΣΕ Μ. Βρετανίας είχαν σηματοδοτήσει τη χρεωκοπία της νεοφιλελεύθερης πολιτικής και των ιδιωτικοποιήσεων, οι ντόπιοι κυβερνώντες συνεχίζουν το καταστρεπτικό τους έργο αταλάντευτα και ξεπουλάνε ότι βρούνε μπροστά τους, μέχρις εσχάτων(;) «τοις φιλελευθέρων ρήμασι πειθόμενοι».
Η εμμονή πχ στις ΗΠΑ με τη μη ψήφιση (για την ώρα) του σχεδίου Πόλσον, να αφήσουν δηλαδή την αγορά να «καθαρίσει την πιάτσα» χωρίς κρατική παρέμβαση,κάτι που θα αποτελούσε έτσι κι αλλιώς αναδιανομή του πλούτου υπερ των τραπεζιτών,κάτι που συν τοις άλλοις η κοινωνική κατακραυγή απέτρεψε, καταδυκνείει την απουσία του κοινωνικού-πολιτικού εκβιασμού, που με αίτημα την κοινωνικοποίηση και τον εργατικό έλεγχο των μέσων παραγωγής άρα και του πιστωτικού συστήματος, θα εξανάγκαζε σε πρώτη φάση την κρατικοποίηση των υπό κατάρρευση ιδρυμάτων.
Μπροστά στις τεράστιες αλλαγές που συμβαίνουν,η ΓΕΝΟΠ φέρει τεράστιες ευθύνες. Όλες οι αντιδραστικές αποφάσεις έφεραν την υπογραφή της, ενώ η οικονομική και κοινωνική θέση των εργαζόμενων στη ΔΕΗ χειροτέρευσε απόλυτα, ενώ έρχονται και νέες επιθέσεις.
Για αυτό απαιτείται η αλλαγή των συσχετισμών μέσα στο σ.κ. της ΔΕΗ υπέρ του ταξικού, ενωτικού αγώνα ενάντια στην κυβέρνηση της ΝΔ, ενάντια σε όλες τις κυβερνήσεις του κεφαλαίου, ενάντια στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Να περάσουμε από την ταξική υποταγή και συνεργασία στον ταξικό ενωτικό αγώνα. Μόνο έτσι μπορούμε να νικήσουμε και να βελτιώσουμε τη θέση μας.
Η δομή του σ.κ. κινήματος πρέπει να αναπροσαρμοστεί βαθιά. Να συμπεριλάβει, να οργανώσει και να ενώσει όλους τους εργαζόμενους, καταρχήν στην ηλεκτρική ενέργεια και μετά σε όλη την ενέργεια, σε ένα Ενιαίο Πανελλαδικό Συνδικάτο Ενέργειας. Πρέπει να σταματήσει άμεσα ο κατακερματισμός και η πολυδιάσπαση, καθώς και ο αποκλεισμός εργαζόμενων στη ΔΕΗ ή στην ηλεκτρική ενέργεια ή εργαζόμενων λόγω των εργασιακών σχέσεων. Απέναντι στην ενιαία και μεγάλη δύναμη των εργοδοτών του κλάδου και της κυβέρνησης πρέπει να αντιτάξουμε την ενιαία δύναμη των 60.000 εργαζόμενων στην ενέργεια. Αυτό απαιτεί ένα συγκεκριμένο σχέδιο προοπτικής, ό που:
α) Θα υπάρχει ένα ενιαίο συνδικάτο ανά κάθε εργοδότη (ΔΕΗ, ιδιωτικές μονάδες, υπεργολάβοι) που θα ανήκουν όλα, σήμερα στη ΓΕΝΟΠ, αύριο στο Ενιαίο Συνδικάτο Ενέργειας.
β) Σε κάθε επιχείρηση εξόρυξης, παραγωγής, μεταφοράς, διανομής και εμπορίας ενέργειας θα υπάρχει μια εργοστασιακή επιτροπή εκλεγμένη από όλους τους εργαζόμενους, ανεξάρτητα από σχέση εργασίας ή εργοδότη, που θα είναι η κύρια μορφή συνδικαλιστικής οργάνωσης και που θα ανήκουν όλες, σήμερα στη ΓΕΝΟΠ, αύριο στο Ενιαίο Συνδικάτο Ενέργειας.
γ) Άμεσα, πρέπει να ανοίξουν οι πόρτες των συνδικάτων στους εργαζόμενους στους υπεργολάβους.

Δεν διαφαίνεται υπέρβαση της κρίσης

Δεν διαφαίνεται υπέρβαση της κρίσης
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΘΑ ΛΑΒΕΙ ΕΚΡΗΚΤΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ
Ο αμερικανός καθηγητής Ανουάρ Σεΐχ, ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους μαρξιστές οικονομολόγους, μιλάει στον ΑΡΗ ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ για την τρέχουσα κρίση, τις τραγικές ευθύνες του αστικού κράτους στο ξέσπασμά της και τη διαχείρισή της και καταλήγει στις απαισιόδοξες προοπτικές για το ξεπέρασμά της.
Ανουάρ Σεΐχ (Συνέντευξη στον Άρη Χατζηστεφάνου)

- Ο Άλαν Γκρίνσπαν δήλωσε ότι η παρούσα κρίση είναι μεγαλύτερη από αυτή του 1929. Μπορούν να γίνουν τέτοιου είδους ποσοτικές και ποιοτικές συγκρίσεις;
- Μπορούν να γίνουν συγκρίσεις, αν και νομίζω ότι εγώ το κάνω χρησιμοποιώντας διαφορετικά κριτήρια από τον Γκρίνσπαν. Για εμένα το πρώτο σημείο σύγκρισης είναι ο βαθμός στον οποίο ο παγκόσμιος πληθυσμός εγκλωβίζεται στους μηχανισμούς των τραπεζών και του συστήματος δανεισμού. Και γενικότερα στον καπιταλισμό. Αυτή τη στιγμή ο αριθμός των ανθρώπων που επηρεάζονται είναι κατά πολύ μεγαλύτερος σε σχέση με το 1929 ή με τη δεκαετία του ’70. Το δεύτερο κοινό χαρακτηριστικό είναι η παντελής έλλειψη εναλλακτικών προτάσεων αλλά και μηχανισμών για τη στήριξη των ανθρώπων. Αυτά καταστράφηκαν από την επιβολή των νόμων της αγοράς και της παγκοσμιοποίησης που επιβλήθηκε από τη δεκαετία του ’80. Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι είναι περισσότερο ευάλωτοι και χωρίς εναλλακτικές. Υποθέτω ότι ο Γκρίνσπαν αναφέρεται στο βαθμό στον οποίο όλες οι χώρες εξαρτώνται πλέον από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική αγορά. Και σε αυτή την περίπτωση ισχύει ότι η κρίση αφορά πολύ περισσότερες χώρες απ’ ότι αντίστοιχες κρίσεις του παρελθόντος.
- Στη δεκαετία του ’30 το κράτος αντέδρασε στη Μεγάλη Ύφεση ενισχύοντας το κράτος πρόνοιας μέσω του New Deal. Σήμερα ποιους ωφελεί η κρατική παρέμβαση;
- Για να είμαστε δίκαιοι, δεν έχουμε φτάσει ακόμη στο ίδιο χρονικό σημείο που τέθηκε σε εφαρμογή το New Deal. Ελπίζουν ακόμη να σταματήσουν την κατάρρευση στην αγορά δανείων η οποία το 1929 είχε οδηγήσει σε ταχεία κατάρρευση της παραγωγής.
Νομίζω η κατάσταση που αντιμετωπίζουμε τώρα θυμίζει περισσότερο την περίπτωση της Ιαπωνίας. Εκεί, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’80 και του ’90, είχαμε μια τρομακτική γιγάντωση της φούσκας στην αγορά ακινήτων και ταυτόχρονα μια γενικότερη χρηματοπιστωτική φούσκα.
Το κράτος παρενέβη για να αποτρέψει την κατάρρευση της φούσκας και για
να προστατεύσει το μεγάλο κεφάλαιο. Εκεί χρειάστηκε περισσότερος χρόνος
για να ξεφουσκώσει η φούσκα έως ότου τελικά πήρε τη μορφή κρίσης στον
τραπεζικό τομέα. Είχαμε δηλαδή πολύ αργή ανάκαμψη, αλλά αποφύγαμε την
κατάρρευση της παραγωγής. Νομίζω στόχος της τωρινής παρέμβασης είναι να
αποτραπεί η κατάρρευση στην αγορά δανείων ώστε να αποφευχθεί η
μελλοντική ανάγκη ενός New Deal.
- Συμφωνείται με τον αναλυτή Πολ Κρούγκαμν όταν λέει ότι το κράτος παίρνει τα λεφτά των φορολογούμενων Αμερικανών και τα πετάει σε μια οικονομία καζίνο;
- Βεβαίως. Αρκετοί άνθρωποι επισήμαναν ότι το κράτος παίζει διπλό ρόλο. Από τη μια προώθησε την απορρύθμιση και στήριξε το μεγάλο κεφάλαιο σε μια περίοδο κρίσης. Έτσι επέτρεψε στη φούσκα των τραπεζών να διογκωθεί ακόμη περισσότερο. Οι τράπεζες έδιναν δάνεια πιστεύοντας ότι το κράτος θα παρέμβει και τελικά παρενέβη για να τις προστατεύσει. Το κράτος λοιπόν βρίσκεται και από τις δύο πλευρές της κρίσης. Από τη μια προκάλεσε το πρόβλημα και τώρα προσπαθεί να αποφύγει την ταχεία μεταπήδησή του στην παραγωγή και την απασχόληση.
- Είναι ένα πρόβλημα που θα μπορούσε να έχει αποτραπεί με καλύτερη διαχείριση του χρηματοπιστωτικού συστήματος ή πρόκειται για δομική αποτυχία του συστήματος;
- Αυτό που βλέπουμε είναι ένα απόλυτα γνωστό και επαναλαμβανόμενο μοτίβο. Αν κοιτάξετε πίσω στην περίοδο του 1840, μιλούσαν για Μεγάλη Ύφεση. Το ίδιο και τη δεκαετία του 1870. Για Μεγάλη Ύφεση μιλούσαν και τη δεκαετία του 1930 αλλά και τη δεκαετία του 1970 – μόνο που τότε χρησιμοποίησαν τον όρο στασιμοπληθωρισμός, γιατί ήταν μια συγκαλυμμένη ύφεση, με τον πληθωρισμό να παίρνει το βάρος για το ξεπέρασμα της κρίσης. Προσωπικά υποστήριζα εδώ και καιρό ότι μπαίνουμε και πάλι σε αυτή τη φάση. Ξεκίνησε γύρω στο 2000. Αρχίσαμε να μπαίνουμε σε μια μακρά φάση ύφεσης. Αυτά τα περιστατικά λοιπόν των δομικών ανωμαλιών, που ξεφεύγουν από κάθε έλεγχο, είναι απόλυτα τυπικά και αναμενόμενα. Φυσικά η μορφή και ο χρόνος που λαμβάνει χώρα η κρίση εξαρτώνται από τις ιστορικές συνθήκες και τη μορφή της κρατικής παρέμβασης. Για να σας δώσω ένα παράδειγμα, υπήρχε μια αιφνίδια κατάρρευση το 1848 και το 1929 στις οικονομίες των αναπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών. Πρώτα κατέρρευσε η αγορά δανείων και στη συνέχεια και η παραγωγή. Και αυτό οδήγησε σε τρομακτικά κοινωνικά προβλήματα σε αυτές τις οικονομίες. Αντίθετα, στην ύφεση του 1870 και του 1970 υπήρχε μια μακρά βύθιση και στασιμοπληθωρισμός με αργό ξεφούσκωμα της φούσκας και αργή ανάκαμψη. Στις ΗΠΑ αυτό οδήγησε σε κρίση του τραπεζικού συστήματος στη δεκαετία του 1980 και ύστερα μια αιφνίδια ανάκαμψη με την είσοδο του Ρίγκαν και της Θάτσερ στην Αγγλία. Στην Ιαπωνία αντίθετα, η φούσκα έμενε ζωντανή χάρη σε ένα μεγάλο αριθμό καπιταλιστών με κρατική υποστήριξη και μεταξύ τους συνεργασία. Χρειάστηκε λοιπόν πολύ περισσότερος χρόνος ώστε η κρίση να βρει το ανώτατο σημείο της. Και ύστερα ακολούθησε αργή ανάκαμψη και στασιμοπληθωρισμός. Παρόλ’ αυτά, δεν υπήρξε αιφνίδια πτώση στην απασχόληση ή την παραγωγή. Το κράτος παίζει διπλό ρόλο. Από τη μια επιτρέπει τη δημιουργία της φούσκας, την στηρίζει και ύστερα αντιδρά με διαφορετικούς τρόπους όταν πλέον δεν είναι δυνατό να συγκρατηθεί αυτή η φούσκα.

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΘΑ ΛΑΒΕΙ ΕΚΡΗΚΤΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ
Συντριπτική η κυριαρχία των νεοκλασικών στα Πανεπιστήμια

- Μπορεί μετά την παρούσα κρίση να δούμε επιστροφή της παραγωγικής οικονομίας και υποχώρηση του χρηματοπιστωτικού τομέα;
- Όχι δεν το πιστεύω. Το να πηγαίνεις πολύ ψηλά και μετά πολύ χαμηλά είναι η φυσιολογική μορφή κάθε ρυθμιστικής διαδικασίας στην οικονομία της αγοράς. Η κυριαρχία του χρηματοπιστωτικού τομέα σίγουρα θα χάσει έδαφος, αλλά δεν μπορώ να φανταστώ ότι θα επιστρέψουμε στην κατάσταση πριν από τη δεκαετία του ’60. Γιατί τώρα το φαινόμενο είναι παγκόσμιο και είναι βαθιά ενσωματωμένο στη δομή της παραγωγικής οικονομίας. Νομίζω ότι το πρόβλημα θα λάβει εκρηκτικές διαστάσεις γιατί τώρα αρχίζουμε να βλέπουμε τις αντιδράσεις στον υπόλοιπο κόσμο από την κατάσταση που διαμορφώνεται στις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Γιατί τα «κακά δάνεια» και η φούσκα υπήρχαν στα χαρτοφυλάκια όλων. Δεν προβλέπω ταχεία ανάκαμψη. Ελπίζω να κάνω λάθος, αλλά φοβάμαι πως δεν κάνω. Και τότε πρέπει να δούμε πώς θα το αντιμετωπίσουμε σε παγκόσμιο επίπεδο. Και για μένα έχει ιδιαίτερη σημασία πώς θα το αντιμετωπίσουμε στις φτωχότερες χώρες του πλανήτη.
- Υπάρχει αναγνώριση τουλάχιστον σε θεωρητικό επίπεδο ότι η κυρίαρχη οικονομική σκέψη απέτυχε και πως η μαρξιστική ανάλυση επιβεβαιώθηκε;
- Στα πανεπιστήμια η απάντηση είναι όχι. Τουλάχιστον όχι στον τομέα των οικονομικών, όπου σε όλο τον κόσμο υπάρχει απόλυτη κυριαρχία των νεοκλασικών οικονομικών αλλά και μια σκόπιμα εξιδανικευμένη εικόνα του καπιταλισμού. Νέοι άνθρωποι που έρχονται τώρα στο επάγγελμα ίσως θελήσουν να ακούσουν. Το πρόβλημα είναι όμως ότι δεν θέλουν να ακούσουν οι διευθύνοντες τα πανεπιστήμια. Τα πανεπιστήμια είναι σε πολύ μεγάλα πλοία. Σαν τον Τιτανικό. Βλέπουν το παγόβουνο αλλά στρίβουν πολύ αργά. Δεν ελπίζω λοιπόν πολύ στην αντίδραση των πανεπιστημίων. Τουλάχιστον όχι στα παλαιότερα και πιο καταξιωμένα πανεπιστήμια. Ίσως η μόνη ελπίδα είναι η δημιουργία νέων τμημάτων που δεν θα ελέγχονται από τα καθιερωμένα τμήματα οικονομικών όπου, όπως είπαμε, κυριαρχούν τα νεοκλασικά οικονομικά. Η ελπίδα μου είναι ότι κάποιοι ανοιχτόμυαλοι διοικητές πανεπιστημίων θα αναζητήσουν ανθρώπους που θα αναλύουν τον καπιταλισμό όπως πραγματικά είναι και θα καταλάβουν τη λειτουργία του μέσα από μια ιστορική και θεωρητική προοπτική. Άνθρωποι δηλαδή που δεν συνδέουν τη μοίρα τους με τις κυρίαρχες αντιλήψεις για τον καπιταλισμό.

Mια μαρξιστική ανάλυση της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης

Mια μαρξιστική ανάλυση της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης
Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
Μια νέα ιστορική κατάσταση
Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από τις μητροπόλεις του παγκόσμιου κεφαλαίου, τις κεντρικές τράπεζες και τους χρηματιστηριακούς θεσμούς σ? όλο τον κόσμο, σπέρνοντας «σοκ και δέος» σε όλες τις άρχουσες τάξεις, τις γραφειοκρατικές ελίτ και τις κυβερνήσεις τους. Από τον Λευκό Οίκο και το χρηματιστήριο της Ν. Υόρκης έως την έδρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Βρυξέλλες, το Βερολίνο, το Παρίσι, τη Ρώμη, και τη Μαδρίτη στην ηπειρωτική Ευρώπη, και από το Τόκιο, τη Σιγκαπούρη, τη Σεούλ και την Τζακάρτα στην Ασία, έως τις πρωτεύουσες της Λατινικής Αμερικής, και ακόμα πιο μακριά, στη Μόσχα και το Πεκίνο, ένας κοινός εφιάλτης κυριαρχεί: το φάντασμα μιας παγκόσμιας κρίσης παρόμοιας ή ακόμα και χειρότερης από το Κραχ του 1929 και την Μεγάλη Ύφεση της δεκαετίας του '30, επιστρέφει.
ΕΕΚ – ΤΡΟΤΣΚΙΣΤΕΣ

http://www.politikokafeneio.com/neo/modules.php?name=News&file=article&sid=5821&mode=thread&order=0&thold=0

Από τη ρήξη της φούσκας της αγοράς αμερικανικών ενυπόθηκων δανείων υψηλού ρίσκου και την έκρηξη μιας πρωτοφανούς διεθνούς πιστωτικής κρίσης το καλοκαίρι 2007 μέχρι τώρα, αυτή δεν είναι πλέον μια πρόγνωση που γίνεται από τους αμετανόητους επαναστάτες μαρξιστές αλλά μια βεβαίωση που επαναλαμβάνουν όλο και συχνότερα, γνωστοί εκπρόσωποι του παγκόσμιου χρηματιστικού κεφαλαίου, όπως του George Soros και του πρώην προέδρου της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ Alan Greenspan, όπως επίσης και από επίσημα όργανα του παγκόσμιου καπιταλισμού, όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) ή την Τράπεζα των Διεθνών Διακανονισμών (BIS).

Η κατάρρευση της αμερικανικής sub-prime αγοράς πυροδότησε μια διεθνή οικονομική αναταραχή και μια πιστωτική κρίση, οι οποίες επέφεραν αναταραχή τόσο στην τιμή του πετρελαίου και των πρώτων υλών αλλά προ πάντων μια ασταμάτητη ολίσθηση, σε μια συγχρονισμένη παγκόσμια οικονομική επιβράδυνση και ύφεση.

Κατά τη διάρκεια του 2007-2008, ο κόσμος έγινε μάρτυρας μιας σειράς συνεχιζόμενων, πρωτοφανών σε κλίμακα και φύση αλλά τελικά ανεπιτυχών επεμβάσεων από τις κρατικές αρχές και τις κεντρικές τράπεζες των ισχυρότερων καπιταλιστικών οικονομιών και των ιμπεριαλιστικών χωρών στον κόσμο, στη Βόρεια Αμερική, την Ευρώπη και την Ασία, με στόχο να σταματήσουν την εξελισσόμενη κρίση και τους συστημικούς κινδύνους της. Εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολαρίων, ευρώ και γιέν εγχύθηκαν στο τραπεζικό σύστημα, μια επεκτατική νομισματική πολιτική περικοπής επιτοκίων ακολουθήθηκε από τις ΗΠΑ και άλλες κεντρικές τράπεζες, προωθήθηκε το λεγόμενο φορολογικό ερέθισμα δηλ. εισήχθησαν φορολογικές περικοπές που ευνοούσαν τους πλουσίους, που αντιμετώπιζαν προβλήματα - αλλά η σπείρα της κρίσης συνέχισε να ξετυλίγεται και να απειλεί ολόκληρο το σύστημα.

Η ολοκληρωτική αποτυχία του αποκαλούμενου `νεοφιλελευθερισμού', του οικονομικού δόγματος που ακολουθήθηκε από σχεδόν κάθε καπιταλιστική κυβέρνηση τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, συνοψίστηκε από τις δραματικές ενέργειες που λήφθηκαν επειγόντως από τους πρωτοπόρους των ιδιωτικοποιήσεων, των υποστηριχτών των πολιτικών του Ρέιγκαν και της Θάτσερ στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο αντίστοιχα: η εθνικοποίηση της Northern Rock Bank στη Μεγάλη Βρετανία τον Σεπτέμβριο του 2007, της Bear Sterns, μιας από τις τράπεζες επενδύσεων, που ανήκε στην ομάδα των λεγόμενων "Μεγάλων 5" στις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Μάρτιο του 2008, και, προ πάντων, η ιδιωτικοποίηση του κολοσσιαίου διδύμου Fanny Mae και Freddie Mac που ελέγχουν τα τέσσερα πέμπτα της υπό κατάρρευση αγοράς των αμερικανικών υποθηκών τον Σεπτεμβρίου του 2008.

Fanny Mae και Freddie Mac: η ταφόπλακα μιας εποχής

Οι δύο «Κρατικά Υποστηριζόμενες Επιχειρήσεις» ιδρύθηκαν από τις αμερικανικές κυβερνήσεις όχι απλώς ως χρηματιστηριακοί οργανισμοί αλλά ως οι στυλοβάτες ενός συστήματος άμυνας ενάντια στα καταστρεπτικά αποτελέσματα μιας πανομοιότυπης με το κραχ του 1929 κρίσης στα αμερικάνικα νοικοκυριά. Τώρα, αυτοί οι δύο στυλοβάτες για την αποτροπή ενός νέου 1929 έχουν καταρρεύσει και μια πρωτοφανής επιχείρηση διάσωσης έγινε από τις κρατικές αρχές, με αμφίβολα αποτελέσματα.

Η Fanny Mae ιδρύθηκε, αρχικά ως δημόσια υπηρεσία, κατά τη διάρκεια της Ύφεσης, το 1938, γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο. Η αποστολή της ήταν να αγοράζει χωρίς όρια τις υποθήκες από τις τράπεζες, να τις ομαδοποιεί και να τις μεταπουλά στους επενδυτές, απορροφώντας τον κίνδυνο της έξωσης των καταχρεωμένων ιδιοκτητών ακινήτων, ενώ οι επενδυτές ανελάμβαναν τους κινδύνους των επιτοκίων. Ήταν «μια έξυπνη συσκευή για να κάνει την αγορά ακινήτων διαθέσιμη σε απελπιστικούς καιρούς» (Financial Times, κύριο άρθρο, 8 Σεπτεμβρίου 2008).

Η Freddie Mac ιδρύθηκε, ως ανταγωνιστής της Fanny Mae, το 1970, την παραμονή μιας άλλης σημαντικής κρίσης: της κατάρρευσης της μεταπολεμικής συμφωνίας του Bretton Woods, με τα μέτρα Νίξον τα οποία τερμάτισαν την σταθερή μετατρεψιμότητα του αμερικανικού δολαρίου σε χρυσό τον Αυγούστου 1971. Και οι δύο επιχειρήσεις, ενώ τώρα έχουν ιδιωτικούς μετόχους, είναι κρατικά υποβοηθούμενες, διαδίδοντας την προσιτή χρηματοδότηση υποθηκών με την εγγύηση κρατικών ομολόγων.

Κατά τη διάρκεια των ετών της χρηματιστικής παγκοσμιοποίησης και της άγριας κερδοσκοπίας, ιδιαίτερα με το όργιο της ενίσχυσης των ενυπόθηκων δανείων κατοικίας και της τιτλοποίησης το 2002-2007, και οι δύο «Κρατικά Υποστηριζόμενες Επιχειρήσεις» έγιναν όλο και περισσότερο επιθετικές, λαμβάνοντας όλο και περισσότερα ρίσκα και διασκορπίζοντάς τα παγκόσμια και στους ξένους επενδυτές. Συσσώρευσαν, μεταξύ τους στοιχεία παθητικού μεγέθους 5,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, ένα ποσό «ίσο με ολόκληρο το εμπορικό χρέος των ΗΠΑ, παράλληλα με υποθήκες ενεργητικού περίπου ίσης αξίας» (Financial Times 9 Σεπτεμβρίου 2008). Με άλλα λόγια τα στοιχεία του παθητικού τους έχουν ανέλθει στο 40% του ΑΕΠ των ΗΠΑ!

Η ώρα της αλήθειας ήρθε με την έκρηξη της φούσκας των ενυπόθηκων δανείων. Στο προηγούμενο έτος, τα ποσοστά χρεοστασίων στις αμερικανικές υποθήκες είχαν τουλάχιστον διπλασιαστεί, και οι Fannie Mae και Freddie Mac είχαν όλο και περισσότερες δυσκολίες να αυξήσουν το κεφάλαιο τους για να αντισταθμίσουν τις απώλειές τους. Τον Ιούλιο του 2008, οι ξένοι επενδυτές άρχισαν να αποσύρουν τα κεφάλαιά τους από τις Fannie Mae και Freddie Mac, γεγονός που ανάγκασε τον Paulson, τον Αμερικανό Υπουργό Οικονομίας, να αναγγείλει για πρώτη φορά την ανάγκη μιας επιχείρησης διάσωσης, μια οιωνεί-εθνικοποίηση που πραγματοποιήθηκε τελικά στις 6-7 Σεπτεμβρίου 2008.

Ο καθηγητής Nouriel Roubini του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης τονίζει: «? οι ΗΠΑ έχουν επιτελέσει τη μέγιστη εθνικοποίηση στην ιστορία της ανθρωπότητας. Με την εθνικοποίηση των Fannie και Freddie, οι ΗΠΑ έχουν αυξήσει το κρατικό ενεργητικό τους κατά σχεδόν 6 τρισεκατομμύρια δολάρια και έχουν αυξήσει το δημόσιο χρέος/παθητικό τους επίσης κατά 6 τρισεκατομμύρια δολάρια. Οι ΗΠΑ έχουν μετατραπεί επίσης στον μεγαλύτερο κρατικό ιδιοκτήτη hedge fund στον κόσμο: με την έγχυση περίπου 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο κεφάλαιο των Fannie και Freddie και την είσπραξη 6 τρισεκατομμυρίων δολαρίων από τα στοιχεία του παθητικού των συγκεκριμένων «Κρατικά Υποστηριζόμενων Επιχειρήσεων», οι ΗΠΑ έχουν αναλάβει επίσης το μεγαλύτερο και περισσότερο παθητικό από χρέη στην ιστορία της ανθρωπότητας, με μετοχικό χρέος σε αναλογία 30:1 (6 τρισεκατομμύρια δολάρια χρέους προς 200 δισεκατομμύρια δολάρια μετοχικού κεφαλαίου) (PrintShare, 9 Σεπτεμβρίου 2008). Και προσθέτει: «Η μεγαλύτερη εξαγορά και η μεγαλύτερη εθνικοποίηση στην ιστορία της ανθρωπότητας προέρχονται από την πιο φανατικά και ιδεολογικά φιλελεύθερη κυβέρνηση στην αμερικάνικη ιστορία.».

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι αυτή η γιγαντιαία εξαγορά βάζει μια ταφόπλακα όχι μόνο σε αυτό που παραπλανητικά ονομάστηκε "νεοφιλελευθερισμός" αλλά σε μια ολόκληρη εποχή που εξουσιάστηκε από την κεντρική καπιταλιστική ψευδαίσθηση μιας αυτορρυθμιζόμενης από ένα «αόρατο χέρι» οικονομίας της αγοράς. Καταδεικνύει ότι ο νόμος της αξίας έχει εξαντληθεί ως ρυθμιστική αρχή της οικονομίας, και ότι ο παγκόσμιος καπιταλισμός στο προχωρημένο πια ιμπεριαλιστικό στάδιό του, έχει εισέλθει, από πολύ καιρό τώρα, στην εποχή της παρακμής του.

Η αμερικανική κυβέρνηση, φυσικά, δεν είχε καμία άλλη εναλλακτική λύση παρά μόνο την παραβίαση των ίδιων των βασικών αρχών του καπιταλιστικού φονταμενταλισμού. Δεν θα μπορούσε να επιτρέψει σε δύο «Κρατικά Υποστηριζόμενες Επιχειρήσεις» με ένα χρέος ίσο με το 40% του ΑΕΠ των ΗΠΑ να καταρρεύσουν από τα χτυπήματα ενός «αόρατου χεριού». Τέτοια κατάρρευση θα σήμαινε το χάος στο διεθνές χρηματο-οικονομικό σύστημα, την κατρακύλα του δολαρίου και την κήρυξη χρεοκοπίας των ίδιων των Ηνωμένων Πολιτειών.

Η εξαγορά της Fannie και Freddie στόχευε στο να καθησυχάσει τους ξένους κατόχους χρέους των αμερικανικών οργανισμών (agency debt), συμπεριλαμβανομένου αυτού που είχε εκδοθεί από τις δύο «Κρατικά Υποστηριζόμενες Επιχειρήσεις», στις οποίες η αμερικανική κυβέρνηση προσπάθησε να μετριάσει τα δυσμενή αποτελέσματα.

Ο John Garper των Financial Times γράφει: «Σύμφωνα με τους πρόσφατους αριθμούς του Υπουργείου Οικονομικών, η κατοχή από ξένους του χρέους αμερικανικών οργανισμών ανήλθε από 107 δισεκατομμύρια δολάρια το 1994 σε 1.304 δισεκατομμύρια δολάρια τον περσινό Ιούλιο. Αυτή ξεπέρασε τους ρυθμούς αύξησης των ξένων αγορών Αμερικανικών κρατικών χρεογράφων (Treasury bills) και εταιρικού χρέους (corporate debt), μαζί. Πρόσφατα, εντούτοις, οι ξένοι επενδυτές είχαν αρχίσει να τρομάζουν με το χρέος των οργανισμών. Η Financial Times έγραφε τον περασμένο μήνα, επί παραδείγματι, ότι η Τράπεζα της Κίνας είχε περικόψει το άνοιγμά της στα χρέη αμερικανικών οργανισμών, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2008. Ο κ. Paulson βρέθηκε προ τετελεσμένου γεγονότος. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση έπρεπε να δώσει διαβεβαιώσεις στους ξένους επενδυτές σχετικά με το χρέος των αμερικανικών οργανισμών εάν ήθελε να αποφύγει το χάος στις χρηματοοικονομικές αγορές και την κατάρρευση του δολαρίου. Η κατάσταση θυμίζει την πιστωτική κρίση στις λατινοαμερικάνικες χώρες, όπου η τελική πίεση για μια εξαγορά προήλθε από τους ξένους επενδυτές» (Business Blog -FT, 8 Σεπτεμβρίου 2008).

Με πιο απλά λόγια, ένα χρόνο μετά την έκρηξη της κρίσης, οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, η ισχυρότερη καπιταλιστική χώρα στον κόσμο, έρχεται αντιμέτωπη με έναν κίνδυνο παρόμοιο με εκείνον που είχε οδηγήσει μια λατινοαμερικάνικη χώρα σαν την Αργεντινή στη χρεοκοπία το 2001!

Αν και η αμερικανική κυβέρνηση δεν είχε καμία άλλη εναλλακτική λύση από την εθνικοποίηση των Fannie και Freddie, αυτή η επιχείρηση διάσωσης δημιούργησε νέα προβλήματα. Οι αμερικάνικες περιφερειακές τράπεζες που έχουν μετοχές της Fannie Mae and Freddie Mac ύψους 36 δισεκατομμυρίων δολαρίων αναγκάζονται να διαγράψουν μεγάλος μέρος της αξίας των μετοχών τους. Τα κεφάλαια που χρησιμοποιήθηκαν για την επιχείρηση διάσωσης (περίπου 200-300 δισεκατομμύρια δολάρια) δεν επιτρέπουν μια επανάληψή της σε άλλα οικονομικά ιδρύματα σε κίνδυνο, όπως επί παραδείγματι στην πρώην μεγάλη τράπεζα επενδύσεων Lehman Brothers, η οποία αφέθηκε τελικά να χρεοκοπήσει.

Η χρεοκοπία της Lehman Brothers, η αναγκαστική πώληση της Merrill Lynch, το σαββατοκύριακο 13-14 Σεπτεμβρίου 2008, και στη συνέχεια, η επιχείρηση διάσωσης την τελευταία στιγμή της γιγάντιας ασφαλιστικής εταιρείας AIG δείξανε καθαρά ότι η παγκόσμια χρηματο-οικονομική κατάρρευση, με επικεφαλής την Αμερική, δεν σταμάτησε.

Η μεγαλύτερη εξαγορά στην ιστορία της παγκόσμιας κεφαλαιοκρατίας δεν επέλυσε το τεράστιο πρόβλημα της υπερ-συσσώρευσης του πλασματικού κεφαλαίου, το οποίο είναι απείρως μεγαλύτερο από αυτό των δύο «Κρατικά Υποστηριζόμενων Επιχειρήσεων».

«Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει το αμερικάνικο χρηματο-οικονομικό σύστημα και η παγκόσμια οικονομία δεν παίρνουν από εύκολες ή γρήγορες λύσεις» παρατηρεί ο Larry Hatheway, οικονομολόγος στο UBS. «Το σχέδιο διάσωσης των «Κρατικά Υποστηριζόμενων Επιχειρήσεων» είναι αναγκαία αλλά μη επαρκή συνθήκη για την δημιουργία εμπιστοσύνης στον επενδυτή [...] Μετά από την αρχική αναπήδηση, υποψιαζόμαστε ότι η αποκατάσταση στις αγορές θα εξασθενίσει κάπως, καθώς οι επενδυτές θα παλεύουν με τις συνέπειες της επιβράδυνσης της παγκόσμιας ανάπτυξης» (Financial Times, 8 Σεπτεμβρίου 2008). Αυτό ακριβώς συνέβη μετά την εξαγορά των Fannie Mae και Freddie Mac.

Οι πραγματικές συνέπειες της εξαγοράς αναδύονται τώρα και αποκαλύπτεται ότι η απειλή για τη δημοσιονομική κατάσταση των ΗΠΑ έχει επιδεινωθεί. Στις 9 Σεπτεμβρίου, η δικομματική Υπηρεσία Προϋπολογισμού του Κογκρέσου (CBO), η ανώτερη αμερικάνικη ανεξάρτητη δημοσιονομική αρχή, δήλωσε ότι οι δύο επιχειρήσεις υποθηκών «υπό προστασία» πρέπει να περιληφθούν στον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό. Η ανακοίνωση ήρθε ως βόμβα τη στιγμή που το CBO αύξησε τη βασική εκτίμησή του για το αμερικανικό δημοσιονομικό έλλειμμα σε 407 δισεκατομμύρια δολάρια για το 2008 και στο ύψος - ρεκόρ των 438 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2009.

Κατά συνέπεια, μαζί με την αύξηση των αμερικανικών ελλειμμάτων, η ανάγκη για την χρηματοδότησή του από για ξένους επενδυτές αυξάνεται ενώ η αμερικανική δανειοληπτική ικανότητα επιδεινώνεται γοργά. Η αναλογία του συνολικού αμερικανικού χρέους ως προς το ΑΕΠ ανέβηκε από 240% το 1990 σε 340% σε 2006, μεγέθη που επιδεινώνονται με τις δραματικές εξελίξεις του 2007-2008, συμπεριλαμβανομένης της προσθήκης στο δημόσιο χρέος του παθητικού αξίας 6 τρισεκατομμυρίων δολαρίων των Fannie και Freddie.

Το αμερικανικό πρόβλημα της υπερχρέωσης συμπεριλαμβανομένου του κόστους της αποσόβησης της κρίσης των δυο Κρατικά Υποστηριζόμενων Επιχειρήσεων μεταφέρεται στην επόμενη διακυβέρνηση. Ανεξάρτητα εάν θα είναι κυβέρνηση του Ομπάμα ή του Μακ Κέιν, αυτή θα είναι υπονομευμένη από την αρχή με την κληρονομιά της διακυβέρνησης του Μπους Τζούνιορ: ένα υπερδιογκωμένο χρέος, γιγαντιαία ελλείμματα, και μια απειλητική χρηματοοικονομική καταστροφή, μαζί με ένα εξίσου καταστροφικό αδιέξοδο στον διεθνή «πόλεμο ενάντια στην τρομοκρατία» στη Μέση Ανατολή και την Ασία.

Η Αμερική, το ιστορικά υψηλότερο σημείο της ανάπτυξης του παγκόσμιου καπιταλισμού, έχει μετασχηματιστεί σε μια στρατιωτική υπερδύναμη που έχει υπερεκταθεί εκτός συνόρων και βασίζεται στην πιο υπερ-χρεωμένη, παρασιτική, και διαβρωμένη από αντιφάσεις οικονομία στον κόσμο. Το κέντρο του παγκόσμιου καπιταλισμού έχει γίνει το κέντρο της κρίσης του και της αποσύνθεσής του.

Παρά τις αρχικές διαβεβαιώσεις ότι πρόκειται για μια κρίση που εντοπίζεται μόνο στην αμερικανική στεγαστική αγορά, που δεν θα έχει επιπτώσεις στις άλλες οικονομίες διεθνώς, ο πραγματικός παγκόσμιος χαρακτήρας της κρίσης καταδείχθηκε ήδη στις 9 Αυγούστου 2007, την αποκαλούμενη Debtonation Day, Ημέρα Έκρηξης του Χρέους, όταν σταμάτησαν όλες οι συναλλαγές μεταξύ των τραπεζών διεθνώς, καθώς η κρίση διάβαινε τους ωκεανούς. Κανένας δεν μπορεί τώρα να υποστηρίξει ότι η κρίση είναι αμερικάνικη και όχι παγκόσμια ή ότι η κρίση είναι περιορισμένη στη χρηματοοικονομική σφαίρα, αφήνοντας άθικτη την λεγόμενη «πραγματική» οικονομία. Συνοδεύει την επιβράδυνση στην παραγωγική σφαίρα. Όλες οι προβλέψεις στα ποσοστά ανάπτυξης για το 2008 και το 2009 μεταβλήθηκαν αρνητικά, στην Αμερική, την Ευρω-ζώνη και την Ιαπωνία. Το φάντασμα της επιστροφής της Μεγάλης Ύφεσης ή και μιας ακόμα χειρότερης κρίσης αιωρείται πάνω από την παγκόσμια οικονομία.

Το χρονικό μια προαναγγελθείσας καταστροφής

Η αμερικάνικη φούσκα στην αγορά ακινήτων, η έκρηξη της οποίας προκάλεσε την τρέχουσα παγκόσμια κρίση, επεκτάθηκε τερατωδώς κατά τη διάρκεια των ετών 2002-2007. Ήταν μια περίοδος υπερβολικής επέκτασης του φανταστικού κεφαλαίου, μετά από τον διεθνή οικονομικό τυφώνα του 1997-2001. Αυτός ξεκίνησε από την Ασία το 1997, για να οδηγήσει στην κατάρρευση της Ρωσίας, και του αμερικάνικου Long Term Capital Management, του μεγαλύτερου hedge fund του κόσμου το 1998, στην κατάρρευση της αμερικανικής «dot.com» οικονομίας τον Μάρτιο του 2001 που ακολουθήθηκε από ύφεση και από περαιτέρω καταρρεύσεις, όπως της Enron και της Αργεντινής στο τέλος του ίδιου χρόνου.

Για να σταματήσουν την οικονομική / πολιτική αποσταθεροποίηση που παρήχθη από αυτήν την διεθνή αναταραχή, εντάθηκε η απορρύθμιση της χρηματοοικονομικής σφαίρας και τα επιτόκια υποχώρησαν σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα στην Αμερική και την Ευρώπη. Η κερδοσκοπική υπερδραστηριότητα με φτηνό χρήμα, η επέκταση των χρεών για τα οποία εγγυώνται άλλα χρέη, η ενίσχυση των γιγαντιαίων πυραμίδων των παραγώγων και η αποκαλούμενη «επανάσταση της τιτλοποίησης» στην χρηματοοικονομική σφαίρα παρήγαγαν και διέδωσαν συνολικά αναρίθμητες φούσκες, που ήταν αρχικά ένας απέραντος τομέας υπέρ-κέρδους για να αποδειχθεί τελικά ότι ήταν ένα απέραντο ναρκοπέδιο, το οποίο καλύπτει τον πλανήτη ολόκληρο. Μόνο μία από αυτές τις νάρκες ήταν η sub-prime αγορά ενυπόθηκων δανείων, που εξερράγη αφήνοντας αναρίθμητες άλλες, με περισσότερες σαρωτικές, εκρηκτικές δυνάμεις, σε άγνωστες θέσεις διεθνώς.

Η «επανάσταση» της τιτλοποίησης έχει ως δομική μονάδα των φανταστικών πυραμίδων της, τα παράγωγα. Τα παράγωγα είναι το «έσχατο φετίχ», για να χρησιμοποιήσουμε την έκφραση του Μαρξ για το φανταστικό κεφάλαιο στο Κεφάλαιο. Δεν έχουν καμία εγγενή αξία. Προσδιορίζουν την αξία τους είτε από άλλα πραγματικά κεφάλαια είτε από τη διαστρεβλωμένη αντανάκλαση της αξίας σε άλλα χρηματιστικά προϊόντα. «Η τιμή αγοράς τους είναι το αποτέλεσμα της κερδοσκοπικής ζήτησής τους και σε μικρότερο βαθμό, του πόσο γρήγορα τα χρηματιστικά ιδρύματα μπορούν να δημιουργήσουν τα αρχικά χρηματοοικονομικά κεφάλαιά τους (π.χ., ενυπόθηκα δάνεια) πάνω στα οποία τα παράγωγα αναπτύσσονται στη συνέχεια.. Επιπλέον, τα παράγωγα μπορούν να δημιουργηθούν πάνω από άλλα ή τα ίδια παράγωγα σε μια απεριόριστη πυραμίδα των κερδοσκοπικών χρηματοοικονομικών προσφορών. Όπως ένα πύργο από τραπουλόχαρτα, οι προσφορές μπορούν να συσσωρευθούν η μια επάνω στην άλλη, έως ότου γλιστρήσει ένα από τα χαρτιά από τη θέση του και διαλύσει και το υπόλοιπο πύργο». (Jack Rasmus, Από τη παγκόσμια οικονομική κρίση στη παγκόσμια υποχώρηση, Ζ περιοδικό Μαρτίου 2008, www.zcommunications.org/zmag/viewArticle/16736 ).

Η αγορά παραγώγων επεκτάθηκε από 100 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2002 σε 516 τρισεκατομμύρια δολάρια, κατά την εκτίμηση της BIS το 2007, ή 585 τρισεκατομμύρια δολάρια βάση άλλων εκτιμήσεων! Συγκριτικά, όλα τα πραγματικά αγαθά και υπηρεσίες που παράγονται από όλες τις οικονομίες στον κόσμο ετησίως, το παγκόσμιο ετήσιο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν είναι λιγότερο από 50 τρισεκατομμύρια δολάρια, και στις ΗΠΑ το ετήσιο ΑΕΠ φτάνει περίπου τα $13 τρισεκατομμυρίων. Γίνεται ξεκάθαρο ότι καμία επέμβαση από μια κεντρική τράπεζα ούτε από όλες τις τράπεζες του κόσμου συνολικά δεν θα μπορούσε ποτέ να ελέγξει την τρικυμία αυτού του ωκεανού των παραγώγων.

Η επανάσταση της τιτλοποίησης λειτούργησε διαχωρίζοντας φαινομενικά το χρέος από το ρίσκο και διασκορπίζοντας το χρέος σαν κλάσμα σε μια πυραμίδα (ή μέσω μιας σειράς πυραμίδων) των παραγώγων. Το 1998 ο συνολικός διεθνής όγκος των προσφορών σε τίτλους ανήλθε σε λιγότερο από 100 δισεκατομμύρια δολάρια. Μέχρι το 2003 είχε διπλασιαστεί σε 200 δισεκατομμύρια δολάρια, το 2005 περισσότερα από 500 δισεκατομμύρια δολάρια , και είχε υπερβεί το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια το 2006.

Η διασπορά του κινδύνου από την τιτλοποίηση, που χαιρετίστηκε αρχικά σαν ασφαλής προστασία καθώς αυξάνονταν ο αριθμός των δανειστών στην χρεωστική πυραμίδα, αποδεικνύεται, όμως, τώρα ότι ήτανε πολλαπλασιασμός και παγκοσμιοποίηση του κινδύνου, ο οποίος συνάμα γίνονταν όλο και περισσότερο απόκρυφος. Η αδιαφάνεια στις χρηματοοικονομικές αγορές μετασχηματίζει έναν υπολογισμένο κίνδυνο σε μια ανυπολόγιστη αβεβαιότητα. Η διασπορά του κινδύνου σε έναν ήδη αδιαφανή κόσμο της διεθνοποιημένης χρηματοδότησης δημιουργεί έναν απέραντο χώρο αβεβαιότητας, ή μάλλον το θρυλικό παγκόσμιο ναρκοπέδιο όπου κανένας δεν ξέρει πότε, που, και πόσο καταστροφικά θα εκραγεί η «νάρκη». Αυτό ακριβώς συμβαίνει τώρα.

Σχετικά νωρίς, το 2002, ο Warren Buffet, ο πλουσιότερος επενδυτής του κόσμου, είχε αποκαλέσει τα παράγωγα «οικονομικά όπλα μαζικής καταστροφής». Η προβλεπόμενη καταστροφή άρχισε να υλοποιείται όταν «γλίστρησε ένα από τα χαρτιά της τράπουλας», η αγορά ενυπόθηκων δανείων, «από τη θέση της», γκρεμίζοντας το υπόλοιπο του φανταστικού πύργου των τραπουλόχαρτων.

Η σχετική οικονομική άνοδος μετά από το 2002 στηρίχτηκε σε αυτό τον κερδοσκοπικό πύργο με τραπουλόχαρτα που υψώθηκε πάνω στον εύθραυστο άξονα ανάμεσα στην Αμερική, από την μια, με τα ελλείμματά της να διογκώνονται διαρκώς μαζί με τον παροξυσμό των κερδοσκοπικών δραστηριοτήτων, και, από την άλλη, την Κίνα, της οποίας τα πλεονάσματα από την ισχυρή βιομηχανική ανάπτυξη της βασισμένης στις εξαγωγές οικονομίας της, βοήθησαν να χρηματοδοτηθούν τα αμερικανικά ελλείμματα. Αυτός ο άξονας πήρε και το παρατσούκλι «η γέφυρα της Goldman Sachs στο Πεκίνο».

Δεν είναι τυχαίο ότι αναταραχές στο χρηματιστήριο της Σαγκάης τον Φεβρουάριο και Μάιο του 2007 συνέπεσαν με τα πρώτα προειδοποιητικά σημάδια ότι η φούσκα των sub-prime θα εκρήγνυτο: στις 9 Μαρτίου 2007 με την απόφαση της New Century να σταματήσει τα δάνεια και στις 12-20 Ιουνίου 2007, όταν διέκοψε η Bear Stearns τη χρηματοδότηση δύο hedge funds( βλ. John Silvia, Αντίκτυπος της πιστωτικής κρίσης στις τράπεζες και τις επιχειρήσεις, Wachovia Economics Group, 29 Νοεμβρίου 2007).

Μετά από τη ρήξη της φούσκας, τη διεθνή χρηματοοικονομική αναταραχή και πιστωτική ασφυξία, το νέο σοκ από τις τιμές πετρελαίου και των πρώτων υλών και την ολίσθηση στην παγκόσμια ύφεση, ο εύθραυστος άξονας της προσωρινής σταθεροποίησης του 2002-2006, υπέστη, για εκφραστούμε μετριοπαθώς, σοβαρή βλάβη?

Κρίση και εποχή

Η τρέχουσα παγκόσμια κρίση, από την προέλευση, τη φύση, την κλίμακα και τη δυναμική της δεν μπορεί να θεωρηθεί σαν συγκυριακή ή κυκλική. Είναι μια εκρηκτική εκδήλωση των άλυτων παγκοσμιοποιημένων αντιφάσεων του καπιταλισμού στην εποχή της προχωρημένης ιστορικής παρακμής του. Προκύπτει από την ιστορία και τη λογική του κεφαλαίου και πρέπει να τοποθετηθεί στο πλαίσιο αυτής της ιστορίας και λογικής, για να κατανοηθεί αποτελεσματικά.

Ο Alan Greenspan μιλά για τη «χειρότερη κρίση από το τέλος του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου». Ο George Soros πηγαίνει πιο πίσω στο παρελθόν και την αποκαλεί την «χειρότερη κρίση από το 1929». Και οι δύο εκπρόσωποι του χρηματοοικονομικού κεφαλαίου, μετρούν την κρίση με το μέτρο δύο σημαντικότατων ορόσημων της εποχής μας.

Το κραχ του 1929 ήταν μια βίαιη υπενθύμιση της κοσμοϊστορικής αλλαγής εποχής που σημαδεύτηκε από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και τη σοσιαλιστική Οκτωβριανή επανάσταση στη Ρωσία. Η μεταπολεμική οικονομική και πολιτική επανασταθεροποίηση ενάντια σε μια διεθνή επέκταση της επανάστασης στη Δυτική Ευρώπη βασίστηκε πάλι στην πλαστή καπιταλιστική επέκταση και υπερχρέωση της Ευρώπης στη νέα αναδυόμενη ιμπεριαλιστική υπερδύναμη, την Αμερική. Αλλά η επιστροφή στον προπολεμικό κανόνα του χρυσού, το διεθνές νομισματικό σύστημα της εποχής της καπιταλιστικής ανόδου, ενός άλλου ιστορικού σταδίου καπιταλιστικής ανάπτυξης, είχε καταστροφικά αποτελέσματα που οδήγησαν στη συντριβή της Γουώλ Στρητ, τη Μεγάλη Ύφεση της δεκαετίας του '30, και τελικά στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.
Ο ιμπεριαλισμός, όπως ο Λένιν και ο Τρότσκι έχουν πει σωστά, δεν είναι απλά μια πολιτική αλλά μια εποχή, δεν είναι απλά ένας στρατιωτικός επεκτατισμός μιας καπιταλιστικής δύναμης αλλά το υψηλότερο και τελευταίο στάδιο του καπιταλισμού, η εποχή της παρακμής του.

Ο Κέϋνς και ο κεϋνσιανισμός συνειδητοποίησαν την αλλαγή εποχής και επέμειναν, ήδη κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής των Βερσαλλιών, ότι ο παγκόσμιος καπιταλισμός χρειάζεται μια νέα οικονομική στρατηγική για να αντιμετωπίσει την πρόκληση που αντιπροσωπεύει η εποχή που άνοιξε η σοβιετική επανάσταση του 1917. Οι πολιτικές που υποστηρίχτηκαν από τον Κέϋνς εισήχθησαν πρώτα από τον Φραγκλίνο Ρουσβελτ και το New Deal για την αντιμετώπιση της καταστροφής στα χρόνια της Μεγάλης Ύφεσης στις Ηνωμένες Πολιτείες. Κατόπιν, μετά από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο - το ορόσημο που αναφέρθηκε από τον Γκρίνσπαν - ο κεϋνσιανισμός εφαρμόστηκε διεθνώς στα πλαίσια της συμφωνίας του Bretton Woods.

Αυτή η συμφωνία αντανακλούσε - αλλά όχι μόνο - το γεγονός ότι η Αμερική είχε αναδυθεί ως η ηγεμονική ιμπεριαλιστική δύναμη στον μεταπολεμικό κόσμο, με τα δύο τρίτα των αποθεμάτων του παγκόσμιου χρυσού να βρίσκονται συσσωρευμένα στο Θησαυροφυλάκιό της, πράγμα που της επέτρεψε να καθιερώσει ένα νέο διεθνές νομισματικό σύστημα, τον κανόνα χρυσού-δολαρίου, βασισμένο στη σταθερή μετατρεψιμότητα του αμερικανικού δολαρίου σε χρυσό. Κυρίως, όμως, η συμφωνία του Μπρέττον Γουντς ήταν μια ιστορική υποχώρηση μπροστά στην ανανεωμένη δύναμη της διεθνούς και ευρωπαϊκής εργατικής τάξης και στα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα στις αποικίες. Αντανακλούσε τον αλλαγμένο συσχετισμό των ταξικών δυνάμεων, με την εργατική τάξη της Ευρώπης, να έχει ξεπεράσει τα καταστρεπτικά αποτελέσματα της ήττας της από τον φασισμό και το ναζισμό στην προπολεμική περίοδο, και να αναδύεται δυναμικά, ακόμα και οπλισμένη, στα μαζικά αντιφασιστικά αντιστασιακά κινήματα, απαιτώντας μια ριζική κοινωνική αλλαγή και όχι μια επιστροφή στην αθλιότητα που επικρατούσε την προηγούμενη δεκαετία. Ο σταλινισμός και η ταξική συνεργασία του Κρεμλίνου με τους ιμπεριαλιστές συμμάχους για να επιβάλουν τη διεθνή τάξη του χωρισμού της Ευρώπης με τη συμφωνία της Γιάλτας και του Πότσνταμ, αφόπλισε τους αντάρτες στην Ιταλία και τη Γαλλία και, στην περίπτωση της Ελλάδας, οδήγησε σε μια συντριπτική ήττα τους μαχητές του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και του Δημοκρατικού Στρατού. Ο ρόλος του σταλινισμού ήταν κρίσιμος στο να παρέχει τους πολιτικούς όρους της δυνατότητας ύπαρξης του πλαισίου για τη συμφωνία του Bretton Woods. Από την άλλη πλευρά, χωρίς τις κεϋνσιανές παραχωρήσεις και την ενίσχυση του κράτους κοινωνικής πρόνοιας οποιαδήποτε προσπάθεια επιστροφής στις προπολεμικές καπιταλιστικές πολιτικές ή στο χρυσό κανόνα ήταν αδύνατη και μη αποδεκτή. Θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες επαναστατικές εκρήξεις και όχι στην πολιτική, κοινωνική και οικονομική επανασταθεροποίηση στη γηραιά ήπειρο όπου γεννήθηκε ο παγκόσμιος καπιταλισμός, μια απαραίτητη προϋπόθεση-όρο για το μέλλον της ίδιας της Αμερικής.

Μια πρωτοφανής καπιταλιστική επέκταση συνεχίστηκε στα επόμενα "Τριάντα Λαμπρά Έτη", στη βάση του διεθνοποιημένου κεϋνσιανισμού, που οδήγησε τελικά και αδυσώπητα σε μια εξίσου πρωτοφανή κρίση υπερπαραγωγής του κεφαλαίου και η οποία κατάστρεψε το πλαίσιο της συμφωνίας του Bretton Woods στο τέλος της δεκαετίας του '60, αρχές του '70. Η κατάρρευση της μεταπολεμικής συμφωνίας συνοδεύτηκε με μια διεθνή επαναστατική άνοδο που κράτησε περισσότερο από μια δεκαετία: τα κινήματα για τα δικαιώματα των Μαύρων αλλά και τα αντιπολεμικά κινήματα στις Ηνωμένες Πολιτείες, το φοιτητικό κίνημα στη Γερμανία, ο Μάης του '68 στη Γαλλία, η Άνοιξη της Πράγας, το «καυτό φθινόπωρο» στην Ιταλία, το Μεξικό, το Κορντομπάσο στην Αργεντινή αλλά και άλλους επαναστατικούς αγώνες σε ολόκληρη την Λατινική Αμερική, η πορτογαλική επανάσταση, η πτώση των δικτατοριών στη νότια Ευρώπη, ο θρίαμβος της βιετναμέζικης επανάστασης, και αργότερα η επαναστατική συντριβή των καθεστώτων του Σομόζα στη Νικαράγουα και του Σάχη στο Ιράν. Όλα αυτά συνιστούσαν μια φοβερή επανάκαμψη της παγκόσμιας σοσιαλιστικής επανάστασης.

Οι ακόμα ισχυρές σταλινικές γραφειοκρατίες και η σοσιαλδημοκρατία έκαναν ό,τι μπορούσαν για να εκτροχιάσουν τα επαναστατικά κινήματα, τα οποία ήταν ακόμα ανώριμα και χωρίς ανεξάρτητα, ισχυρά και πεπειραμένα επαναστατικά κόμματα. Η επαναστατική παλίρροια υποχώρησε και δημιουργήθηκαν οι όροι για τον καπιταλισμό να δοκιμάσει και να βρει μιαν άλλη στρατηγική επιβίωσης του.

Αυτή η στρατηγική συνδέθηκε με τη στροφή στην απορρύθμιση, στην ελευθερία κυκλοφορίας του κεφαλαίου, στην παγκοσμιοποίηση των χρηματοοικονομικών αγορών, που συνδυάστηκε με μια συστηματική εκστρατεία ιδιωτικοποιήσεων και καταστροφής του κράτους κοινωνικής πρόνοιας και όλων των κοινωνικών κατακτήσεων της εργατικής τάξης, που άρχισε από το τέλος της δεκαετίας του '70 και συνεχίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του '80, από τα καθεστώτα της Θάτσερ και του Ρέιγκαν.

Η χρηματιστική παγκοσμιοποίηση έδινε μια διέξοδο στο λιμνάζον πλεονάζον κεφάλαιο. Ήταν επίσης και μια πολιτική στρατηγική για να διασκορπίσει την επαναστατική απειλή που προέκυψε από το τέλος της μεταπολεμικής σταθερότητας. Έσπειρε την κοινωνική ερήμωση στις χώρες του Τρίτου Κόσμου, δημιούργησε τριτοκοσμικές συνθήκες, εκατομμύρια χρόνιους ανέργους και νέα γκέτο κοινωνικού αποκλεισμού στις μητροπολιτικές χώρες και τις μεγαλουπόλεις, εμβάθυνε τερατωδώς την κοινωνική ανισότητα μέσω της αύξησης των ποσοστών της εκμετάλλευσης σε πρωτοφανή υψηλά επίπεδα, χρησιμοποιώντας επίσης τη μεταφορά του πλεονάσματος στα χέρια μιας μικροσκοπικής παρασιτικής μειονότητας, μιας οικονομικής ολιγαρχίας, για την διεξαγωγή των κερδοσκοπικών δραστηριοτήτων της. Δεν δόθηκε, όμως, καμία πραγματική λύση στις συσσωρευμένες συστημικές αντιφάσεις. Η χρηματιστική παγκοσμιοποίηση παγκοσμιοποίησε αυτές τις αντιφάσεις. Η κρίση υπερπαραγωγής του παραγωγικού κεφαλαίου επιδεινώθηκε με μια κρίση υπερσυσσώρευσης του φανταστικού κεφαλαίου. Υπήρξε μια διευρυμένη αναπαραγωγή όλων των πλευρών μιας επερχόμενης καπιταλιστικής κρίσης: υπερπαραγωγή, δυσαναλογία ανάμεσα στους τομείς και κλάδους, υποκατανάλωση, τάση πτώσης του ποσοστού κέρδους. Εάν μια πυραμίδα 500 τρισεκατομμυρίων δολαρίων από τα φανταστικά παράγωγα έχει ως υλική βάση 50 τρισεκατομμύρια δολάρια του παγκόσμιου ΑΕΠ, αυτή η αβυσσαλέα διαφορά παράγει τεράστια αστάθεια στην παγκόσμια οικονομία.

Η δομική αστάθεια που επιδεινώθηκε από την επέκταση του πλασματικού κεφαλαίου οδήγησε σε υποτροπιάζοντα διεθνή οικονομικά εμφράγματα του παγκόσμιου συστήματος: την «κρίση της τεκίλας» του μεξικάνικου και λατινοαμερικάνικου χρέους στη δεκαετία του '80, το κραχ του 1987, το κραχ στην περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού το 1997 που ακολουθήθηκε από τη διεθνή αναταραχή του 1997-2001.

Αυτό το τελευταίο ξέσπασμα της κρίσης επαναβεβαίωσε τα εσωτερικά όρια της χρηματιστικής παγκοσμιοποίησης. Προκάλεσε κάθε είδους αναταραχές, εντατικοποίησε τις συγκρούσεις μεταξύ των τάξεων και των κρατών, έφερε νέες μορφές ριζοσπαστικοποίησης που εμφανίστηκαν σε μια σειρά εξεγέρσεων, στο Σιάτλ και τη Γένοβα, στη δεύτερη Ιντιφάντα και το Aργεντινάσο. Η καινούργια διεθνής ιμπεριαλιστική πολεμική εξόρμηση μετά από την 11η Σεπτεμβρίου, από την μια πλευρά, και η ενίσχυση της τεράστιας φούσκας από την πιστωτική επέκταση και την κερδοσκοπία στην αγορά παραγώγων που απόκτησε κολοσσιαίες διαστάσεις, από την άλλη, ήταν οι δύο πλευρές της αντεπίθεσης του παγκόσμιου καπιταλισμού στην προσπάθειά του να βρει διέξοδο. Η αποτυχία του ιμπεριαλισμού και στα δύο, στα πολεμικά μέτωπα του κατεχόμενου Ιράκ και του Αφγανιστάν, καθώς επίσης και στο οικονομικό μέτωπο με την καταστροφή του 2007-2008, εκφράζει την εξάντληση ολόκληρης της περιόδου της χρηματιστικής παγκοσμιοποίησης και το άνοιγμα ενός νέου κεφαλαίου στην παγκόσμια ιστορία.

Καπιταλιστική κρίση, Κίνα και Ρωσία

Από τον πόλεμο της ιμπεριαλιστικής επέμβασης μετά από την Οκτωβριανή επανάσταση έως τη ναζιστική επιχείρηση Μπαρμπαρόσα ενάντια στη Σοβιετική Ένωση και μέχρι τον Ψυχρό Πόλεμο -ο παγκόσμιος καπιταλισμός είχε σαφή στόχο και προσδοκία να υπερνικήσει την παρακμή του που γεννά ολοένα και πιο καταστροφικές κρίσεις, παρά τις προσωρινές περιόδους σταθεροποίησης και επέκτασης του, μέσω της επανακατάκτησης όλου του χαμένου χώρου όπου το κεφάλαιο απαλλοτριώθηκε μετά το 1917 και το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.

Τριάντα έτη μετά από τη στροφή στην πολιτική υπέρ της αγοράς από την Κίνα του Ντενγκ Χσιάο Πιγκ και, προ πάντων, μετά είκοσι έτη σχεδόν από την κατάρρευση του σταλινισμού, την ενδόρρηξη της Σοβιετικής Ένωσης και τη στροφή στην καπιταλιστική παλινόρθωση, είναι περισσότερο από προφανές ότι ο παγκόσμιος καπιταλισμός όχι μόνο δεν βρήκε ξανά τα νιάτα του αλλά κι αντιμετωπίζει, ιδιαίτερα τώρα, τη χειρότερη κρίση του από το 1929. Τα απαραίτητα συμπεράσματα πρέπει να εξαχθούν από τα ίδια τα ιστορικά δεδομένα.

Οι προσδοκίες ότι η ανάπτυξη της Κίνας θα μπορούσε να δώσει μια διέξοδο από την τρέχουσα ολίσθηση στη παγκόσμια ύφεση είναι φαντασιώσεις. Αντίθετα, είναι η μετάβαση από τη διεθνή χρηματοοικονομική κρίση και την πιστωτική ασφυξία στην Ύφεση, αυτή που μπορεί να οδηγήσει σε έκρηξη όλες τις συσσωρευμένες αντιφάσεις στην κινεζική οικονομία και κοινωνία, με ανυπολόγιστες παγκόσμιες επιπτώσεις.

Η κινέζικη ανάπτυξη είναι προσανατολισμένη στις εξαγωγές. Δεν μπορεί να προκαλέσει καμία ανάκαμψη πουθενά αλλού, δεδομένου ότι η παγκόσμια ανάπτυξη επιβραδύνεται, η ζήτηση για τα κινεζικά αγαθά θα τείνει ή να λιμνάσει ή να κατρακυλήσει. Η κινεζική ανάπτυξη, που ήταν τα προηγούμενα χρόνια «το εργαστήριο του κόσμου», είναι βασισμένη στον κανιβαλισμό των τομέων εκείνων όπου η κινεζική επανάσταση είχε απαλλοτριώσει το κεφάλαιο (κρατικές επιχειρήσεις, κρατικό τραπεζικό σύστημα) για να ωθήσει μια οικονομία που βασίζεται στις εξαγωγές στην παγκόσμια αγορά, και δεν εξαρτάται από την τοπική ζήτηση ούτε αποζητά το τοπικό κέρδος στην εγχώρια αγορά. Η ισχυρή καπιταλιστική ανάπτυξη προωθείται στηριγμένη σε μη-καπιταλιστικές υποδομές (π.χ. τα δάνεια παρέχονται από τις κρατικές τράπεζες χωρίς καπιταλιστικά κριτήρια), και σε τελευταία ανάλυση, βασίζεται στην υπερεκμετάλλευση μιας φτηνής και απέραντης εργατικής δύναμης, που πειθαρχείται κάτω από ένα σταλινικό καθεστώς, για λογαριασμό του παγκόσμιου κεφαλαίου.
Η πρόσδεση του κινεζικού γιουάν στο αμερικανικό δολάριο συσσωρεύει πληθωριστικές πιέσεις σε μια υπερθερμασμένη οικονομία, με υπέρ- επενδύσεις, υπέρ-κερδοσκοπία στον χρηματοοικονομικό τομέα, και μια κοχλάζουσα κρίση του κρατικού τραπεζικού συστήματος.

Οι κοινωνικές ανισότητες μεταξύ των βιομηχανικών παράκτιων ζωνών που είναι ανοικτές στην παγκόσμια αγορά και της αγροτικής ενδοχώρας, τροφοδοτούν τα ασταμάτητα κύματα της εσωτερικής μετανάστευσης στις πόλεις, τον αγροτικό αναβρασμό, τις συνεχείς εξεγέρσεις των αγροτών και τις άγριες απεργίες των εργατών. Οποιαδήποτε πτώση του ποσοστού ανάπτυξης κάτω από 10% προσθέτει εκατοντάδες εκατομμύρια στις στρατιές των ανέργων και δημιουργεί επιπρόσθετο εκρηκτικό υλικό για τις επερχόμενες αναταραχές. Η κυβερνώσα ελίτ του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας διχάζεται μεταξύ δύο γραμμών: μιας γραμμής για την ανεμπόδιστη συνέχιση της αναπτυξιακής πολιτικής, παρά την υπερθερμασμένη οικονομία, ώστε να αποφευχθούν οι κοινωνικές αναταραχές και της νέας, επίσημης γραμμής που υπαγορεύει την «στροφή προς την δυτική Κίνα» και την «εναρμόνιση», μιας πολιτικής για την μείωση των ανισοτήτων, με μια βαθμιαία μεταφορά βιομηχανιών (ιδιαίτερα των κλωστοϋφαντουργικών) από τις ακτές στην αγροτική ενδοχώρα και την επανασυγκεντροποίηση του κράτους, χτυπώντας τις υπερεξουσίες και την διαφθορά των τοπικών μανδαρίνων και πιθανών πολέμαρχων.

Αλλά η ενσωμάτωση της Κίνας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ενός οργανισμού σε κρίση μετά την κατάρρευση των διαπραγματεύσεων της Ντόχα) και η πολιτική του ανοίγματός της στην παγκόσμια καπιταλιστική αγορά, την καθιστούν ιδιαίτερα τρωτή. Την ίδια στιγμή και οι δύο στρατηγικές γραμμές των γραφειοκρατών κυβερνητών της, είναι πλήρως αναποτελεσματικές. Ένα σημάδι για την έλευση των νέων χρόνων είναι χαρακτηριστικό: κατά τη διάρκεια του 2007, το χρηματιστήριο της Σαγκάης ήταν το επιτυχέστερο σε όλη την Ασία. Τον Σεπτέμβριο του 2008 είχε χάσει όλα τα κέρδη του περασμένου χρόνου και έγινε η χειρότερη ασιατική χρηματιστική αγορά?

Η καπιταλιστική παλινόρθωση δεν είναι ένα ήδη δεδομένο, στατικό γεγονός που καθορίζεται από ένα σύνολο τυπικών κριτηρίων, ούτε μια ειρηνική, γραμμική διαδικασία. Είναι τοποθετημένη, μαζί με όλες τις ιδιαίτερες εσωτερικές αντιφάσεις της, μέσα στο γενικό ιστορικό πλαίσιο του παρακμασμένου παγκόσμιου καπιταλισμού σε κρίση. Το πρόγραμμα της Συντονιστικής Επιτροπής για την Επανίδρυση της Τέταρτης Διεθνούς το 2004 πολύ σωστά υπογράμμισε την κεντρικότητα που αποκτά, στα πρώτα χρόνια του 21ου αιώνα, η αλληλεπίδραση μεταξύ της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης και της διαδικασίας καπιταλιστικής παλινόρθωσης, προκαλώντας κάθε είδους περιπλοκές κι αναταραχές. Η πιο πρόσφατη, αλλά όχι η τελευταία, επιβεβαίωση αυτής της εκτίμησης είναι ο πόλεμος δι' αντιπροσώπου μεταξύ της Ρωσίας και των Αμερικάνων ιμπεριαλιστών στον Καύκασο. (βλέπε Aπόφαση του Βαλκανικού Σοσιαλιστικού Κέντρου «Κριστιάν Ρακόφσκυ», στις 24 Αυγούστου 2008).

Η πρώτη περίοδος της καπιταλιστικής παλινόρθωσης στη Ρωσία, που αρχίζει από το «τη θεραπεία σοκ» του ΔΝΤ και του Γκαϊντάρ υπό τον Γέλτσιν και συνδυάζεται με τη μεγαλύτερη κλοπή της δημόσιας ιδιοκτησίας στην ιστορία, με τα δύο κύματα ιδιωτικοποιήσεων, με το μοίρασμα «vouchers» και με την «ανταλλαγή μετοχών των επιχειρήσεων με δάνεια στις κρατικές τράπεζες», κατέληξε στο χρεοστάσιο της Ρωσίας τον Αυγούστου 1998. Επί Γιέλτσιν, η κοινωνική δυστυχία εξαπλώθηκε και ένα μεγάλο μέρος της παραγωγής καταστράφηκε, η χώρα αποσυντέθηκε σε κομμάτια που λεηλατούνταν κατά νεο-αποικιακό τρόπο από τους ληστές του ξένου κεφαλαίου σε συνεργασία με τους ολιγάρχες και τους τοπικούς γκάνγκστερς του κυβερνώντος συμπλέγματος κρατικής γραφειοκρατίας και Μαφίας.

Ο βοναπαρτισμός του Πούτιν αναδύθηκε μετά από την κρίση του 1998 και την αναγκαστική αποχώρηση της εγκληματικής οικογένειας Γιέλτσιν, για να επανασυγκεντροποιήσει τη χώρα και να επανεθνικοποιήσει στρατηγικούς τομείς της οικονομίας κάτω από μια ισχυρή κρατική αρχή που την διακυβερνούν οι σιλόβικι (ασφαλίτες) της FSB/KGB, αντισταθμίζοντας τις εξωτερικές ιμπεριαλιστικές πιέσεις και τις εσωτερικές φυγόκεντρες δυνάμεις, διαδραματίζοντας τον ρόλο του διαιτητή μεταξύ του κράτους και των ιδιωτικών συμφερόντων σε μια υβριδική οικονομία, μεταξύ των περιφερειών και του κέντρου στο Κρεμλίνο και μεταξύ των αντίθετων κοινωνικών στρατοπέδων, της ανερχόμενης νεοαστικής τάξης και της εργατικής τάξης. Εκμεταλλεύθηκε τις αμοιβαίες αδυναμίες των αντίθετων κοινωνικών δυνάμεων. Από την μια μεριά, η πολύ πλούσια ελίτ των « Νόβιυ Ρούσκι» («Νεορώσων") που της λείπει ακόμα η οργανική συνοχή, κινείται στην κατεύθυνση να γίνει μια νέα εθνική ή/ και κομπραδόρικη αστική τάξη. Από την άλλη μεριά, η εργατική τάξη αγωνίζεται να επιζήσει, κοινωνικά ακόμα εξατομικευμένη και χωρίς κατάλληλη πολιτική οργάνωση και προσανατολισμό, αλλά έχοντας ακόμα ένα ιδιαίτερο κοινωνικό βάρος στην παραγωγή και στην επιβίωση σοβιετικών σχέσεων και παραδόσεων.

Το κράτος συνέχισε να ακολουθεί έναν στόχο στον οποίο οι φιλελεύθεροι είχαν αποτύχει: την προώθηση και εγκαθίδρυση καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής. Από αυτήν τη σκοπιά, η μετασοβιετική Ρωσία είναι ένα αστικό κράτος - με την ιδιαιτερότητα, όμως, πως αυτό το κράτος προήλθε από τα ερείπια του πρώτου εργατικού κράτους, με την μακροχρόνια παράδοση και τα κατάλοιπα από μια διαδικασίας ζωής κάτω από μη καπιταλιστικούς όρους - μια μοναδική ιδιαιτερότητα στην ιστορία. Το βοναπαρτιστικό κράτος του Πούτιν προωθεί ταυτόχρονα και τις δύο αυτές πλευρές, και τη νοσταλγία για την Σοβιετική Ένωση και τις εθνικιστικές προσδοκίες της αστικής τάξης να γίνει η Ρωσία μια νέα παγκόσμια υπερδύναμη. Παρουσιάζει τον εαυτό του τόσο ως προστάτη του λαού ενάντια στα αρπακτικά των διαφόρων ελίτ, βελτιώνοντας το βιοτικό επίπεδό του από το επίπεδο της εξαθλιωτικής φτώχειας, που ο Γιέλτσιν είχε επιβάλει στη δεκαετία του '90, όσο και ως και χορηγό ευκαιριών πλουτισμού στην αναπτυσσόμενη αστική τάξη, στο τμήμα της εκείνο που είναι έτοιμο να εργαστεί κάτω από την επιτήρηση της KGB/FSB σε μια αμοιβαία κερδοφόρα συνεργασία με το Κρεμλίνο.

Η θεαματική άνοδος της τιμής του πετρελαίου και του φυσικού αερίου το 2000-2008 παρείχε στο κράτος το απαραίτητο εισόδημα για να εκπληρώσει τον εξισορροπητικό αυτό ρόλο του. Τα κρατικά κεφάλαια από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο είναι περισσότερα από το μισό εθνικό εισόδημα της χώρας, πολύ περισσότερα από όλες τις άλλες επιχειρήσεις, δημόσιες ή ιδιωτικές μαζί. Η κρατική επιχείρηση Γκαζπρόμ υπό τον έλεγχο της FSB είναι το πραγματικό αφεντικό της χώρας.

Τα κεφάλαια από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο χρησιμοποιήθηκαν για να πληρωθεί όλο το εξωτερικό χρέος και να συσσωρευτούν τα πλεονάσματα στο Ταμείο Σταθεροποίησης. Λίγα έγιναν στην αναδόμηση της υποδομής ή στις απαρχαιωμένες, μη ανταγωνιστικές με τους διεθνείς όρους, βιομηχανίες χαμηλής παραγωγικότητας, με εξαίρεση την τεχνολογικά προηγμένη στρατιωτική βιομηχανία.

Η ανάπτυξη ενός ισχυρού, αυταρχικού κράτους για να αντισταθεί στην αποσύνθεση κάτω από τις ξένες πιέσεις και την εσωτερική χαμηλή παραγωγικότητα, απορροφώντας το μέγιστο μέρος του πλεονάσματος αποτελεί ένα σταθερό χαρακτηριστικό γνώρισμα της ιστορικής ανάπτυξης της Ρωσίας. Αλλά ο ταξικός χαρακτήρας της διαφέρει ανάλογα με την κοινωνική μορφή με την οποία αυτό το πλεόνασμα αντλείται από τους άμεσους παραγωγούς: κάτω από τους Τσάρους, η μορφή αυτή ήταν η φεουδαλική γαιοπρόσοδος· στη σοβιετική εποχή, το πλεόνασμα παράγονταν (και κακοδιαχειριζότανε από τον σταλινισμό) στη βάση των σχέσεων εθνικοποιημένης ιδιοκτησίας· στη μετα-σοβιετική Ρωσία υπό τον Πούτιν το πλεόνασμα προέρχεται κυρίως από τον κρατικό έλεγχο στην παραγωγή πρώτων υλών, έναν ιδιαίτερο τομέα σε μια μεταβατική οικονομία όπου ο νόμος της αξίας δεν έχει ακόμα καθιερωθεί καθολικά δίνοντας την κοινωνική μορφή της υπεραξίας στο υπερπροϊόν. Η υπερτροφική ισχυρή κρατική δομή ανορθώνεται πάνω σε μια αδύνατη κοινωνική βάση, όπου οι καπιταλιστικές σχέσεις χρειάζονται ακόμα εξωοικονομική βία για την αναπαραγωγή τους.

«Η πραγματικότητα είναι ότι η οικονομία έχει ανοικοδομηθεί σε έναν μοναδικό στυλοβάτη, την ενέργεια», τονίζουν οι Financial Times (10 Σεπτεμβρίου 2008). «Οι τράπεζες και οι κεφαλαιαγορές της είναι αδέξιες και ανεπαρκείς. Η εγχώρια αγορά ήταν ανίκανη να προχωρήσει όταν η ξένη πίστωση έχει στεγνώσει».

Ο οικονομικός στυλοβάτης της βοναπαρτιστικής πολιτικής εξουσίας του Πούτιν είναι πράγματι μόνον η ενέργεια. Αυτό είναι η πηγή δύναμης αλλά και ευπάθειάς της.

Η έκρηξη της παγκόσμιας κρίσης οξύνει τις αντιφάσεις μεταξύ του ισχυρού κράτους και της αδύνατης κοινωνικής οικονομικής βάσης.

Υπάρχει ένας αυξανόμενος πληθωρισμός που χτυπά όλο και περισσότερο τα εισοδήματα και το βιοτικό επίπεδο. Η συναλλαγματική ισοτιμία του ρουβλιού υπολογίζεται σε σχέση με ένα καλάθι ξένων νομισμάτων, σύμφωνα με την εισροή του εισοδήματος κυρίως από τις εξαγωγές πετρελαίου, αλλά δεν έχει μια εσωτερική χρηματική-εμπορευματική βάση, όπως συμβαίνει με τα άλλα νομίσματα σε όλες τις καπιταλιστικές οικονομίες που ρυθμίζονται από το νόμο της αξίας.

Η διεθνής πιστωτική ασφυξία που άρχισε πέρυσι, χτυπά τώρα την Ρωσία στα σοβαρά, δημιουργώντας μια οξύτατη δανειστική κρίση. Η πτώση του χρηματιστηρίου της Μόσχας και η μαζική έξοδος του ξένου κεφαλαίου επιταχύνθηκαν μετά από τον πόλεμο στη Γεωργία αλλά όλα αυτά είχαν ήδη αρχίσει από πριν. Το χρηματιστήριο άρχισε ήδη από τον Μάιο του 2008 να πέφτει, επίσης έπεσε τον Ιούλιο, μετά από τις απειλές του Πούτιν για «εκκαθάριση» ένας από τους δισεκατομμυριούχους- επιχειρηματίες της Ρωσίας, ιδιοκτήτη μιας επιχείρησης, με έδρα την Νέα Υόρκη, που παράγει άνθρακα και ατσάλι, την Mechel, και, φυσικά, με την έκρηξη του πολέμου στον Καύκασο. Η σχετική πτώση της τιμής του πετρελαίου και η ενίσχυση του αμερικανικού δολαρίου άνοιξαν τις πύλες σε μια κρίση ρευστότητας, που θα έχει επιπτώσεις στους ολιγάρχες, ιδιαίτερα εκείνους που είναι ήδη δεσμευμένοι σε μια επεκτατική δραστηριότητα και που συναντούν οριακές κλήσεις αποπληρωμής των χρεών τους, χωρίς να έχουν τα απαραίτητα κεφάλαια σε μετρητά. Καθώς δανείστηκαν με εχέγγυα τα μερίσματά τους, πρέπει να ρευστοποιήσουν τις μετοχές τους στο χρηματιστήριο της Μόσχας για να πληρώσουν, ρίχνοντας τον δείκτη στην άβυσσο.

Ένας ανώτερος τραπεζίτης στη Μόσχα αναγκάστηκε να πει: «Κανένας δεν ήταν έτοιμος για την έλλειψη ρευστού, μιας και αυτή εμφανίστηκε τόσο γρήγορα [...] έτσι που κανένας δεν έχει χρήματα. Η χώρα έχει όλα αυτά τα μετρητά αλλά το τραπεζικό σύστημα και οι κεφαλαιαγορές δεν είναι ιδιαίτερα καλές στο να τα διαθέσουν. Υπάρχει ένας κατακλυσμός ρευστότητας στον κρατικό τομέα και ξηρασία στον ιδιωτικό τομέα». (Financial Times, 9 Σεπτεμβρίου 2008, η υπογράμμιση δική μας). Η αντίφαση σε αυτήν την υβριδική οικονομία δεν θα μπορούσε να είναι οξύτερη.

Ο Πρόεδρος Mεντβέντιεφ έχει υποσχεθεί να χρησιμοποιήσει την κρατική περιουσία για να υποστηρίξει τις χρηματοοικονομικές αγορές αλλά αυτό είναι δίκοπο μαχαίρι: εάν τα κρατικά κεφάλαια στηρίξουν τις χρηματοοικονομικές αγορές, τότε το κράτος θα χρηματοδοτήσει ξένους επενδυτές και θα χάσει ένα μεγάλο μέρος της σχετικής αυτονομίας του, που κέρδισε τα τελευταία 8 χρόνια, εάν, πάλι, αφήσει τις αγορές να καταρρεύσουν, η μαζική φυγή των κεφαλαίων θα ανατρέψει τον ιδιωτικό τομέα, στον οποίο ο Πούτιν είχε υποσχεθεί «ευημερία σε μια αναγεννημένη Ρωσία».

Κατά συνέπεια «η Ρωσία αντιμετωπίζει τη χειρότερη κρίση της από την κατάρρευση του Αυγούστου του 1998», σύμφωνα με τη Catherine Belton, ανταποκρίτρια στη Μόσχα για τους Financial Times (9 Σεπτεμβρίου 2008, υπογράμμιση δική μας).

Η ιστορία κάνει έναν πλήρη κύκλο και επιφυλάσσει μεγάλες εκπλήξεις.

Το νέο κύμα της παγκόσμιας επανάστασης και η Διεθνής

Μια νέα περίοδος γενικευμένης αποσταθεροποίησης και καθεστωτικών κρίσεων, οξυμένων κοινωνικών και εθνικών συγκρούσεων, πολέμων και εξεγέρσεων έχει ξεκινήσει διεθνώς, από την τωρινή καλπάζουσα επιδείνωση στην παγκόσμια καπιταλιστική κρίση.

Η επαναστατική φύση της μεταβατικής εποχής που ζούμε, έρχεται πάλι στην πρώτη γραμμή και θέτει νέες προκλήσεις σε όλες τις δυνάμεις που βρίσκονται σε σύγκρουση. Η έκβαση δεν προκαθορίζεται, δεν υπάρχει καμία γραμμική και αυτόματη σχέση μεταξύ κρίσης και επανάστασης αλλά μια διαλεκτική σχέση. Το να συλλάβουμε επαρκώς τη διαλεκτική της εποχής μας είναι ένας στρατηγικός στόχος. Καταρχήν, πρέπει να αποφύγουμε την ιστορική αμνησία και τον αντιθεωρητικό εμπειρισμό.

Η εποχή μας σημαδεύτηκε από το πρώτο κύμα της παγκόσμιας σοσιαλιστικής επανάστασης, μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, ένα κύμα που νικήθηκε, αφήνοντας το πρώτο εργατικό κράτος, απομονωμένο κάτω από τεράστιες ιμπεριαλιστικές πιέσεις, θύμα τελικά μιας μετεπαναστατικής θερμιδωριανής γραφειοκρατίας που σφετερίστηκε την πολιτική εξουσία του σοβιετικού προλεταριάτου.

Ένα δεύτερο κύμα της παγκόσμιας επανάστασης ακολούθησε το τέλος του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου αλλά το σταμάτησε η ταξική συνεργασία του σταλινισμού με τους ιμπεριαλιστές, και η συμφωνία του Bretton Woods, των κεϋνσιανών παραχωρήσεων.

Ένα τρίτο επαναστατικό κύμα προέκυψε με την κατάρρευση του οικοδομήματος του Bretton Woods το 1968-1973 αλλά, πάλι, εκτονώθηκε από τους ακόμα ισχυρούς γραφειοκρατικούς μηχανισμούς και έπειτα από τη νεοφιλελεύθερη αντεπίθεση και τη χρηματιστική παγκοσμιοποίηση.

Τώρα, μια νέα ιστορική κατάσταση διαμορφώνεται: ο σταλινισμός έχει καταρρεύσει οριστικά, η σοσιαλδημοκρατία έχει γίνει όμοια με τον χρεοκοπημένο νεοφιλελευθερισμό και έχει δυσφημισθεί, ενώ μια νέα γενεά έρχεται στην αρένα της ταξικής πάλης· από την άλλη, η χρηματιστική παγκοσμιοποίηση έχει εξαντληθεί και φέρνει την ανθρωπότητα αντιμέτωπη με τη χειρότερη καπιταλιστική κρίση από το 1929. Το τέταρτο κύμα της παγκόσμιας σοσιαλιστικής επανάστασης έρχεται!

Χρειάζεται συνειδητή προετοιμασία του προγράμματός του, της στρατηγικής του και της τακτικής του, της επαναστατικής οργάνωσής του.

Όλη η εμπειρία του τελευταίου αιώνα καταδεικνύει ότι η θεωρία της διαρκούς επανάστασης είναι ιστορικά δικαιωμένη και αναντικατάστατη. Ο Τρότσκι είχε αναλύσει τις τρεις πλευρές της: τη μετάβαση από τη δημοκρατική στην σοσιαλιστική επανάσταση, τον επαναστατικό μετασχηματισμό της κοινωνίας κάτω από τη δικτατορία του προλεταριάτου, τη μετάβαση από την εθνική στην διεθνή επανάσταση.

Αυτές οι τρεις πλευρές είναι απολύτως αναγκαίες και πρέπει να αναπτυχθούν περαιτέρω λαμβάνοντας υπόψη την προηγούμενη και τη νέα εμπειρία:

α. Δεν μπορεί να υπάρξει οποιαδήποτε ανάπτυξη της επαναστατικής προοπτικής και οργάνωσης χωρίς να αρχίζουμε από την μια επίκαιρη πάντα κι ανανεωμένη διαλεκτική-ιστορική υλιστική ανάλυση της παγκόσμιας οικονομίας, της πολιτικής και της ταξικής πάλης.

β. Η πραγματική σχέση μεταξύ της πάλης για την εργατική εξουσία, δηλ. την δικτατορία του προλεταριάτου, και του παγκόσμιου σοσιαλισμού από την μια και της δημοκρατίας από την άλλη πρέπει επανακαθοριστεί σαφώς, χαράσσοντας μια αυστηρή διαχωριστική γραμμή των επαναστατών ενάντια στην επικρατούσα φιλελεύθερη ή δημοκρατίζουσα αριστερά και την κεντροαριστερά.

γ. Ο επαναστατικός μετασχηματισμός της μεταβατικής κοινωνίας μετά από την κατάκτηση της εξουσίας από την εργατική τάξη και τα Συμβούλιά της, πρέπει να λάβει υπόψη την εμπειρία των προηγούμενων επαναστάσεων, καταρχήν της Οκτωβριανής επανάστασης και της γραφειοκρατικοποίησής της. Η επανάσταση πρέπει να είναι διαρκής για να επιτύχει τον μαρασμό του κράτους, όλων των εξουσιαστικών σχέσεων, του νόμου της αξίας και των εμπορευματικών-χρηματικών σχέσεων, για να γίνει πραγματικότητα η δημιουργία ενός νέου ανθρώπου και ενός πραγματικά νέου ανθρώπινου πολιτισμού.

Δεν υπάρχει καμία εθνική λύση στα σημερινά προβλήματα σε έναν αλληλοσυνδεόμενο κόσμο αλλά μόνο διεθνείς επαναστατικές λύσεις, η απαλλοτρίωση των τραπεζών και του κεφαλαίου από την εργατική τάξη κι ο σχεδιασμός της οικονομίας σύμφωνα με τις κοινωνικές ανάγκες. Για να το πετύχουμε χρειαζόμαστε μια επαναστατική Διεθνή των εργατών και των καταπιεσμένων, όχι μόνο ισχυρά εθνικά κόμματα και κινήματα. Το πιο εκπαιδευμένο προλεταριακό κόμμα των επαναστατών, απομονωμένο για μια μεγάλη περίοδο σε ένα εθνικά περιορισμένο περιβάλλον, προσαρμόζεται στους εθνικούς περιορισμούς και εκφυλίζεται. Το ηρωικό και τραγικό παράδειγμα του μπολσεβίκικου Κόμματος είναι η αδιάψευστη απόδειξη.

Δύο εναλλακτικά προγράμματα είναι σε σύγκρουση στη διεθνή σφαίρα, αυτή την συγκυρία:

o Ή αφήνουμε να διαλυθούν οριστικά οι επαναστατικές δυνάμεις και παραδόσεις μας στο ρεφορμιστικό βάλτο «μεγάλων, πολυσυλλεκτικών, νέων αντικαπιταλιστικών κομμάτων» που αργότερα θα προσχωρήσουν σε μια χαλαρή «Διεθνή» - αυτό είναι η προοπτική του νέου αντικαπιταλιστικού Κόμματος στη Γαλλία που προωθείται από την LCR και την πρώην Ενιαία Γραμματεία της 4ης Διεθνούς

o Ή προχωρούμε μπροστά και επανιδρύουμε την Τέταρτη Διεθνή, τη σύνδεση με τον ανολοκλήρωτο ιστορικό κύκλο της Οκτωβριανής Επανάστασης, μετασχηματίζοντάς την, με την δημιουργική αφομοίωση όλων των εμπειριών ριζικής χειραφέτησης, παλαιών και νέων, στην ιστορία της ανθρωπότητας, για την Διεθνή του 21ου αιώνα.

Σεπτέμβριος 2008

Η Κεντρική Επιτροπή του Εργατικού Επαναστατικού Κόμματος

ΠΑΤΗΡ, ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΆΓΙΟ ΧΡΗΜΑ

ΠΑΤΗΡ, ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΆΓΙΟ ΧΡΗΜΑ
Οι πνευματικοί του Όρους…κερασάκι των ντιλς
ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΛΑ ΤΑ ΛΕΦΤΑ… ΔΕΣΠΟΤΑ
Η Θρησκεία είναι το όπιο των λαών και οι παπάδες ξέρουν την μπίζνα των (πανάκριβων) οποιοειδών. Η θέση του ΝΑΡ και των δυνάμεων του ΜΕΡΑ για άμεση δήμευση της αμύθητης εκκλησιαστικής – μοναστηριακής περιουσίας και παραχώρησής της για κοινωφελή χρήση σε μετανάστες, εργάτες γης, ακτήμονες, Δήμους, Κοινότητες ήταν ανέκαθεν επίκαιρη. Τώρα είναι επιτακτική.
ΘΑΝΑΣΗΣ Γ. ΚΑΠΠΟΣ

http://www.politikokafeneio.com/neo/modules.php?name=News&file=article&sid=5828&mode=thread&order=0&thold=0

{«Το επιχειρηματικό άντρο του Βατοπεδίου αποτέλεσε τόπο συνάντησης και κατάνιξης ουκ ολίγων μεταλλαγμένων πρώην προοδευτικών» Παν. Βήχος}

Ελάχιστα μετά την Άλωση, ενώ την επιφάνεια του Κεράτιου κάλυπταν κουφάρια, ο Μωάμεθ ο Πορθητής ανακαλύπτει στην Αδριανούπολη το πλουσιόπαιδο θεολόγο – κοσμοκαλόγερο Γενάδιο Σχολάριο, που καιρό πριν προπαγάνδιζε την έλευση των οθωμανών ως αναγκαία θεία τιμωρία. Την είχε κοπανήσει, μα πιάστηκε σκλάβος. Αποκαθίσταται η πατρογονική του ταξική θέση, διορίζεται πατριάρχης και Μιλιέτ Μπασής («εθνάρχης» - έκτοτε η εκκλησία βουλεύεται στο «εθναρχούσα»…) των ορθόδοξων, Ελλήνων, Βλάχων, Αλβανών και Αράβων. Πρόσθετα, στο βολικότατο πατριαρχείο – επίσημο θεσμό πια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αποδίδονται εκτάσεις στην Κωνσταντινούπολη και ο ναός των Αποστόλων, ως έδρα. Το 1456 άρρωστος ο Γεννάδιος «αποσύρεται», επανακαλείται όμως δις, να επανδρώσει το «θεσμό». Τόπος «απόσυρσης»; Η αθωνική…μονή Βατοπεδίου!

Είτε δεχτούμε, είτε όχι μαρτυρίες πως στο «Όρος» φυλάσσονται φιρμάνια συνθηκολόγησης και παράδοσης, σε σειρά σουλτάνων (Ορχάν, Μουράτ Β’ – πατέρα του…-Μωάμεθ) γεγονός είναι ότι η εποχή των «χρυσόβουλων» αναδύεται. Άθως και ευρύτερη «εθναρχούσα», ανασυστήνουν τη βυζαντινή περιουσία, πολλαπλασιάζουν τιμαλφή. Να σημειωθεί ότι οι οθωμανοί ως μουσουλμάνοι θεωρούν το χριστιανισμό, υποδεέστερη μεν, αλλά σεβαστή θρησκεία, δεν τον διώκουν και οι περιπτώσεις «νεομαρτύρων» στο πλείστο αφορούν «εξωμότες», π.χ. πρώην χριστιανούς, που ασπάστηκαν το κοράνι και μετά «αλλαξοπίστησαν». Απίστευτες ποσότητες πανάκριβων αφιερωμάτων, σε εκκλησίες και μοναστήρια προέρχονται από «γκάγκαρους» μουσουλμάνους, που πάντως θεωρούν το Χριστό «προφήτη» και υπολήπτονται ως «θαυματουργούς» Παναγία και αγίους. Απόλυτο παράδειγμα παροχών κυριαρχίας και κτήσης απίστευτης εδαφικής και μη περιουσίας (…πλέον ξεπουλιέται αβέρτα στο Τελ Αβίβ) συνιστά η περίπτωση του πατριαρχείου Ιεροσολύμων, που ακόμη εγγυοδοτείται από ισλαμικά κράτη.
Επιστρέφοντας στον ‘Αθωνα, αν υποθέταμε ότι το διαβόητο «άβατον» επεκτείνονταν και στην πέραν του «Όρους» ιδιοκτησία του, τότε θα περιορίζονταν ασφυκτικά το δικαίωμα ελεύθερης πρόσβασης των γυναικών, σε πολλές ζώνες της χώρας – και όχι μόνο!
Πρόσθετη «γραφικότητα» αποτελεί πως η κυπριακή Εκκλησία που έσπευσε να αποκηρύξει τα καμώματα των, Κυπρίων στην πλειοψηφία, Βατοπεδινών, είναι η «μήτηρ» της τεχνογνωσίας. Στο νησί αποτελούσε ανέκαθεν το σούπερ τσιφλικά και δεκαετίες τώρα κύριο μεγαλοκαπιταλιστικό, επενδυτικό, οργανισμό. Η δε ελλαδική «αδελφή» της, πέρα από «ιδεολογικός μηχανισμός καταστολής, φορέας «συμβολικής βίας» ή την ανασύσταση σε μοντέρνους και μεταμοντέρνους καιρούς βυζαντινών εξουσιαστικών «συναλληλιών», στη συνταγματική και πρακτική σχέση της με το κράτος, εξελίσσεται. Παραμένοντας μεγαλογαιοκτήμονας και θησαυροφύλακας, προχωρά γοργά στις μπίζνες και τα σκάνδαλα του ύστερου καπιταλισμού. Ωστόσο η παράδοση δεν αναστέλλεται. Διατηρούνται οι κλασσικοί τρόποι, είτε μέσω αφιερωμάτων στην Τήνο ή το ταλαιπωρημένο σκελετό, πια, του Βησσαρίωνα, είτε των «διαθηκών» στον μπατσόπαπα Καλαβρύτων Αμβρόσιο.

ΠΑΤΗΡ, ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΆΓΙΟ ΧΡΗΜΑ

Μόνο ο Εμμανουήλ Ροϊδης θα μπορούσε να αποδώσει τα βυζαντινίστικα κολπάκια από το «ανακοινωθέν» της «Έκτακτης (…και επεισοδιακής) Διπλής Ιεράς Συνάξεως». Εκεί, αναμενόμενη ήταν η διπλωματική «εκ των προτέρων καταδίκη»… για «κάθε πράξη που θα αποδεικνυόταν αξιόμεμπτη». Σημασία έχουν οι παράγραφοι που περιγράφουν ως «υποδειγματική και γόνιμο» τη συνεργασία του Αγίου ‘Όρους με την ελληνική πολιτεία τα τελευταία χρόνια και την πρόσκληση προς αυτή, «να κατανοήσει και να προστατεύσει και υπό αυτές τις συνθήκες την ιδιαιτερότητα του Αγίου Όρους».
Οι «πολέμιοι της παγκοσμιοποίησης» αγιορίτες, μια χαρά τα βρίσκουν…ιδιαιτέρως με το κράτος για κονδύλια της ΕΕ, ενώ βάσεις «πνευματικότητας», στυλοβάτες της «νεορθοδοξίας», σαν τη Μ. Διονυσίου, όταν πρόκειται για αμφιλεγόμενες, πλην τεράστιας εμπορικής αξίας, κτήσεις «τους», δεν κωλώνουν να επιτεθούν ακόμη και σε παιδική κατασκήνωση ατόμων με αναπηρίες στην Κασσάνδρα. Παρόμοια, άλλα εκτός ‘Αθωνα, μοναστήρια και δεσποτάδες, βρίσκουν το «δίκιο τους» σε δικαστικές αποφάσεις, όπως η «Γοργοεπήκοος», ο τοπικός μητροπολίτης και η Holy Ventures Artemision SA, που αρπάζουν το νερό και τεράστια κομμάτια γης στην Μαντίνεια, με «τίτλους» από τον «Σελήμ Χακίς, υιό του Μουσταφά Χακή αείποτε τροπαιοφόρου το 1229 έτος τουρκικόν» και του Ιμπραχίμη Βοϊβόδα Τριμπολιτσάς το τουρκικόν έτος 1175».

Ως κάποιες δεκαετίες πριν, στο εγχώριο αστικό δίκαιο, «λύσεις» έδιναν οι νομικές «νεαρές» του…Ιουστινιανού και κατοπινές βυζαντινές, οπότε δεν είναι περίεργο το πώς θριάμβευσε η νομική…συναλληλία οθωμανικών κιταπιών και κρατικών παραδοχών. Το «κενό» που «καλύπτουν» (και) στην εκκλσία «πράξεις» ηλικίας αιώνων και χιλιετών, σε απίστευτη λογική «συνέχειας του κράτους», είναι διαχρονικό. Το μετα-απελευθερωτικό «αυτοκέφαλο» της ελλαδικής εκκλησίας (πράξη εξάπαντος πολιτική), η νέα μητροπολιτική της δομή, η επανάσταση της 3ης Σεπτέμβρη 1844, οι καταστατικοί της χάρτες τίποτε, εκτός από ελάχιστες, περιορισμένες απαλλοτριώσεις, δεν θίγει τα… αδιαμφισβήτητα «αρχαία» και νεότερα περιουσιακά της, που πολλαπλασιάζονται. Ένα αιώνα κατόπι, το 1945 το εμφυλιοπολεμικό κράτος «φορολογεί», με πλήθος εξαιρέσεων, την εκκλησία, ως φερετζέ της μισθοδοσίας που ξεκινά στους, έτσι κι αλλιώς κατασταλτικούς υπαλλήλους του, περισσότερους, παπάδες. Το ’50 απαλλάσσονται από φόρους μεγάλης ακίνητης περιουσίας εκκλησίες και μοναστήρια.
Οι ελάχιστοι φόροι μηδενίζονται με διπλά βιβλία μητροπόλεων και ιδρυμάτων, ενώ ουδείς γνωρίζει κανένα…ηρωικό έφορο, να ερεύνησε ποτέ δεσποτάδες και μοναστήρια. Πλάι στα επίσημα και «μαύρα» εκκλησιαστικά, ανθούν τα παραεκκλησιαστικά έσοδα, ασύλληπτες περιουσίες οργανώσεων, βιομηχανίες καταλήστευσης συντάξεων και κληρονομιών, κάθε λογής «Αθανασίες του Αιγάλεω» που βρίσκονται, συνάμα στο αρχιεπισκοπικά και δικαστικά απυρόβλητα…
Αργότερα, εποχή «εκσυγχρονιστή» Σημίτη, καταργείται και η φορολόγηση των (…δηλωμένων) εκκλησιαστικών εσόδων, ενώ από τότε ως φέτος ολοκληρώνεται η απαλλαγή οφθαλμοφανέστατων επιχειρηματικών πράξεων και προσόδων, όπως μισθωμάτων ακινήτων, μεταβιβάσεων, υπερτιμήματος, συναλλαγών…

Όταν προ ημερών, ο Γιωργάκης Παπανδρέου, στη Θεσσαλονίκη «υποσχέθηκε» πως θα φορολογήσει την «οικονομικά αξιοποιήσιμη» εκκλησιαστική περιουσία, την επαύριο, φυσικότατα, ο Άνθιμος τον σάρκασε: «Όταν έρθει στην εξουσία θα τα πούμε. Από τις εκκλησίες δεν μπορεί να πάρει φόρο ποτέ», δήλωσε στα αγαπημένα του μικρόφωνα, λίγες εκατοντάδες μέτρα παραδίπλα. Μιλούσε ο «μπαρουτοκαπνισμένος» του 1987.
Πιθανό να ζηλεύαμε τον τρόπο που τότε, με δυο μέτριες «λαοσυνάξεις» κι ένα «ντιμπέιτ», εξωπετάχτηκε ένας υπουργός και κατέστη ανενεργός ο νόμος του – αν κατ’ ουσία δεν επρόκειτο για ήττα μιας αστικοφιλελεύθερης (ούτε καν σοσιαλδημοκρατικής…) μεταρρύθμισης, από τους μεσαιωνικούς τσιφλικάδες παπάδες. Ομολογουμένως, όμως, στο μεταξύ, προσπερνώντας τη γαλλική επανάσταση, πήγαν κατευθείαν στον…Άνταμ Σμιθ!
Τυπικά, τα έσοδα της εκκλησίας, όπως καταγράφονται στους προϋπολογισμούς της για το 2008, προβλέπονται «μόλις» 25 εκ. ευρώ. Ο τελευταίος αδαής αντιλαμβάνεται τη «σεμνότητα και ταπεινότητα» των στοιχείων, αν ληφθούν υπόψη στοιχειωδώς οι κύκλοι εργασιών της.
Ανάλογα «σεμνός» είναι ο υπολογισμός της ακίνητης περιουσίας της σε 1,3 εκατ. στρέμματα. ( TI ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ; ) Δεν εντυπωσιάζει λοιπόν ότι κύρια έσοδα παρουσιάζονται οι «εισφορές» των πιστών και τα ενοίκια κάποιων αστικών ακινήτων ή μερίσματα μετοχών. Τίποτε από το ιερό «ρίαλ εστέιτ», κοινοτικά κονδύλια, μεγαλοεπιχειρήσεις.

Έναντι αυτών, οι παπάδες φέρονται ότι φιλοξενούν 138.000 παιδιά σε θερινές κατασκηνώσεις (στην πραγματικότητα υπάρχουν «τροφεία» και μάλιστα υψηλά) ή δίνουν κάποιες…μερίδες φαγητού σε απόρους – να τα «έξοδα»!
Το μέσο κοινωνικό «στερεότυπο», πάντως, που εκτιμούσε ανέκαθεν ότι το κράτος, η Εθνική Τράπεζα και η Εκκλησία συνιστούν τους μεγαλύτερους ιδιοκτήτες γης στη χώρα, δεν πέφτει έξω, αν υπολογιστεί ότι οι παπάδες κατέχουν τους χώρους στέγασης καταστημάτων, υπουργείων, ξενοδοχείων, τουριστικών εγκαταστάσεων, εμπορικών κέντρων, πάρκινγκ, κέντρων διασκέδασης…Στα οικονομικά δεν χωρά κανένα «άβατο» ρασοφόρας ιδιοκτησίας κτιρίων πολλών νυχτερινών κέντρων, ξενοδοχείων «με την ώρα» και λοιπών «κουσουριών». Δεν χωρούν ούτε «αγάπες για τον πλησίον». Επαρχιακή μητρόπολη βομβαρδίζει με εξώδικα εξώσεων εκατοντάδες κατοίκους του Περιστερίου Αττικής, όπου…»κατέχει εκτάσεις». Ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα στην καρδιά της Αθήνας ιδιοκτησίας της Ριζαρείου εκκλησιαστικής σχολής διατίθενται σε «σοβαρότερους» πελάτες, μεγαλοενοικιαστές, αστούς, πρεσβείες…Κατοχυρώνονται μάλιστα πρόσθετα με τροπολογία στο διαβόητο νόμο Γιαννάκου, των εκκλησιαστικών ιδιωτικών «ακαδημιών».

Για θεσμικότερα, π. χ. Εθνική Τράπεζα, ο μεγαλομετοχικός ρόλος διασφαλίζει πάγια αντιπροσώπευση στο ΔΣ της με τωρινό τον «προοδευτικό» Ιωαννίνων Θεόκλητο.
Ως προς τις επιχειρήσεις καθαυτές, «επενδυτικές» και «παραγωγικές», που προετοιμάστηκαν το μεσοδιάστημα Σεραφείμ, άνθισαν επί Χριστόδουλου με οικονομικό εγκέφαλο τον Πυλαρινό της Ρηγίλλης και περνούν με τον Ιερώνυμο σε φάση ισολογισμού – απολογισμού, για τον επαναπρογραμματισμό τους, έχουμε συχνά αναφερθεί (στο Πριν και το Πολιτικό Καφενείο), για το ζήλο άντλησης ΠΚΣ και κρατικών χρημάτων (σπάνια διακινδυνεύεται στο επιχειρηματικό ρίσκο αμιγώς εκκλησιαστικό χρήμα). Μόνο από το 4ο ΚΠΣ οι παπάδες διεκδικούσαν 400 εκατομμύρια, ενώ απομυζούν εξωπραγματικές χρηματοδοτήσεις από το ελληνικό Δημόσιο και υπουργεία. Πρωτεύοντα ρόλο εκεί παίζει και το υπουργείο Εξωτερικών, με φανερά και μυστικά κονδύλια – τα τελευταία δε διατίθενται μόνο στον πολιτιστικό ιμπεριαλισμό της «ιεραποστολής» και τους κάθε λογής σκοτεινών δεσμών Βαβύληδες, σε «ζωτικούς χώρους», όπου ενίοτε ο παπάς και ο Έλληνας και…διπλός και τριπλός πράκτορας ταυτίζονται. «Βρίσκεσθε σε ελληνικό έδαφος», μας έλεγε σε παλιότερη δημοσιογραφική αποστολή ο διαβόητος Ειρηναίος Ιεροσολύμων, των «μακροχρόνιων μισθώσεων» παλαιστινιακής γης, «ιδιοκτησίας πατριαρχείου», στο ισραηλινό καθεστώς.
Αξίζουν όμως προσθήκες περιγραφικές της δεσποτικής επιχειρηματικής φαντασίας και επιχειρησιακής διασποράς. Παραδείγματα: Εκκλησιαστική Επικοινωνία ΑΕ / Media Ecclesiastica ΑΕ, με «σκοπό…υλοποίηση ενεργειών για την υποστήριξη των επικοινωνιακών αναγκών της Εκκλησίας». Μετόχι ΑΕ – Συνεδριακή Ξενοδοχειακή και Κτηματική – μέτοχος Ι. Μ. Καλαβρύτων (του χουντόπαπα και καταγγελλόμενου ως…διαθηκοφάγου Αμβρόσιου). Διαχείριση χώρων σταθμεύσεως αυτοκινήτων ΑΕ, με πρόεδρο ΔΣ το δεσπότη Γρεβενών.
Επίσης: Δεν «πρωτοτυπούν» εξοργιστικές περιπτώσεις σαν την «κατοχυρωμένη» από το Μητσοτάκη με σπυλτανικά φιρμάνια και συνεχείς παραιτήσεις του Δημοσίου από τεράστιες εκτάσεις, προς όφελος της μονής Τοπλού στην Κρήτη, που δίνει αρχαιολογική ζώνη και περιοχές που προστατεύονται από το πρόγραμμα Νατούρα για τουριστικές εγκαταστάσεις και γκολφ. Ονειρώξεις γκολφ και λοιπών «προσκυνηματικών» επενδύσεων, είχε και ο μακαρίτης Χριστόδουλος για τη μητρόπολη Βόλου, οργανώνοντας κρουαζιέρες διαπλοκής με την τότε υπουργό Τουρισμού, Φ. Πετραλιά.

Κάθε επαναφορά λοιπόν, στις «φιλανθρωπικές παροχές», έχει νόημα ως επεξήγηση του προσχηματικού κινήτρου των επενδύσεων. Η δε ανυπαρξία στοιχειώδους κράτους πρόνοιας άνοιγε πάντα τεράστιο πεδίο δράσης στο συμπληρωματικό καθεστωτικό παράγοντα Εκκλησία και την εγκαθίδρυση των ιδεολογημάτων της, στηρίζοντας διπλά τον πλουτισμό της: Ως φορέας επισημότητας και κυριαρχίας πρέπει να είναι μεγαλοπρεπώς κονομημένη και από τέτοια θέση να έχει και να «μπορεί να μοιράζει» το «φιλόπτωχον ταμείον». Όχι μόνο δεν ανατρέπονται οι ταξικοί διαχωρισμοί, μα επιβεβαιώνονται «φιλανθρωπικά».
Οι πνευματικοί του Όρους…κερασάκι των ντιλς
Οι πρότερες φουρνιές εθνικοφροσύνης, που ενσάρκωσαν τα «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών» και «ζήτω η Ελλάδα, ζήτω η Θρησκεία», δεν είχαν ιδιαίτερη επαφή με τα «θεοτικά». Επάνδρωσαν, ως επίσημοι και πιστοί, λιτανείες και δοξολογίες, «την έκαναν» μετά για άλλες «υποχρεώσεις» - μη εξαιρουμένων μπαρμπουτιών και…καφετζούδων εποχής.
Οι πιο αστοί, ασχέτως των «φιλανθρωπικών» τους επιδόσεων, μετά ανταλλαγμάτων συχνότατα από την εκκλησία, διατηρούσαν τυπικές, αφ’ υψηλού σχέσεις με το παπαδαριό. Το ότι στον ασπρόμαυρο ελληνικό κινηματογράφο, φάτσες παπάδων εμφανίζονται σπάνια, άντε στα χωριά και μεταξύ του «λαουτζίκου», αποτυπώνει πραγματικότητες.
Αποκλίνουν τα υψηλότατα κλιμάκια. Ο πρωθιερέας των ανακτόρων Ιερώνυμος συζητά τις «μεταφυσικές ανησυχίες» της Φρειδερίκης και των αργόσχολων πριγκιπισσών, επηρεάζει τον Παύλο, ενώ οι στρατιωτικοί παπάδες «διαπαιδαγωγούν» στα ξερονήσια. Ο «οργανικός…χριστιανός διανοούμενος» Τσιριντάνης και το συνάφι του, δίνουν αίγλη στις παραεκκλησιαστικές οργανώσεις και συνομιλούν ίσοι προς ίσους με φραγκάτους, πανεπιστημιακούς και υπουργούς. Βέβαια, οι άξεστοι αρχιμανδρίτες του και παρακατιανοί θεολόγοι της «Ζωής» αποκλείονται από τα σαλόνια.
Την ήττα της «ελληνοχριστιανοσύνης» στη μεταπολίτευση, έρχεται σταδιακά να αποκαταστήσει το περιφρονημένο πριν (και από τους παπάδες) «Όρος».
«Νεορθοδοξία», (αντικομμουνιστική) ρωσική διασπορά του «Αγίου Σεργίου» του Παρισιού, αποδυναμωμένες σταγόνες «θεολογίας της απελευθέρωσης», γίνονται σημαία νεότερων πτυχιούχων καλογέρων. Ο «κοινοβιακός» τους τρόπος έλκει το ενδιαφέρον φοιτητόκοσμου και διανοουμένων. Πέρα από διάφορους…Γιανναρο-ζουράρηδες, προσήλυτοι γίνονται και άτομα της, τότε, αυτονομίας, εξωκοινοβουλευτικοί μα ιδίως της «ανανεωτικής Αριστεράς». Όταν ύστερα πολλοί επιστρέφουν στον πραγματικό αστικό τους κόσμο ή τον ανακαλύπτουν, μπολιάζουν την ξεραϊλα παλιών ή νεοπλουτίστικων τζακιών, καθεστωτικών κομμάτων όπου φιλόδοξα προσχωρούν (και) με το θρησκευτικό «κοσμοπολιτισμό» τους. Επιχειρηματίες, τραπεζίτες, χρηματιστές, μεγαλοδημοσιογράφοι, πολιτικοί έχουν το «γέροντά» τους, συνήθως «αγιορείτη», οικτίροντας τα ημιμαθή ρασοφόρα κοράκια που περικυκλώνουν τη Δήμητρα, στις δόξες της Εκάλης.
Η ουσιαστική διαπλοκή εγγράμματων αρχιμανδριτών, δεσποτάδων και «πεφωτισμένων» μοναστηριών είναι το εποικοδόμημα, που …προηγείται της εφαρμοσμένης πολιτικής και της υλικής βάσης. Γρήγορα τσιμεντώνεται η «υποδειγματική και γόνιμος» συνεργασία του Αγίου Όρους με την πολιτεία – ασχέτως αναταράξεων εκάστοτε Μαξίμου με εκάστοτε αρχιεπισκοπή. Έτσι το επιχειρηματικό άντρο Βατοπέδι (τα άλλα αγιορείτικα πολυκαταστήματα δεν υπολείπονται), πέρα από θερινό …κάμπιγκ του Κάρολου της Αγγλίας, δένεται με τις ταξικές και πολιτικές μεταλλάξεις πρώην «προοδευτικών» Θεσσαλονικιών ή νοτιότερων Ρουσοπουλαίων.
Όταν ο «μεταρρυθμιστής» πρωθυπουργός αποχαιρετά το μακαρίτη Χριστόδουλο με «σταυρουδάκι από τίμιο ξύλο», το «παλαιό ημερολόγιο» του «Όρους» έχει ήδη, από τα χρόνια του Σημίτη, ανατρέψει το Βέμπερ γράφοντας την…ορθόδοξη ηθική και το πνεύμα του καπιταλισμού.
Η ισχνή καταδίκη του Βατοπεδίου από τη «ιερά σύναξι» της Πέμπτης έχει διπλή ανάγνωση: Χαιρεκακία που χαλάστηκε ο ανταγωνιστής επιχειρηματικός κολοσσός και ανησυχία για αντίκτυπο στις μπίζνες των λοιπών αφενός και αφετέρου φθόνος άλλων κατώτερων (εκφράστηκαν στην «επιστολή των 300») ζηλωτών, που έβλεπαν δικές τους σκήτες, μικρομπακάλικα «θαυμάτων» και «προφητειών», να καταληστεύονται με επιδρομές στα κειμήλιά τους από τους «μεγάλους».
Οι τσακωμοί ρασοφόρων είναι πάντα γλαφυρότεροι από τις εξαίσιες παπαδιαμαντικές περιγραφές, μα ούτε έχουν κατάληξη «μετάνοιας», ούτε αφορούν μοιρασιές ζυμωτών άρτων. Οι σπάνιες εξαιρέσεις λιπόσαρκων παπάδων, με κάποια ασκητική, επιβεβαιώνουν τον κανόνα «εκκλησία ίσον επιχείρηση και παπάς…προσοδοφόρο επάγγελμα», 300.000 ευρώ αποδίδουν μόνο τα παγκάρια δέκα ξεχασμένων παρεκκλησιών της Αρχιεπισκοπής στο αθηναϊκό κέντρο.
Οι μεγάλοι ιερατικοί μισθοί είναι χαρτζιλίκια μπρος στα λοιπά εισοδήματα από «τυχερά» (αμοιβές τελετών, τρισαγίων κλπ.). Αυτά στους δεσποτάδες αυξάνουν γεωμετρικά, ενώ μισθοδοτούνται ως ανώτεροι κρατικοί αξιωματούχοι! Οι παπαδιές, που μετατρέπονται σε…βιοτεχνίες γεννοβολήματος, περιλαμβάνονται στις ελάχιστες πολύτεκνες, που δεν άγχονται για την ευμάρεια των βλασταριών τους. Γραμματέας με μισθό δημόσιου υπάλληλου του οπισθοδρομικού αλλά όντως ακτήμονα πρ. δεσπότη Αιτωλοακαρνανίας απέκτησε πλήθος διαμερισμάτων – τα τυχερά των «λαϊκών».
Το 2005 ο Πυλαρινός κλαίγονταν στο Βήμα, πως οι παπάδες άφησαν να τους φύγουν από τα χέρια η ιδιόκτητη Βουλιαγμένη, Κολωνάκι από Πανεπιστημίου ως ΝΙΜΤΣ και πρεσβεία, Καισαριανή, Πέραμα…
Ο…ιερής ιδιοκτησίας Καρέας «είναι δάσος, δεν μπορούμε να βάλουμε ούτε παγκάκι» θρηνούσε, εννοώντας το νέο αρχιεπισκοπικό μέγαρο. Λιγότερο πομπώδης, ο τωρινός Ιερώνυμος τον αντικατέστησε με τον τεχνοκράτη Ζαμπέλη, πρώην Νο 1 της Εμπορικής Real Estate.
Η Θρησκεία είναι το όπιο των λαών και οι παπάδες ξέρουν την μπίζνα των (πανάκριβων) οποιοειδών. Η θέση του ΝΑΡ και των δυνάμεων του ΜΕΡΑ για άμεση δήμευση της αμύθητης εκκλησιαστικής – μοναστηριακής περιουσίας και παραχώρησής της για κοινωφελή χρήση σε μετανάστες, εργάτες γης, ακτήμονες, Δήμους, Κοινότητες ήταν ανέκαθεν επίκαιρη. Τώρα είναι επιτακτική.