Φαντάσματα Τζανετάκη και… Ανδρουλάκη

Φαντάσματα Τζανετάκη και… Ανδρουλάκη

ΤΟΛΜΑ ΝΑ ΜΙΛΑ Ο ΠΕΡΙΣΣΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΄89! Τότε διέγραψε την αριστερή διαφωνία, τώρα κάθε διαφορετική φωνή

Πριν λίγες ημέρες, η ΓΓ του ΚΚΕ Αλέκα Παπαρήγα, σε συνέντευξη τύπου για τις Θέσεις του κόμματος μπροστά στο 19ο Συνέδριό του, απάντησε ως εξής σε ερώτηση του «Πριν» για την κοινή δράση του κόμματος με άλλες αντικαπιταλιστικές δυνάμεις και τη δυνατότητα συνεργασίας του με κόμματα κομμουνιστικής αναφοράς που διαφοροποιούνται από το ΚΚΕ: «Στις Θέσεις γράφουμε ότι αν εμφανιστούν πολιτικές δυνάμεις που στον έναν ή τον άλλο βαθμό συμφωνούν με την εργατική λαϊκή εξουσία κλπ θα αναπτύξουμε κοινή δράση μέσα στις γραμμές της συμμαχίας, μέσα στις γραμμές των μαζικών οργανώσεων της συμμαχίας. Λέμε όμως κάτι πάρα πολύ καθαρά. Ότι με δυνάμεις πολιτικές και ομάδες που προέκυψαν από διάσπαση του ΚΚΕ, όχι δεν συνεργαζόμαστε.

Μιχάλης Ρίζος*

Δεν πάνε να λένε ζήτω η δικτατορία του προλεταριάτου. Και θα στο εξηγήσω. Μιλάμε συγκεκριμένα τώρα, '89, '90, '91, μην πάμε μακριά. Αυτές οι δυνάμεις, τη δύσκολη ώρα, των μεγάλων ερωτημάτων και των συγχύσεων γιατί ανατράπηκε ο σοσιαλισμός και δεν μιλάμε τώρα για μέλη και για τον απλό κόσμο, μιλάμε για στελέχη, που εκείνη την ώρα άφησαν το καράβι, έκαναν άλλους πολιτικούς σχηματισμούς. Και εμείς ρωτάμε, δεν έχει σημασία αν ήταν μεγάλοι ή μικροί φορείς, να βγάλουμε τι είπανε για το ΚΚΕ; Μέχρι που λέγανε ότι τάχα έσερνε ο Χαρίλαος τα τσουβάλια με τα ρούβλια στην αυλή του Περισσού και τα τρώγαμε, τα μοιράζαμε μεταξύ μας, τα κάναμε βίλες και κότερα. Δεν ήταν μια απλή ιδεολογική αντιπαράθεση, να πεις εγώ διαφωνώ, άλλαξα γνώμη».

Δεν θα ασχολούμασταν με τοποθετήσεις που ξεπερνούν τα όρια της πολιτικής κριτικής - πολεμικής και υποβιβάζουν την αντιπαράθεση (που κουβέντα για διάλογο;) μεταξύ αγωνιστών και κομμουνιστών στα όρια της πιο χυδαίας μικροαστικής διαμάχης. Όμως είναι πρόκληση, ειδικά στη σημερινή περίοδο της κρίσης και της καπιταλιστικής επίθεσης, όπου η κομμουνιστική και επαναστατική στράτευση για τον πρωτοπόρο εργάτη, άνεργο ή νεολαίο είναι απείρως πιο δύσκολη και πιο αναγκαία συνάμα, να χρησιμοποιείται η ιερή έννοια της «κομματικότητας» ως μέσο για την παραχάραξη της πρόσφατης ιστορίας του κομμουνιστικού και εργατικού κινήματος στην Ελλάδα και την οχύρωση των κομματικών μελών στην προγραμματική και ιδεολογική ημιμάθεια.

Ας δούμε ορισμένα ζητήματα πιο συγκεκριμένα:

-Η γραμματέας του ΚΚΕ, στέλεχος του Πολιτικού Γραφείου και γραμματέας της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας του κόμματος την περίοδο εκείνη (’89-’91), ήταν στην ηγετική ομάδα που συνυπέγραψε και στήριξε πολιτικά-οργανωτικά (άρα και «κομματικά») το πιο δεξιό κοινωνικό συμβόλαιο της ελληνικής αριστεράς (και του ΚΚΕ) από τη μεταπολίτευση. Δηλ. το κοινό πόρισμα ΚΚΕ-ΕΑΡ, τη συγκυβέρνηση ΝΔ-ΚΚΕ-ΕΑΡ (γνωστή ως κυβέρνηση Τζανετάκη), καθώς και την οικουμενική κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ-ΝΔ-ΚΚΕ-ΕΑΡ, αμέσως μετά. Και το ’89 δεν ήταν μια απλή ημερομηνία. Τότε άρχιζε η επιδίωξη επιβολής και στην Ελλάδα του νεοσυντηρητικού χειμώνα, που σε συνδυασμό με την κατάρρευση του ανύπαρκτου σοσιαλισμού πήρε τη μορφή χιονοστοιβάδας, όμως η ΓΓ του ΚΚΕ μαζί με την πλειοψηφία της ΚΕ παραμύθιαζε(«κομματικά» πάντα) τα μέλη του ΚΚΕ και της ΚΝΕ ότι ερχόταν η «άνοιξη της αριστεράς» και οι διαφωνούντες δεν την βλέπουν γιατί είναι «αντικομματικοί». Αυτές βέβαια οι κυβερνήσεις δεν σχετίζονταν με τη σημερινή «τρόικα εσωτερικού» ΠΑΣΟΚ-ΝΔ-ΔΗΜΑΡ, ας προβληματιστούμε όμως για τη μήτρα από την οποία προέρχεται η σημερινή κυβερνώσα αριστερά και για την πολιτική διαπαιδαγώγηση του κινήματος και των κομμουνιστών στις κρίσιμες πολιτικές καμπές. Ας μην ζητάμε μόνο από άλλους τα ρέστα για την μονοσήμαντη προσήλωση στην «κυβερνητική λύση», τις εκλογές και την ευρωδιαχείριση του σημερινού ΣΥΡΙΖΑ.

-Η γραμματέας του ΚΚΕ, στέλεχος του Πολιτικού Γραφείου και γραμματέας της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας του κόμματος την περίοδο εκείνη (’89-’91), ήταν αυτή που μαζί με τα σημερινά απολειφάδια του ΠΑΣΟΚ (Ανδρουλάκης, Δαμανάκη και σία), αλλά και πολλά από τα σημερινά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ (πάλι λόγω «κομματικότητας»), διέγραψαν ομόφωνα τα μισά σχεδόν μέλη του κόμματος στις ηλικίες κάτω των σαράντα και το σύνολο σχεδόν της ΚΝΕ, επειδή διαφωνούσαν από τα αριστερά στην επιλογή Τζανετάκη κλπ. Ως δια μαγείας τότε η Αριστερά ενώθηκε απέναντι στην αριστερή διαφωνία, τώρα δεν μπορεί να κάνει κοινή δράση ούτε μέτωπο όλων των αντιΕΕ, αντιδιαχειριστικών, αντιιμπεριαλιστικών, κομμουνιστικών δυνάμεων για την αντικαπιταλιστική ανατροπή και την επιβίωση του λαού μας.

- Η γραμματέας του ΚΚΕ, στέλεχος του Πολιτικού Γραφείου και γραμματέας της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας του κόμματος την περίοδο εκείνη (’89-’91), κάνει ότι δεν άκουσε την ιδεολογική και πολιτική κριτική της αριστερής διαφωνίας τότε (που λίγο μετά συγκροτήθηκε στο ΝΑΡ) και που επιβεβαιώθηκε πανηγυρικά από τις μετέπειτα εξελίξεις. Και τότε και σήμερα δυσκολεύεται να ξεχωρίσει τη δεξιά από την αριστερή κριτική. Και τότε και σήμερα τσουβαλιάζει το ΝΑΡ και την αντικαπιταλιστική αριστερά με τους ΠΑΣόκους, ακόμα και με τον «αυριανισμό». Την ΑΝΤΑΡΣΥΑ με το ΣΥΡΙΖΑ, τον ταξικό εργατικό αγώνα με (για όνομα του ΜΑΡΞ!) την απεργοσπασία. Γιατί; Η απάντηση είναι απλή. Γιατί πάνω απ’ όλα υπάρχει «κομματικότητα». Δεν έχει σημασία το πρόσημο ούτε το περιεχόμενο της διαφωνίας. Από τη στιγμή που φέρεται κατά της κομματικής απόφασης – γραμμής, είναι εξ ορισμού σύμφωνη με τα καπιταλιστικά σχέδια. Άμεση συνέπεια αυτής της λογικής βέβαια, είναι ότι η κυβέρνηση Τζανετάκη κλπ ήταν με τα επαναστατικά σχέδια!

- Η γραμματέας του ΚΚΕ, στέλεχος του Πολιτικού Γραφείου και γραμματέας της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας του κόμματος την περίοδο εκείνη (’89-’91), συνεχίζει όμως ακάθεκτη την απάντησή της:

«Έχουν σχέση αυτές οι ομάδες, αυτά τα στελέχη με το αδυνάτισμα του κινήματος; Ξέρεις καμιά φορά ο αντίπαλος δεν μπορεί να σου κάνει τη ζημιά που μπορεί να σου κάνει αυτός που είναι μέσα σου. Αυτές οι δυνάμεις παρά το μικρό ή μεγάλο μέγεθός τους έχουν ευθύνη για το αδυνάτισμα του κινήματος». Τώρα πλέον, στο όνομα της «κομματικότητας», η αντικαπιταλιστική αριστερά όχι μόνο γίνεται πραγματικός εχθρός του κόμματος – περισσότερο μερικές φορές και από τον αστικό αντίπαλο – αλλά έχει ευθύνη και για το αδυνάτισμα του κινήματος. Βεβαίως: Όταν η αυτοκριτική (όχι μόνο για το ’89 αλλά και γενικά) απουσιάζει, όταν ωριμάζει σε πολλούς αγωνιστές ότι χωρίς προγραμματικά, μετωπικά, οργανωτικά εφόδια και σύγχρονη κομμουνιστική στρατηγική – τακτική το κίνημα δεν μπορεί να νικήσει, τι πιο εύκολο (και δοκιμασμένο) να λες στα μέλη και στελέχη σου ότι για τις ανεπάρκειες του κινήματος φταίνε οι αντικομματικοί εχθροί και δη οι αριστεροί.

- Η γραμματέας του ΚΚΕ, στέλεχος του Πολιτικού Γραφείου και γραμματέας της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας του κόμματος την περίοδο εκείνη (’89-’91), δεν ξεχνά βέβαια και τη διεθνιστική διάσταση της «κομματικότητας». Που δεν είναι άλλη από την «υπεράσπιση του σοσιαλισμού του 20ου αιώνα» και των επιλογών του. Και μάλιστα η πραγματικότητα αντιστρέφεται σε όλο της το μεγαλείο. Αντί να προβληματιστούμε όλοι για τα αίτια της κατάρρευσης, για μια σύγχρονη μαρξιστική λενινιστική προσέγγιση της μεταβατικής κοινωνίας, για τον «άλλο δρόμο» απέναντι στο βάρβαρο, ολοκληρωτικό καπιταλισμό της εποχής μας, η ευθύνη για τη δυσκολία να πειστούν οι εργαζόμενοι για την κομμουνιστική αναγκαιότητα οφείλεται λίγο πολύ στους αντικαπιταλιστές που δεν υπερασπίζουν το σοσιαλισμό που γνωρίσαμε: «Μα ποιοι τα λένε; Τα λένε αυτοί που λένε ότι είναι κομμουνιστές. Όταν λένε δεν υπήρχε σοσιαλισμός στην ΕΣΣΔ, αλλά υπήρχε γραφειοκρατία. Ε, όχι. Μέσα στο κίνημα με όποιον συναντιόμαστε δεν θα του ζητήσουμε ταυτότητα. Αλλά θα πάμε δηλαδή να συνεργαστούμε με αυτούς που φτύνουν το σοσιαλισμό του 20^ου αιώνα και εμείς θα καθόμαστε να συζητάμε ή θα τσακωνόμαστε μπροστά στο λαό; Όχι δεν συνεργαζόμαστε με αυτούς. Τελείωσε. Και να ανασκουμπωθούμε εμείς οι κομμουνιστές υπάρχουν μάζες εργατικές, φτωχές λαϊκές, νεότερης ηλικίας που δεν έχουν στον ήλιο μοίρα, θα πάμε να συνεργαστούμε μαζί τους, δηλαδή μέσα στα σωματεία, μέσα στους φορείς κι εκεί θα έχουμε μεγάλο στομάχι. Όχι να τσακωνόμαστε τώρα, οι νυν και οι πρώην, για το τί ήτανε ο 20ος αιώνας».

Ας μας συγχωρήσει η ΓΓ του ΚΚΕ, αλλά αυτό που αναφέρει ως «κομματικότητα» είναι απλώς ο απολογητισμός ρεφορμιστικών επιλογών του κόμματος είτε παίρνουν τη μορφή του τακτικισμού και της υποταγής στην αστική στρατηγική (ανοιχτό διαζύγιο με την επαναστατική στρατηγική) είτε του σεχταρισμού (ανοιχτό διαζύγιο με την επαναστατική τακτική). Ένας κομμουνιστικός φορέας, ως πρωτοπορία της εποχής μας, πρέπει να επεξεργαστεί και να οργανώσει ένα σύγχρονο πρόγραμμα αντικαπιταλιστικής ανατροπής και εργατικής απελευθέρωσης, με γνώση, ανανεωτική τόλμη αλλά και σεβασμό στον επιστημονικό μαρξισμό, ως διαλεκτική ενότητα αντικειμενικής ανάλυσης της συγκεκριμένης κατάστασης και οργάνωσης της υποκειμενικής δράσης στο δοσμένο συσχετισμό δυνάμεων (και με στόχο την τροποποίησή του σε όφελος των επαναστατικών δυνάμεων).

Εξάλλου, μια βασική αντίληψη που προώθησε ο Λένιν στο «Τι να κάνουμε» είναι ότι οι εργάτες δεν γίνονται αυθόρμητα σοσιαλιστές, αλλά ρέπουν πιο πολύ προς τον συνδικαλισμό (και αν μιλάμε για μικροαστούς διανοούμενους προς τον ιδεολογισμό και την ουτοπία). Υπό αυτή την έννοια η σοσιαλιστική συνείδηση, το πολιτικό πρόγραμμα και η κομμουνιστική ιδεολογία θα λέγαμε σήμερα, προσφέρεται στην εργατική τάξη απέξω, από τους επαναστάτες διανοούμενους και το κόμμα – συλλογικό διανοούμενο.

Το σημερινό ΚΚΕ αδυνατεί να παίξει αυτό τον ιστορικό ρόλο. Η έλλειψη ιστορικής αυτοκριτικής (που μονότονα ονομάζει «κάποια λάθη»), δημιουργικής κριτικής στο «σοσιαλισμό» που κατέρρευσε, επαναστατικής προγραμματικής επεξεργασίας (και όχι λογοκοπίας και εξυπνακίστικης κριτικής για το τι μπορεί και δεν μπορεί να κατακτηθεί στον καπιταλισμό) και οργάνωσης της εργατικής τάξης σε πολιτικό κίνημα ανατροπής, το απομακρύνει από αυτή την συμβολή. Και αυτή την τάση δεν μπορεί να την αντιρροπήσει η εντατική δόση «κομματικότητας».

Γιατί η κομματικότητα είναι ιστορική, διαλεκτική έννοια. Δεν είναι ούτε ιδιοκτησία, ούτε θεοκρατική πίστη ούτε κωλοτουμπισμός χωρίς αρχές (υποκειμενισμός). Δεν μπορεί να είναι κομματικό και το ’89 (ως πολιτική επιλογή) και το 2012. Και η αντι ΕΕ πάλη και ο Χριστόφιας. Και ο Άρης και η Βάρκιζα. Και ο Οκτώβρης και ο ιστορικός συμβιβασμός. Και η εργατική δημοκρατία και οι δίκες της Μόσχας. Και ο Λένιν και ο Μπρέζνιεφ.

Σήμερα η κομματικότητα ταυτίζεται με τη στράτευση στα μεγάλα καθήκοντα που έχουμε μπροστά μας. Για να συγκροτηθεί το πολιτικά ανατρεπτικό, ανώτερα οργανωμένο, ταξικά ανασυγκροτημένο μαζικό εργατικό, λαϊκό και νεολαιίστικο κίνημα, με τα ανεξάρτητα όργανα αγώνα κι επιβολής της λαϊκής – εργατικής θέλησης. Για ισχυρό αντικαπιταλιστικό εργατικό μέτωπο και πόλο της αντικαπιταλιστικής, επαναστατικής Αριστερά, με την αυτοτέλεια και την ενωτική του πολιτική. Για αποφασιστικά βήματα σχεδιασμού και οικοδόμησης σύγχρονου φορέα- ΚΟΜΜΑΤΟΣ για τον κομμουνισμό της εποχής μας. Που θα ενώνει σε ανώτερο επίπεδο και θα ενισχύει τον ανατρεπτικό πολιτικό ρόλο του κινήματος. Για να αναπτύσσεται στρατηγικά και να πλαταίνει κοινωνικά και πολιτικά το αντικαπιταλιστικό μέτωπο.

Που θα έχει την ικανότητα να φέρει και να προβάλει την κομμουνιστική ιδεολογία στις εργατικές-λαϊκές μάζες, να μπορεί να οργανώσει και να προγραμματίζει τις κινήσεις του σύμφωνα με τις γενικές τάσεις της κοινωνικής αλλαγής, να εκμεταλλεύεται τις ευκαιρίες, να προβλέπει τις κινήσεις του αντιπάλου και γενικά να αποτελεί το πιο προωθημένο τμήμα της εργατικής τάξης, το οποίο γι’ αυτό θα πρέπει να διαθέτει μια πνευματική και ηθική υπεροχή.

Δεν εξαργυρώνεται αυτή η Κομματικότητα σε κυβερνητικές διαχειρίσεις, δεν χωράει στην Ε.Ε. και στη διαπραγμάτευση με τα καπιταλιστικά συμφέροντα, δεν πασχίζει για να κερδίσει λίγοι παραπάνω τηλεθέαση και δημοσκοπική ενίσχυση, ούτε θέσεις και ποσοστά στους κομματικούς μηχανισμούς.

Όπως λέγαμε και στο Πανελλαδικό Σώμα του ΝΑΡ για το επαναστατικό πολιτικό υποκείμενο, για μας βασικά στοιχεία της εργατικής δημοκρατίας (της κομματικότητας) είναι η πλατιά συλλογική συζήτηση για κάθε ζήτημα, η ελεύθερη έκφραση άποψης, ο συντροφικός διάλογος, το ανοιχτό και δημιουργικό πνεύμα (ιδιαίτερα σε εποχή αλλαγών, όπου πολλές βεβαιότητες καταρρέουν και άλλες πρέπει να επαναπροσεγγιστούν), ο σεβασμός και η συλλογική αξιολόγηση κάθε άποψης, η συντροφική κριτική και αυτοκριτική. Και, πάνω απ’ όλα, η διαμόρφωση ισχυρού θεωρητικού υπόβαθρου, η υπέρβαση των μορφών που αναπαράγουν τη διάκριση χειρωνακτικής-πνευματικής εργασίας, παραγωγών-υλοποιητών της πολιτικής μέσα στο κόμμα, η οικοδόμηση κριτηρίων και κατάλληλου οργανωτικού πολιτισμού στα μέλη, η δημοσιοποίηση όλων των απόψεων. Αν δεν υπάρχουν αυτές οι προϋποθέσεις, κάθε αναφορά στην εσωοργανωτική δημοκρατία και το ρόλο των μελών είναι κενό γράμμα. Αυτό συμβαίνει όταν η οργανωμένη και συλλογική δημοκρατική συζήτηση-απόφαση ακυρώνεται, δίνοντας τη θέση της στη «σιγή ιχθύος» που επικρατεί στο «κόμμα-φρούριο» ή στην «εικονική δημοκρατία» που επικρατεί στο «κόμμα στούντιο» των «ειδημόνων», των ατομικοτήτων, που διατηρούν περίκλειστα το προνόμιο του αλάθητου.

Το ΝΑΡ θα στρατευτεί σε αυτή την προσπάθεια με όλες του τις δυνάμεις. Και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Και θα συνεργαστεί με όλες τις αντιΕΕ, αντιδιαχειριστικές, αντιιμπεριαλιστικές, κομμουνιστικές δυνάμεις που θέλουν ειλικρινά να συμβάλλουν στην πάλη για την αντικαπιταλιστική ανατροπή. Είτε θέλει, είτε δεν θέλει η ΓΓ του ΚΚΕ, η ταξική πάλη έχει τους δικούς της νόμους που δεν χωράνε στην ιδιοκτησία του κομματικού μηχανισμού.

*ένας αντικομματικός διαγραμμένος το ’89, νέος κομμουνιστής 23 ετών τότε. Μια συντομευμένη εκδοχή του άρθρου δημοσιεύτηκε στο «Πριν» 30/12/2012

Περισσότερα διαβάστε εδώ:

Ποιος θυμάται τις κυβερνήσεις Τζανετάκη και Ζολώτα;

Δύο κυβερνησούλες, μια σταλίτσα η κάθε μία!-Οι κυβερνήσεις Τζανετάκη, Ζολώτα στον (έμμεσο) απολογισμό του ΚΚΕ