Άγγελος
Χάγιος
Ο Γ.
Ρούσης με το νέο βιβλίο του
παρεμβαίνει πολιτικά στις εξελίξεις και στις διεργασίες της αριστεράς και
δημιουργεί ήδη “αναταράξεις’.
Αυτό οφείλεται,
κατά τη γνώμη μου, στο ότι
επιχειρεί -και κατορθώνει- να συμβάλει ουσιαστικά και προωθητικά, στη συζήτηση
για τη διαμόρφωση ενός επαναστατικού σχεδίου ανατροπής του καπιταλισμού στην
εποχή της μεγαλύτερης δομικής κρίσης του και ενός πολιτικού προγράμματος
αντιμετώπισης της κανιβαλικής στρατηγικής επίθεσής του στην εργατική τάξη και τα
λαϊκά στρώματα.
Μια
συζήτηση που απασχολεί όλους τους
μαχόμενους αριστερούς και είναι ανάγκη να «απελευθερωθεί» από τα όποια
ιδεολογικά και πολιτικά δεσμά την καθηλώνουν.
Αυτό το
επιτυγχάνει αξιοποιώντας την
ανατρεπτική σκέψη του Γκράμσι, και αναδείχνοντας την ουσία του “πολέμου θέσεων”
ως δρόμου για την επανάσταση. Σε αντιπαράθεση με το ρεφορμιστικό “τρόπο χρήσης”
του Γκράμσι. Τον “πόλεμο θέσεων” για την επαναστατική ανατροπή, οι
ευρωκομμουνιστές τον υποβάθμισαν σε τακτική για την κατάκτηση θέσεων εντός των
θεσμών του αστικού κρατικού πολιτικού συστήματος-στους Δήμους και την κυβέρνηση-
και σε θεωρία για το λεγόμενο ειρηνικό πέρασμα στο σοσιαλισμό.
Αυτό πήρε μεγάλες διαστάσεις
και στη χώρα μας, ιδιαίτερα τις δεκαετίες του ’70 και του ’80. Με αυτοκριτικό
τρόπο να υπογραμμίσουμε ότι το παραδοσιακό ΚΚ με το δογματισμό και τη θεωρητική
του φτώχεια αδυνατούσε να αξιοποιήσει ανατρεπτικά τη σκέψη του
Γκράμσι.
Σήμερα
είναι πολιτικά αναγκαίο να
ανακαλύψουμε- μελετήσουμε τον Γκράμσι.
Την επεξεργασία του για την
επαναστατική ανατροπή του κράτους σε αντιπαράθεση με τον κοινοβουλευτικό δρόμο.
Την ανάδειξη της εργατικής τάξης ως της βασικής επαναστατικής δύναμης ανατροπής
και ηγετικής δύναμης στο ευρύτερο μέτωπο κατά του καπιταλισμού.
Το πώς συνδυάζει, με όποιες
αντιφάσεις και κενά, την επαναστατική στρατηγική με τη μάχιμη πολιτική
παρέμβαση.
Τον
Γκράμσι, που έδινε όλες τις
δυνάμεις του για την οικοδόμηση αυτοτελούς επαναστατικού κομμουνιστικού
κόμματος, ως σύγχρονου Ηγεμόνα, σε διαχωρισμό και ρήξη με το ρεφορμιστικό
σοσιαλιστικό Κόμμα, με την παρέμβασή του στα εργοστασιακά συμβούλια του Τορίνο
με το Ordine Nuovo.
Αυτός ο Γκράμσι, επαναστάτης
και λενινιστής, είχε τη θεωρητική- πολιτική δυνατότητα και το κύρος να είναι
αποφασιστικός πολέμιος κάθε περιχαράκωσης στις γενικές ιδεολογικές θέσεις και
κάθε αριστερίστικης και σεχταριστικής τάσης. Μπορούσε και προωθούσε στην πράξη
την κοινή δράση των εργατικών κομμάτων και οργανώσεων στο μαζικό αγώνα της
εργατικής τάξης και των σύμμαχων λαϊκών στρωμάτων.
Στην παρούσα
κρίσιμη για το εργατικό κίνημα
περίοδο, σε συνθήκες αναζωπύρωσης, με διάφορους δρόμους και προσανατολισμούς,
της αναζήτησης για τη μαρξιστική θεωρία και την κομμουνιστική προοπτική, η
παρέμβαση του Ρούση αναδείχνει ένα γενικότερο καθήκον: Να υπερασπίσουμε και να
αναπτύξουμε δημιουργικά το κεκτημένο της επαναστατικής θεωρίας μας, για τον
κομμουνισμό και την κομμουνιστική πολιτική.
Στη
συζήτηση λόγου χάρη για τη στάση
της αριστεράς απέναντι στην κυβερνητική εξουσία, τους θεσμούς του αστικού
κράτους, τους υπερεθνικούς θεσμούς, προκύπτει η ανάγκη να ξαναδιαβάσουμε τον
Λένιν μέσα από το «Κράτος και επανάσταση» και τον «Ιμπεριαλισμό», τον Γκράμσι
απο τα Τετράδια της Φυλακής και τις Θέσεις της Λυών. Και, βεβαίως, να
συζητήσουμε και να επεξεργαστούμε συλλογικά αυτές τις ιδέες στην εποχή της
βαθύτερης, πιο αντιδραστικής από ποτέ, μετάλλαξης της αστικής δημοκρατίας. Να
συμβάλουμε ώστε να αναπτυχθεί- δυναμώσει- διεκδικήσει την ηγεμονία η μαρξιστική
αντίληψη και πρακτική απέναντι στις κυρίαρχες τάσεις στην αριστερά που
υποτάσσουν την επαναστατική θεωρία στις τρέχουσες επιλογές είτε διαχειριστικών
“αριστερών λύσεων” είτε δογματικών- ρεφορμιστικών στρατηγικών.
Ο Ρούσης, αξιοποιεί
την ανατρεπτική σκέψη του Γκράμσι
και διατυπώνει ανοικτά την άποψή του για το προγραμματικό πολιτικό περιεχόμενο
ενός πολέμου θέσεων στην εποχή της καπιταλιστικής κρίσης και της αντεργατικής
επίθεσης του κεφαλαίου, λαμβάνοντας υπόψη το επίπεδο συνείδησης των εργατικών
λαϊκών δυνάμεων της ανατροπής, τον κοινωνικό και πολιτικό συσχετισμό, την
κατάσταση της αριστεράς.
Για το σκοπό
αυτό παραθέτει, με βάση τη
μαρξιστική θεωρία, την άποψή του για τον δομικό χαρακτήρα της καπιταλιστικής
κρίσης και την ανάγκη στρατηγικών απαντήσεων.
Διατυπώνει με σαφήνεια το
συμπέρασμά του ότι αποτελεί Χίμαιρα η αναμονή λύσης μέσα στο σύστημα και στην ΕΕ
με κυβερνήσεις διαχειριστικές. Ιδιαίτερη αξία έχει ότι απορρίπτει και την
περιχαράκωση στις γενικές αρχές και στον επαναστατικό βερμπαλισμό.
Πρόκειται για μάχιμη
παρέμβαση -καθόλου ακαδημαϊκή. Με
επιμονή στην ανάγκη της ποιοτικής τομής, του άλματος της επανάστασης που, χωρίς
να ταυτίζεται με την τακτική, καθοδηγεί τον αντικαπιταλιστικό αγώνα.
Στη βάση αυτή διατυπώνει την
πολιτική του πρόταση για το Αντικαπιταλιστικό αντιιμπεριαλιστικό πρόγραμμα και
μέτωπο που αποτελεί ουσιαστική συμβολή στις διεργασίες της αριστεράς.
Συμβάλλει,
κυρίως, σε μια ανατρεπτική εργατική απάντηση στην κρίση.
Η κοινωνική και ανθρωπιστική
καταστροφή στη χώρα μας οφείλεται στην πιο βίαιη και βαθιά αναδιάρθρωση του
ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού μετά από τον πόλεμο που προωθείται από τη
συμμαχία της αστικής τάξης με την ΕΕ. Πρόκειται για στρατηγικού χαρακτήρα
επίθεση του κεφαλαίου και των κυβερνήσεών του στον κόσμο της εργασίας για την
αντιμετώπιση της ιστορικού χαρακτήρα κρίσης του συστήματος.
Η πάλη για την
επιβίωση, για τα δικαιώματα του λαού, των εργαζομένων, της νεολαίας,
Δεν μπορεί να
περιμένει:
- την αντιδιαλεκτική-
δογματική αντίληψη που παραπέμπει κάθε ρήξη με την ΕΕ, κάθε στόχο ανατροπής της
αστικής πολιτικής στη “λαϊκή εξουσία’.
- ούτε βέβαια την αναζήτηση
«ευρωπαϊκής λύσης» για το χρέος, την ανάπτυξη κλπ που θα προωθήσει με
διαπραγμάτευση μια κυβέρνηση διαχείρισης της σημερινής άθλιας
κατάστασης.
Αποκτά βαθύτερο,
ανατρεπτικό πολιτικό χαρακτήρα η μάχη για τα εργατικά αιτήματα για αυξήσεις στους μισθούς,
απαγόρευση των απολύσεων και προστασία των ανέργων, διαγραφή στα χρέη ανέργων
και φτωχών, για το μπλοκάρισμα του μνημονιακού εφιάλτη και την ανατροπή της
άθλιας συγκυβέρνησης και της πολιτικής της,
Ο αγώνας ζωής
συνδέεται στενά με την ανατροπή της αντιλαϊκής επίθεσης του
κεφαλαίου και την επιβολή μιας
μεγάλης πολιτικής στροφής υπέρ των εργαζομένων και των συμφερόντων
τους.
Αυτή η στροφή μπορεί
να πραγματοποιηθεί έξω από τη φυλακή του κέρδους, του χρέους και της ΕΕ, με
αντικαπιταλιστική ανατροπή της επίθεσης.
Στις σημερινές συνθήκες, κατά
τη γνώμη μου, ο πόλεμος θέσεων είναι ανάγκη να συνδυάζεται με κινήσεις
επίθεσης και ανατροπής.
Με βασικούς στόχους
πάλης:
-την αποδέσμευση από την ΕΕ
και τη διαγραφή του χρέους
-να πληρώσει την κρίση το
κεφάλαιο με πλούτο, ιδιοκτησία και δύναμη
-για δημοκρατικά δικαιώματα
και ελευθερίες και πραγματική δημοκρατία ενάντια στο σύγχρονο απολυταρχικό
καθεστώς ελληνικής ολιγαρχίας και ιμπεριαλισμού. Για λαϊκή κυριαρχία,
ακηδεμόνευτη και ανεξάρτητη πορεία του τόπου ενάντια σε κάθε ξένη παρέμβαση,
εποπτεία, επέμβαση και καταπίεση από ΕΕ, ΔΝΤ και ΝΑΤΟ.
Ο ρόλος της
αριστεράς δεν είναι να αναλάβει,
με ανάθεση, την ανατροπή. Η συζήτηση και προώθηση του αναγκαίου
αντικαπιταλιστικού μετώπου, η συμβολή στην οικοδόμηση σύγχρονου επαναστατικού
κομμουνιστικού κόμματος δεν είναι αυτοσκοπός για την τακτοποίηση των προβλημάτων
της αριστεράς.
Στόχος είναι να
συγκροτηθεί η δύναμη της ανατροπής: Το πολιτικά ανατρεπτικό, ανώτερα οργανωμένο,
ταξικά ανασυγκροτημένο μαζικό εργατικό, λαϊκό και νεολαιίστικο κίνημα, με τα
ανεξάρτητα όργανα αγώνα κι επιβολής της λαϊκής – εργατικής θέλησης.
Για τον αναγκαίο, για την ίδια
τη ζωή μας, πανεργατικό – παλλαϊκό ξεσηκωμό και τη συνειδητή εξέγερση ανατροπής,
προτείνουμε σε όλες τις μαχόμενες δυνάμεις της αριστεράς για κοινή δράση στο
πλαίσιο ενός αγωνιστικού μετώπου ρήξης κι ανατροπής.
Οι
αλλαγές, οι ανατροπές και οι
επαναστάσεις, το γνωρίζουμε από την ιστορία και τη θεωρία, πραγματοποιούνται από
τις εργατικές λαϊκές μάζες. Οι μεγάλες αναγκαίες τομές δεν γίνονται από
κυβερνήσεις εντός της ΕΕ και του συστήματος, αλλά από μεγάλα κινήματα,
στηριγμένα στα δικά τους δημοκρατικά όργανα, που διεκδικούν όχι τη διαχείριση
αλλά την ανατροπή, όχι μέρος της εξουσίας (κυβέρνηση) αλλά όλη την εξουσία και
τον πλούτο για τους εργαζόμενους. Για την εξυπηρέτηση αυτής της
πολιτικής αποκτά περιεχόμενο η παρέμβαση και στους αστικούς
κοινοβουλευτικούς θεσμούς και όχι το αντίστροφο.
Η ιστορική δυνατότητα είναι
πραγματική, περισσότερο από ποτέ. Οι σύγχρονες κοινωνικές, παραγωγικές,
διεθνιστικές δυνατότητες της εργατικής τάξης είναι τεράστιες,
όπως και ο παραγόμενος πλούτος που μπορεί και πρέπει να
απαλλοτριωθεί. Μια τομή αντικαπιταλιστικής ανατροπής στην Ελλάδα, θα προκαλέσει
παλιρροιακά κύματα σε όλη τη νότια Ευρώπη και όχι μόνο, ανοίγοντας περιθώρια
κοινής διεθνιστικής πάλης και συνεργασίας των λαών.
Το ζητούμενο είναι η
συνειδητοποίηση αυτής της δυνατότητας από τις κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις της
εργασίας.
Η κρίση προκαλεί ήδη ανατροπές
στο πολιτικό σύστημα, έχει βάλει σε δοκιμασία και την αριστερά. σε όλες τις
εκδοχές της.
Η αριστερά ποτέ δεν
ήταν ενιαία. Μέσα στην αριστερά
υπάρχουν πάντα αντιπαραθέσεις και διαμάχες επαναστατικών και ρεφορμιστικών
απόψεων. Είναι έκφραση της ταξικής πάλης, αποτέλεσμα της σύγκρουσης των τάξεων.
Και αυτές οι επαναστατικές και ρεφορμιστικές τάσεις, δεν υποστηρίζω ότι είναι
στεγανά οριοθετημένες ανάλογα με τα κόμματα. Διατρέχουν και διαπερνούν
οριζόντια, στη διαλεκτική σχέση αντιπαράθεσης και ενότητας και με διαφορετικούς
τρόπους βέβαια, όλες τις δυνάμεις της αριστεράς.
Επιδίωξη μας: Να
αλλάξει το τοπίο -ο συσχετισμός στο χώρο της αριστεράς υπέρ των
πρώτων. Για αυτή την ανάγκη
ενδιαφέρονται και συζητούν όλο και περισσότεροι πρωτοπόροι αγωνιστές και
αριστεροί από όλο το φάσμα.
Απαιτείται συγκρότηση και
οργάνωση ταξικής, αντικαπιταλιστικής, επαναστατικής, κομμουνιστικής πρωτοπορίας
σε όλα τα επίπεδα.
Ένα ισχυρό αντικαπιταλιστικό
εργατικό μέτωπο και ένας πόλος της αντικαπιταλιστικής, επαναστατικής Αριστερά,
με την αυτοτέλεια και την ενωτική του πολιτική, αποτελεί όπλο για να συνεχίσει ο
αγώνας για την ανατροπή συνολικά της επίθεσης, για να ανοίξει ο δρόμος για
βαθύτερες επαναστατικές αλλαγές, για την επαναστατική ανατροπή του
καπιταλισμού.
Απαιτούνται
αποφασιστικά βήματα σχεδιασμού και οικοδόμησης σύγχρονου φορέα- ΚΟΜΜΑΤΟΣ για
τον κομμουνισμό της εποχής μας. Απαραίτητος και αποφασιστικός
όρος:
Για να ενώνεται σε
ανώτερο επίπεδο και να αποκτά ανατρεπτικό πολιτικό ρόλο το κίνημα.
Για να αναπτύσσεται
στρατηγικά και να πλαταίνει κοινωνικά και πολιτικά το αντικαπιταλιστικό
μέτωπο
Είναι πράγματι ιστορική
στιγμή. Η ιστορική εμπειρία του αριστερού κινήματος του τόπου μας είναι
συγκλονιστική και πλούσια.
Η αστική τάξη και οι
ιμπεριαλιστές σύμμαχοι της κινδύνευσαν να χάσουν τρεις τουλάχιστον φορές την
εξουσία τους και έχουν βγάλει συμπεράσματα. Και αυτά τα αξιοποιούν και είναι
ικανοί να κάνουν τα πάντα με τους συμμάχους τους για να τσακίσουν οποιαδήποτε
άνοιξη και ελπίδα. Χρειάζεται να προετοιμάζουμε το λαό, δεν μπορεί να υπάρχουν
και να καλλιεργούνται αυταπάτες για εύκολες διαδρομές και ομαλές εξελίξεις για
το κίνημα και την αριστερά.
Το αριστερό κίνημα, με τη
διπλή επανάσταση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ,
έφτασε στο επίπεδο της δημιουργίας κυβέρνησης και θεσμών δυαδικής εξουσίας στην
Ελεύθερη Ελλάδα, με στήριγμα το ένοπλο τμήμα του λαϊκού κινήματος. Η κατάρρευση
και η ήττα ήρθε διότι δεν είχε στρατηγική κατάληψης της πολιτικής εξουσίας, όχι
απλά απο το κόμμα αλλά ως επαναστατικό κίνημα. Κάτι ανάλογο επαναλήφθηκε και το
1965 στα Ιουλιανά και το 73 στο Πολυτεχνείο.
Αντίθετα η αριστερά
τρεις φορές μπήκε στον πειρασμό και συμμετείχε σε αστικές
κυβερνήσεις, με αποτέλεσμα ήττες και διασπάσεις.
Θα ήθελα λοιπόν να κλείσω
λέγοντας, ότι κοντά στον Τσε Γκεβάρα, εμείς πρέπει να τιμήσουμε στο
πρόσωπο του Άρη του Βελουχιώτη και το ρεύμα εκείνο
που, αδύνατο και μειοψηφικό τότε αλλά συγκλονιστικό, διεκδικούσε όλη την εξουσία
για το επαναστατικό κίνημα. Το ρεύμα εκείνο που είναι ανάγκη σήμερα να γίνει
ηγεμονικό, να φέρει στο προσκήνιο τις τάσεις ανατροπής απέναντι στο δογματισμό
και τη διαχείριση, αναδεικνύοντας τις τάσεις χειραφέτησης απέναντι στην
υποταγή.
*Ομιλία στην παρουσίαση του βιβλίου του Γ.
Ρούση ''ΑΠΟ
ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ-ΠΟΛΕΜΟΣ ΘΕΣΕΩΝ''
Τα βίντεο με τις πλήρεις
ομιλίες όλων των ομιλητών βρίσκονται εδώ.
