Συνέντευξη του
Ευκλείδη Τσακαλώτου στην Κυριακάτικη Αυγή και τον Σταύρο Καπάκο
*
Συμπληρώνονται τρία χρόνια με Μνημόνιο. Η χώρα έχει γίνει πια αγνώριστη και οι
εργαζόμενοι έχουν πληγωθεί βαθιά όμως ο Στουρνάρας ανακοινώνει πρωτογενές
πλεόνασμα για το 2013 και στη συνέχεια μείωση του χρέους μετά τις γερμανικές
εκλογές. Πόσο έχει βάση ένα τέτοιο ενδεχόμενο;
Μέχρι σήμερα οι
στόχοι των μνημονιακών κυβερνήσεων για τα δημόσια οικονομικά συνεχώς
διαψεύδονταν. Η λογική της οικονομικής πολιτικής δεν έχει αλλάξει και έτσι
προκαλεί απορία η σιγουριά του κ. Στουρνάρα ότι φέτος τα πράγματα θα πάνε καλά.
Δύο σημεία πρέπει να κρατήσουμε ως προς αυτό. Το πρώτο είναι ότι έχουν ήδη
ψηφιστεί οι «αυτόματοι μηχανισμοί διόρθωσης», δηλαδή ότι θα μειώνονται άμεσα οι
δαπάνες σε περίπτωση που το πρόγραμμα εκτροχιάζεται. Έτσι η κυβέρνηση θα μπορεί
να υποστηρίζει ότι δεν θα λάβει νέα μέτρα. Το δεύτερο σημείο έχει να κάνει με
αυτό που ονομάζουμε «δημιουργική λογιστική». Το πρωτογενές πλεόνασμα που
εμφανίζει η κυβέρνηση για το πρώτο τρίμηνο του 2013 οφείλεται, μεταξύ άλλων, στο
γεγονός ότι το δημόσιο δεν έχει προχωρήσει σε επιστροφές φόρων, τα έσοδα από την
Ε.Ε. για δημόσιες επενδύσεις είναι διπλάσια από τα αναμενόμενα, ενώ επενδύσεις
δεν γίνονται κ.λπ.
Ας υποθέσουμε,
όμως, ότι το επωφελές για την κυβέρνηση σενάριο θα επαληθευτεί και έτσι από του
χρόνου, έχοντας λύσει το πρόβλημα του ελλείμματος, θα ξεκινήσει η ανάπτυξη. Τι
σημαίνει αυτό; Στην καλύτερη περίπτωση η Ελλάδα θα έχει κοινή μοίρα με τις
υπόλοιπες χώρες της Νότιας Ευρώπης. Και αυτή η μοίρα δεν είναι άλλη από τη
χρόνια στασιμότητα της οικονομίας με ρυθμούς ανάπτυξης που θα κυμαίνονται γύρω
από το μηδέν, κάποιες χρονιές ελάχιστα θετικοί και άλλες αρνητικοί. Η μεγάλη
διαφορά, όμως, είναι ότι στο τέλος του 2013 η Ελλάδα μέσα σε μια εξαετία θα έχει
χάσει περίπου το 24% του ΑΕΠ της, όταν η Ιταλία και η Ισπανία θα έχουν χάσει το
6%-7%. Έτσι, αν οι υπόλοιπες χώρες του Νότου χρειαστούν τουλάχιστον μια
πενταετία για να αντισταθμίσουν τις απώλειές τους, η Ελλάδα θα χρειαστεί
δεκαετίες...
Αυτό το σενάριο δεν
το θεωρώ βιώσιμο για τις χώρες του Νότου, πολύ δε περισσότερο για την Ελλάδα. Αν
μάλιστα λάβουμε υπόψη τον στόχο για πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 4%-5%,
τότε η ανάπτυξη είναι εξαρχής καταδικασμένη.
* Ποιες είναι οι
βασικές πλευρές της οικονομικής πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ, τα πρώτα μέτρα που
πρόκειται να πάρει; Πόσο έχει προχωρήσει η επεξεργασία των βασικών πλευρών της
οικονομικής πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ;
Όπως δήλωσε κατά
την παρουσίαση του προεκλογικού μας προγράμματος ο Γιάννης Δραγασάκης, ο ΣΥΡΙΖΑ
ΕΚΜ πρέπει να διαθέτει ένα πρόγραμμα 10 ημερών, 10 μηνών και 10 ετών. Με άλλα
λόγια, πρέπει να απαντήσει στα άμεσα προβλήματα της κοινωνίας, να θέσει τις
βάσεις για τις μεγάλες τομές και μεταρρυθμίσεις και να διαμορφώσει το όραμά του
για το ποια κοινωνία θέλει. Ιδιαίτερα όταν, όμως, προσπαθείς να εξειδικεύσεις τα
μέτρα και τις άμεσες προτεραιότητες, προφανώς υπάρχει χώρος για
συζήτηση.
Αποτελεί, βέβαια,
κοινό τόπο ότι η πρώτη ενέργεια του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ θα είναι η ακύρωση του Μνημονίου,
θέτοντας ένα τέλος στην καταστροφική πολιτική της λιτότητας. Συγχρόνως θα πρέπει
να θεωρείται δεδομένη η λήψη άμεσων μέτρων για την αντιμετώπιση της
ανθρωπιστικής κρίσης. Εδώ εντάσσονται, μεταξύ άλλων, η επαναφορά του κατώτατου
μισθού, η πρόσβαση του πληθυσμού στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και
παρεμβάσεις για την δημιουργία θέσεων απασχόλησης. Παράλληλα έχει ιδιαίτερη
σημασία να αναδειχτούν τα πρώτα δείγματα γραφής ή ορισμένες πλευρές των
πραγμάτων που θέλουμε να κάνουμε σε σημαντικούς τομείς. Αναφέρω εδώ μέτρα που θα
αλλάξουν τη λειτουργία του κράτους -όπως π.χ. πώς γίνονται οι προμήθειες, ποιες
δημόσιες επενδύσεις θέλουμε και πώς τις κάνουμε κ.λπ.- τα πρώτα βήματα για την
παραγωγική ανασυγκρότηση της οικονομίας, την αποκατάσταση του αισθήματος
δικαιοσύνης.
Όλοι γνωρίζουμε ότι
χρειαζόμαστε έναν «οδικό χάρτη», με στοχευμένες παρεμβάσεις, για να αναδειχτεί
ένα εναλλακτικό παράδειγμα. Μόνο έτσι θα μπορέσει ο ΣΥΡΙΖΑ να εξασφαλίσει τη
στήριξη και την εμπιστοσύνη του κόσμου, αλλά και να δώσει το έναυσμα για τη
συνολική αλλαγή του τρόπου οργάνωσης και λειτουργίας της
κοινωνίας.
* Υπάρχει πραγματικό δημοσιονομικό όφελος από τις
απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων ιδιαίτερα σε αυτή τη φάση που έχει μειωθεί ο
συνολικός αριθμός τους; Πόσο έχουν σχέση τα σημερινά δεδομένα του δημόσιου τομέα
-αποτελεσματικότητα, αριθμός εργαζόμενων και κόστος λειτουργίας- σε σχέση με τα
ισχύοντα στις άλλες χώρες της Ευρωζώνης;
Είναι πλέον γνωστό
ότι το δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας δεν προήλθε από το μεγάλο μέγεθος του
Δημοσίου και το ύψος των κρατικών δαπανών. Αντίθετα, το έλλειμμα δημιουργήθηκε
από το χαμηλό ύψος των εσόδων, λόγω της διάχυτης φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής.
Γιατί λοιπόν αυτή η εμμονή κυβέρνησης και τρόικας για τη μείωση του Δημοσίου; Η
απάντηση βρίσκεται στο οικονομικό και κοινωνικό μοντέλο που επιθυμούν να
επιβάλουν. Δεν είναι μόνο ότι προχωρούν σε μια άνευ προηγουμένου αναδιανομή του
εισοδήματος υπέρ των πλουσίων. Σύμφωνα με την πολιτική του Μνημονίου γνωρίζουμε
τα εξής: Οι πρωτογενείς δαπάνες του κράτους το 2016 θα είναι σε επίπεδα ανάλογα
με εκείνα χωρών του πρώην ανατολικού μπλοκ. Ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων θα
μειωθεί κατά 150.000. Όποιες επιχειρήσεις έχουν απομείνει στο Δημόσιο -όπως και
η ακίνητη περιουσία του κράτους- θα ιδιωτικοποιηθούν. Το κράτος αποσύρεται από
τη ρύθμιση της αγοράς εργασίας και τις αγορές προϊόντων.
Όλα αυτά
αναδεικνύουν ότι στόχος τους είναι η αναδιανομή εξουσίας από τον δημόσιο στον
ιδιωτικό τομέα. Στα ιδεολογήματα του νεοφιλελευθερισμου το αντίθετο του κακού,
μεγάλου ρυθμιστικού κράτους είναι η αγορά, η ελευθερία της ιδιωτικής επιλογής
και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Στην πραγματικότητα όμως διαμορφώνονται είναι
εστίες ιδιωτικής εξουσίας που μπορούν να επιβάλλουν τα συμφέροντά τους χωρίς
περιττές ρυθμίσεις και κοινωνικούς συμβιβασμούς.
Στην προσπάθειά
τους αυτή προβάλλουν συνεχώς ένα μανιχαϊστικό δίλημμα. Είτε θα έχουμε ένα
πελατειακό, αναποτελεσματικό κράτος -αυτό δηλαδή που έχτισαν ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ.-
είτε θα έχουμε ένα πολύ μικρό κράτος, με την ελάχιστη δυνατή οικονομική και
ρυθμιστική παρέμβαση. Στον αντίποδα αυτού του ανιστόρητου διλήμματος, εμείς
προτάσσουμε την ενίσχυση του δημόσιου έναντι του ιδιωτικού τομέα. Αυτή η
ενίσχυση βέβαια είναι απαραίτητο να συμβαδίζει και με μια διαφορετική
λειτουργία. Δεν υπερασπιζόμαστε αυτό που έχουμε σήμερα, αλλά αντίθετα κλειδί για
εμάς είναι ένα κράτος που πραγματικά θα καλύπτει τις κοινωνικές ανάγκες, θα
υπηρετεί τον πολίτη, θα βασίζεται στην κοινωνική λογοδοσία.
* Τι
περιμένετε από το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ; Θα δώσει λύση και στην κριτική που
ασκείται ότι υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις εντός του φορέα και ότι προκαλούν
σύγχυση;
Από τη δική μου
πλευρά πιστεύω ότι το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ πρέπει να αποτελέσει συνέχεια της
συνδιάσκεψης του περασμένου Δεκεμβρίου. Υπ' αυτή την έννοια θα πρέπει να
συνεχιστεί η συζήτηση που είχαμε εκεί, με βάση την παρακαταθήκη που αφήνει η
Διακήρυξη. Η συζήτηση αυτή πρέπει να εμβαθύνει στα ζητήματα που τίθενται από τη
συγκυρία. Το βασικότερο ζήτημα είναι πώς συγκροτούμε ένα πολιτικό ρεύμα
ανατροπής. Την ίδια στιγμή είναι αναγκαίο να εμβαθύνουμε τη συζήτηση στην
ατζέντα που αναφέραμε πριν, δηλαδή ποιος είναι ο «οδικός χάρτης» του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ,
ποια είναι τα πρώτα βήματα για την παραγωγική ανασυγκρότηση, ποιες είναι οι
προτεραιότητες για τις μεταρρυθμίσεις και τις αλλαγές στη λειτουργία του
κράτους.
Νομίζω ότι όλοι θέλουμε την ενοποίηση του
πολιτικού μορφώματος του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ. Αλλά το μεγάλο ζητούμενο είναι να
δημιουργήσουμε τις δομές εκείνες που θα εξασφαλίζουν ταυτόχρονα τη δημοκρατία,
τη συμμετοχή των μελών, την αντιπροσωπευτικότητα και την αποτελεσματικότητα.
Είναι πολύ καθαρό στο μυαλό μου ότι τέτοιες δομές δεν μπορούν να δημιουργηθούν
στη βάση αριθμητικά μεγάλων σωμάτων - είτε μιλάμε για το συνέδριο είτε για τα
όργανα του κόμματος. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τις πολλαπλές
αφηγήσεις και τις προσωπικές στρατηγικές.
Πηγή: Αυγή
